به گزارش ایراسین، آیا می‌دانستید تقاضا برای ورق سیاه بیش از ورق‌ها فولادی دیگر است؟ کاربرد ورق سیاه در کدامیک از صنایع است؟ آیا می‌توان لقب مهمترین محصول فولادی تولید شده را به ورق سیاه داد؟ کدامیک از کارخانجات ایران در زمینه تولید ورق سیاه فعالیت می‌کنند؟ 

ورق سیاه چیست؟

ورق فولادی معمولا به دو روش تولید می‌شود. در یک حالت نورد اسلب برای تولید ورق در دماهای بالایی صورت می‌گیرد، که در این صورت آن را با نام ورق سیاه و یا ورق گرم می‌شناسند. در برخی مواقع ورق را در دمای محیط نورد می‌کنند، که محصول حاصل با عنوان ورق سرد و یا ورق روغنی شناخته می‌شود.

ورق سیاه به صورت شیت و یا رول دسته بندی شده و روانه بازار می‌شود. ورق سیاه با توجه به اینکه در دمای بالایی ساخته می‌شود، معمولا رنگ آن به صورت تیره (شکل زیر) در می‌آید، به همین دلیل آن را با نام ورق سیاه نیز می‌شناسند. ورق سیاه در سایز و ضخامت‌های مختلفی تولید می‌شود. محدوده ضخامت آن از ۱٫۵ میلی‌متر به بالا است.

کیفیت سطح ورق سیاه نسبت به ورق روغنی کم است، که در قیمت آن نیز تاثیر گذار خواهد بود. در برخی مواقع قبل از استفاده از ورق گرم سطح آن را پرداخت می‌دهند. در کل برای استفاده از ورق سیاه بایستی به این نکته توجه داشته که ظاهر کار از اهمیت بالایی برخوردار نباشد، چون این مورد کاربرد ورق سیاه را تحت الشعاع قرار می‌دهد.

یکی از مهمترین تولید کنندگان ورق سیاه چه در ایران و چه در خاورمیانه فولاد مبارکه اصفهان است، که تامین کننده اصلی این محصول پر کاربرد است. محصولات این مجموعه علاوه بر بازار داخلی در بازار بین المللی نیز جایگاه ویژه‌ای دارد.

انواع ورق‌های سیاه

از انواع ورق سیاه‌ها می‌توان به ورق سیاه معمولی و ورق سیاه صنعتی اشاره کرد، که هر کدام فرآیند تولید متفاوتی دارند. به عنوان مثال برای ساخت ورق سیاه معمولی از استاندارد ST۳۷ استفاده می‌کنند، که در صنعت ساختمان و سوله‌ها (شکل زیر) به کار می‌رود.

ورق سیاه صنعتی نیز در صنایع مهمی چون پتروشیمی و سد سازی و … به کار می‌رود.

برخی از ورق‌های سیاه در بدنه کشتی و ماشین آلات سنگین مورد استفاده قرار می‌گیرد، که آنها را با نام DD ۱۱،  DD۱۲ ، DD ۱۳ ،  STW۲۲ و STW ۲۴ می‌شناسند، لازم به ذکر است که این ورق‌ها تا حدودی نرم هستند.

برخی دیگر از ورق‌های سیاه که نسبت به دیگر ورق‌ها سخت هستند، کاربرد ورق سیاه در این حالت در لوله‌های تحت فشار و مخازن نفتی است.

 قیمت ورق سیاه

از آنجا که قیمت ورق سیاه در مقایسه با سایر محصولات فولادی تخت ارزان است، تقاضا برای این محصول فولادی بیشتر از بقیه است، بنابراین قیمت آن نیز حائز اهمیت خواهد بود. 

مشخصات فنی ورق سیاه

ورق سیاه معمولا دامنه وسیعی از ترکیب شیمیایی، ضخامت را دارند. مهمترین نوع ورق سیاه ST۳۷ و ST۵۲ می‌باشد. ورق‌ها معمولا با استاندارد DIN آلمان ساخته می‌شوند، و آنالیز شیمایی این ورق‌ها براساس این اتستاندارد است.

