دکتر آلبرت بغزیان؛ اقتصاددان در گفتگو با خبرنگار ایراسین گفت: بورس اصولا برای ایجاد شفافیت‌های اقتصادی ایجاد شده و داد و ستدهای انجام شده در این بازار کاملا براساس اصل عرضه و تقاضا است، به همین دلیل وقتی در بورس اوراق بهادار نوسان‌هایی را تجربه می‌کنیم کاملا مشخص است که واکنش بازار سهام به یک عامل بوده است.

بغزیان در ادامه افزود: این بازار هوشمند کاملا با درک شرایط پیرامونی که از دودوتای اقتصادی گرفته و تا روابط سیاسی در محدوده‌اش قرار دارد کاملا دقیق و به موقع واکنش نشان می‌دهد به این معنی که وقتی اوضاع روابط سیاسی یک کشور با کشور دیگری با مشکل روبرو می‌شود ارزش شاخص‌ها نزولی شده و درست زمانی که اقتصاد آن کشور رشد می‌کند شاخص‌ها همه سبز رنگ می‌شود. این دقیقا اتفاقی است که در سراسر دهکده جهانی و تالارهای بورسی رخ می‌دهد.

وی با اشاره به ریزش‌های متعددی که در بورس‌های بین‌المللی رخ داده تاکید کرد: فقط کافی است اتفاق‌ها و رویدادهای محدوده چند روز قبل ریزش‌های سنگین بورس را بررسی کنیم تا اینکه دلیل اصلی بروز این مشکل مشخص بشود، نه اینکه بخواهیم ذره‌بینی برداشته و در انباره کاه به دنبال یک سوزن باشیم. به عنوان جنگی اتفاق افتاده، رتبه اقتصادی یک شرکت یا کشور تنزل یا صعود داشته و ده‌ها مورد دیگر که مستقیم روی رنگ نمادها اثرگذاری دارد.

این اقتصاددان درباره بورس ایران نیز به خبرنگار ایراسین گفت: بورس اوراق بهادار ایران نیز دقیقا برهمین اساس اما در ابعاد ود فعالیت می‌کند بنابراین زمانی که شاخص‌ها مثل امروز نزولی می‌شوند نیازی نیست جریان‌سازی رسانه‌ای انجام شود یا اینکه نهادهای مرتبط یکی پس از دیگری همدیگر را مقصر اعلام کنند فقط کافی است چند هفته قبل به تصمیم‌گیری‌ها توجه داشته باشیم.

بغزیان در ادامه افزود: بورسی که تا چندی پیش محلی برای آرام گرفتن سرمایه‌های سرگردان خرد و کلان شده بود؛ امروز به محلی تبدیل شده تا گروهی از سهامداران مقابل سازمان مربوطه تجمع کنند درحالی که واقعیت امر اینجاست که نباید این اتفاق رخ می‌داد و به قول معروف پیشگیری بهتر از درمان بود.

وی معتقد است تصمیم‌گیری‌های کلان از سوی مسئولان حال و روز بورس را خراب کرده و برای بهبود آن فقط کافی است که اجازه دهیم این نهاد فقط و فقط کار اصلی و ذاتی خود را بدون دخالت‌های پیدا و پنهان انجام دهد. اما متاسفانه طی چند ماه اخیر دستورالعمل‌ها، بخشنامه‌ها و همچنین دخالت‌های مستقیم کارکرد ذاتی بورس اوراق بهادار و البته بورس کالای کشور را برهم زده که بازنده اصلی آن سهامداران و البته شرکت‌های بورسی هستند.

به گفته بغزیان درصورتی که اجازه دهیم بورس به صورت ذاتی خود عمل کند و جریان نقدینگی در آن به سمت شرکت‌های پذیرفته شده حرکت کند قطعا نتایج اقتصادی بسیار بهتری به دست خواهیم آورد تا اینکه با دخالت‌های بی‌مورد گروهی را در محدوده زیان قرار دهیم و تعداد اندکی را هم با سودهای کلان روبرو کنیم.

بغزیان تصریح کرد: ذات سرمایه گذاری در بورس دارای ریسک است و صاحبان خرد و کلان سرمایه وقتی در این بازار حاضر می‌شوند باید ریسک کار را هم قبول کنند و درصورتی که اطلاعات کافی ندارند با استفاده از تجارب شرکت‌های سرمایه‌گذاری تلاش کنند دارایی خود را مدیریت کنند اما در ایران متاسفانه این اتفاق نیافتاده و بسیاری از سهامداران حقیقی امروز درگیر مشکلات عمده شده‌اند.

این اقتصاددان به خبرنگار ما گفت: قطعا حافظه هموطنان یاری می‌کند که چندی پیش در رسانه‌ها مطرح شد که افزایش ناگهانی قیمت سهام در تالار شیشه‌ای بحث برانگیز شده و موضوع بررسی‌های مختلف و دستورالعمل‌ها به میان آمد، خوب حالا باید دید نتیجه این کار چه شد ؟ آیا وقتی مطرح شد که مثلا فلان شرکت قیمت سهامش یکباره 300 درصد افزایش یافته به چه دلیل علمی بوده است؟ آیا تخلف بوده یا اینکه واقعیت بازار و کارکرد واقعی بورس همین است؟

وی تاکید کرد: در جریان‌سازی‌های خبری اصولا مطرح نشد که مثلا همان کارخانه که سهامش چند صد درصد رشد قیمتی را تجربه کرده زمانی با نرخ دلار 4500 تومانی ساخته شده و امروز که نرخ دلار در محدوده 24 هزار تومان است قطعا باید نرخ آن هم تفاوت معناداری داشته باشد. این یعنی شفافیت این یعنی کارکرد اصلی بورس نه اینکه نگران باشیم مثلا چرا فلان شرکت یکباره سهامش رشد قابل توجهی داشته پس حتما تخلفی صورت گرفته است.

به گفته این اقتصاددان البته نکته دیگری که باید به آن توجه ویژه داشته باشیم موضوع تصمیم‌گیری‌های مقطعی و دخالت‌های دولتی در سایر موارد تاثیرگذار در شرکت‌های بورسی است به صورتی که مثلا زمانی که همه مردم تشویق به سرمایه گذاری در بورس شده‌اند و اتفاقا سهام شرکت‌های بزرگ هم عرضه شده می‌بینیم یک تصمیم اقتصادی غیرکارشناسی در بخش دیگر عاملی در زیان ده شدن آن شرکت شده و نهایتا صف‌های طولانی فروش تشکیل می‌شود که اثرگذاری عمده‌ای در کل تابلو دارد دقیقا اتفاقی که برای فولاد، پتروشیمی یا خودروسازی افتاده است.

وی تصریح کرد: اصولا وقتی سهام شرکتی در بورس عرضه می‌شود هرگونه عملکرد اقتصادی این شرکت در قیمت سهام و صعود یا نزول آن اثرگذاری دارد بنابراین وقتی یک تصمیم مثلا وزارت صمت باعث کاهش صادرات شرکت یا فروش داخلی یا حتی تولیددر آن می‌شود کاملا طبیعی است که یکباره شاهد نزول قیمت سهام آن و اثرگذاری در دیگر سهام خواهیم بود. به عنوان مثال یک شرکت کشت و صنعت سهامش در بازار عرضه شده و فعالیت اقتصادی و صادراتی دارد اما وقتی بخشنامه ممنوعیت صادراتی برای محصول این شرکت به دلیل تامین نیاز داخلی صادر می‌شود کاملا طبیعی و بدوین هیچ تخلفی چون درآمد شرکت پایین آمده  قیمت سهامش نیز نزول می‌کند و بسیاری از سهامداران برای جلوگیری از زیان به صف فروش می‌پیوندند که این موضوع می‌تواند نهایتا حیات اقتصادی شرکت مورد نظر را نیز با چالش جدی روبرو کند.

بغزیان در ادامه افزود: البته نباید فراموش کنیم که احتمال تخلف همیشه وجود دارد اما اینکه هر نوسان یا هر تغییر قیمتی را در تالار شیشه یا بورس اوراق بهادار تخلف بدانیم برای جلوگیری از آن دستوری اقدام کنیم چاره کار نیست بلکه اصول کار در بورس ساز و کاری دارد که از قبل وجود داشته و اکنون کشورهای توسعه یافته به خوبی از آن استفاده می‌کنند. به همین دلیل بهتر است ایران نیز برای استفاده از مزایای قابل توجه تالار شیشه از همان دستورالعمل‌های علمی و اصولی استفاده کند.

این اقتصاددان همچنین تصریح کرد: یک نکته پنهان و البته تعیین کننده که باید از آن امروز استفاده کنیم موضوع حضور افراد کم تجربه در بازار بورس است. نکته‌ای که شاید به تبلیغات گسترده دولتی در سنوات اخیر برای ورود به بازار سهام انجام شده باز گشته و امروز فرصتی برای سوداگری برخی افراد شده است.

وی معتقد است عدم فرهنگ‌سازی و آموزش‌های لازم برای افراد عادی جهت ورود به بازار بورس عاملی بوده تا با هر اتفاقی یکباره صف طولانی فروش به منظور حفظ دارایی از سوی این گروه ایجاد شود که البته همین اتفاق فرصتی برای سوء استفاده گروهی دیگر شده که با استفاده از ارتباطات خود در فضای مجازی این روند را ادامه دار کرده و با کاهش بیشتر قیمت سهام تلاش کنند سهام بیشتری را با قیمت‌های پایین خریداری کنند تا در زمانی مناسب دوباره گرانتر به همین گروه تازه وارد بفروشند.

بغزیان به خبرنگار ما گفت: بهترین کاری که مسئولان و سیاست‌گذاران در شرایط فعلی کشورمان می‌توانند انجام دهند این است که واقعا به کارکرد اصلی بورس اعمال نظر نکرده و اجازه دهند این نهاد کارکرد اصلی خود را انجام دهد ولی در زمینه نظارت و ایجاد بسترهای مناسب جهت جلوگیری از تخلف با تمام توان وارد شوند و در عین حال نسبت به فرهنگ سازی جامعه برای استفاده و حضور در بازار بورس برنامه‌های آموزشی متنوعی ارایه کنند.

این اقتصاددان در پایان تاکید کرد: این اتفاق بدون تردید امتیازی است برای اقتصاد کشورمان که علاوه بر مدیریت سرمایه‌های سرگردان زمینه دستیابی تولیدکنندگان به سرمایه مناسب جهت توسعه و افزایش تولید را هم می‌دهد، درحالی که دخالت‌های دستوری و غیرکارشناسی تنها دستاوردش بی‌اعتمادی و بعضا تجمع‌ سهامداران در مقابل سازمان بورس اوراق بهادار است.