در خصوص ضخامت ورق سیاه باید به این نکته اشاره کرد که ضخامت ورق سیاه از ۱ میلی‌متر تا ۱۰ سانتی‌متر متفاوت است. هرچقدر ضخامت ورق سیاه بیشتر باشد، در نتیجه آن شکل پذیری کاهش می‌یابد.

همانطور که قبلا اشاره شد، ورق سیاه به صورت رول و یا شیت در اندازه‌های مشخص دسته بندی و عرضه بازار می‌گردد. معمولا ورق سیاه در اندازه‌های ۲*۶، ۲*۱۲ و … برش داده می‌شوند.

اما همانطور که اشاره شد یکی دیگر از انواع ورق‌های فولادی ورق روغنی است که در ادامه به کاربردهای آن خواهیم پرداخت و مقایسه ورق روغنی را با ورق سیاه را در کاربرد خواهیم کرد. 

کاربرد ورق سیاه

ورق سیاه کاربرد زیادی دارد، و در صنایع مختلف یکی از ارکان مهم در قسمت تولید می‌باشد. ورق سیاه به عنوان مواد اولیه در تولید مخازن و پروفیل‌های فولادی به کار می‌رود. ورق سیاه در ساخت تانکر و مخازن (شکل زیر) نیز بسیار کاربردی است. از دیگر کاربردهای ورق سیاه می‌توان به ساخت مخازن بزرگ در صنایع پتروشیمی اشاره کرد.

ورق سیاه ST۴۴ برای ساخت تانکرها و همچنین سیلندر گازی مورد استفاده قرار می‌گیرد. از ورق سیاه ST۵۲ در لوله‌های نفتی خاص استفاده می‌کنند.

ورق سیاه ST۳۷ نیز در صنعت ساختمان مورد استفاده قرار می‌گیرد. که از ان در ساختمان و سوله سازی بیشتر استفاده می‌کنند.

کاربرد ورق روغنی

ورق روغنی نیز کاربردهای زیادی دارد، از این ورق در صنایع خودروسازی، لوازم خانگی و مخزن‌های فلزی استفاده می‌کنند.

یکی از ویژگی‌های منحصر به فرد و خوب ورق سرد که با نام ورق روغنی نیز شناخته می‌شود، این است که لا توجه به فرآیند تولید، ظاهر براق و زیبایی دارد، و در صنایعی که ظاهر از اهمیت بالایی برخوردار است به کار می‌رود.

همچنین در فرآیند تولید ورق سرد، به سطح آن روغن‌های مخصوصی را اعمال می‌کنند که از آن در برابر خوردگی و اکسیداسیون محافظت می‌کند، به همین دلیل است که آن را با نام ورق روغنی نیز می‌شناسند.

اگر بخواهیم ورق سیاه را با ورق سروغنی مقایسه کنیم، یکی از تفاوت‌های اصلی این دو در نحوه تولید آنهاست. یکی دیگر از تفاوت‌ها در کاربرد ورق سیاه و روغنی است. ورق فولادی سیاه در صنایع گوناگونی به کار می‌رود اما در مقابل زنگ زدگی مقاومت بالایی ندارد. به دلیل قیمت کم آن همواره تقاضا برای آن نسبت به سایر ورق‌ها بیشتر بوده است.

یکی دیگر از تفاوت‌های مهم ورق سیاه و روغنی در شکل ظاهری آنهاست. ورق سیاه ظاهر خوبی ندارد و حتی الامکان در مکان‌هایی که ظاهر اهمیت زیادی ندارد مورد استفاده قرار می‌گیرد، اما برعکس همانند شکل زیر ورق روغنی ظاهری بسیار براق و زیبایی دارد، که در استفاده این نوع ورق فولادی تاثیر گذار خواهد بود. 

یکی دیگر از ورق‌های مهم صنعتی که در ایران نیز تولید می‌رود ورق گالوانیزه است، ورق گالوانیزه از ورق سرد به دست می‌آید. به این شکل که ورق سرد را در داخل حمام مذاب روی قرار می‌دهند، که به موجب آن روی ورق فولادی پوشش روی ایجاد می‌شود، که آن را در برابر خوردگی و اکسیداسیون محافظت می‌کند. در ادامه به کاربرد ورق گالوانیزه پرداخته می‌شود و همچنین با ورق سیاه نیز مقایسه می‌شود.

تفاوت ورق سیاه و ورق روغنی

تفاوت این دو نوع ورق موضوع مهمی است که خریداران بایستی در هنگام خرید نسبت به آن آگاهی داشته باشند. یکی از مهمترین تفاوت‌ها این است که ورق‌های نورد گرم و یا ورق سیاه کیفیت کمتری نسبت به ورق روغنی و یا ورق سرد دارند، که باعث می‌شود کاربرد ورق سیاه نسبت به ورق روغنی متفاوت باشد.

یکی دیگر از تفاوت‌ها این است که ورق سیاه تولید شده نیاز مجددی به عملیات حرارتی و گرمایش ندارد.

ورق گرم سطحی نسبتا خشن دارد و ابعاد آن نیز زیاد دقیق نمی‌باشد. در نورد گرم معمولا ضخامت متریال از ۲۵ به ۶ میلی متر می‌رسد. اما ابعاد ورق سرد دقیق است. سطح آنها پرداخت شده و تلرانس ابعادی کمی دارند.

 کاربرد ورق گالوانیزه

در زیر به صورت تیتر وار به کاربردهای ورق گالوانیزه پرداخته می‌شود.

• ساخت و تولید لوازم خانگی، گرمایشی و سرمایشی که در معرض رطوبت و آب هستند
• صنعت برق
• کامپیوتر و الکترونیک
• ساخت بدنه و قطعات در صنعت خودروسازی
• به طور کلی در مواقعی که مقاومت بالایی در برابر اکسیداسیون و زنگ زدگی مورد نیاز باشد، ورق گالوانیزه بهترین گزینه روی میز است.

همانطور که قبلا اشاره شد یکی از نقاط ضعف در کاربرد ورق سیاه ، مقاومت کم آن در برابر خوردگی است، که استفاده از آن را در محیط‌های بیرون محدود می‌کند. اما ورق گالوانیزه که صرفا برای دستیابی به مقاومت بالا در برابر خوردگی تهیه و تولید می‌شود، به راحتی در مکان‌ها باز در معیت اکسیژن و آب مورد استفاده قرار می‌گیرد.  

کاربرد ورق برنجی

ورق برنجی یکی از مهمترین و پرکاربردترین ورق رنگین است و جنس آن ترکیبی از مس و روی می‌باشد. با انتخاب درصد بیشتر از هر کدام می‌توان به رنگ ایده آل مورد نظر رسید. اگر میزان مس بیشتر باشد رنگ آن به طلایی متمایل می‌شود، و اگر روی آن بیشتر باشد به رنگ نقره‌ای.

از خصوصیات این ورق می‌توان به انعطاف‌پذیری بالای آن، و مقاومت بالای آن در برابر کدر شدن و ضربه اشاره کرد.

این ورق کاربردهای زیادی دارد، که در ادامه به صورت تیتر وار توضیح داده می‌شود.

ساخت تسلیحات و مهمات جنگی

صنایه برق

خودرو سازی

در دکوراسیون به دلیل رنگ زیبای آن، جایگاه ویژه‌ای دارد

دستگیره درب و یراق آلات

یکی از تفاوت‌های مهم ورق برنجی با ورق سیاه در این است که ورق سیاه ظاهر جالبی ندارد، و همانطور که اشاره شد معمولا در جاهایی که زیبایی ظاهر اهمیت چندانی ندارد به کار می‌رود. اما در مقابل ورق برنجی با توجه به رنگ و طراحی روی آن، زیبایی بیش از اندازه‌ای را به محیط می‌بخشد.

منبع: آرتان پرس