محمد خاکی در گفتگو با خبرنگار ایراسین گفت: وقتی صحبت از معدن و صنایع معدنی می‌شود اصولا اغلب به سمت معادن فلزی توجه دارند درحالی که تنوع در این صنعت بخصوص در ایران با توجه به ذخایری که در اختیار داریم بسیار بالاست، به همین دلیل لازم است توجه ویژه‌ای در سایر بخش‌ها مثل سنگ‌های نیمه قیمتی داشته باشیم.

خاکی در ادامه افزود: این بخش از معادن در بسیاری از کشورهای توسعه یافته زمینه ایجاد مشاغل پایدار و همچنین خلق ارزش افزوده بسیار بالاست، به این دلیل که به جز ارزش ذاتی سنگ‌ها فرآوری آنها ارزش افزوده بسیار مناسبی به هر قطعه از آن می‌افزاید.

وی معتقد است ایران دارای پتانسیل‌های بسیار بالایی در این بخش است که می‌توان به یاقوت، فیروزه و ... مواردی از این دست اشاره کرد که به دلایل مختلف تا امروز آنطور که شایسته پتانسیل‌ها بوده از آنها در راستای ایجاد ارزش افزوده داخل کشور استفاده نشده و کاملا زیرپوستی موضوع خام فروشی در آنها دیده می‌شود.

خاکی در ادامه اظهار کرد: موضع خام فروشی در این زمینه به گونه‌ای است که سنگ‌های نیمه قیمتی به صورت کیلویی معامله می‌شوند درحالی که اگر این سنگ‌ها فرآوری شده و به بازار عرضه شوند ارزش افزوده‌ای ده‌ها برابری تجربه خواهدشد. به عنوان مثال بعضا یک کیلوگرم سنگ یاقوت با قیمتی کمتر از 20 میلیون تومان فروخته می‌شوند اما اگر همین قطعه در کارگاه‌های تراش به قطعات مناسب مصارف زینتی تراشیده شود قطعات کوچک آن هرکدام چند میلیون تومان قیمت خواهندداشت.

به گفته وی شاهد مثال روشن بی‌توجهی به ظرفیت‌های موجود این است که در بازارهای بین‌المللی ایران علی‌رغم پتانسیل‌های بالایی که دارد سهمی برای خود دست و پا نکرده است. این درحالی است که وقتی صحبت از سنگ قیمتی یا نیمه قیمتی می‌کنیم اولین گزینه‌ها هندوستان و تایلند به ذهن افراد خطور می‌کند.

خاکی همچنین تصریح کرد: کشورهای یاد شده برای استفاده حداکثری از ارزش افزوده ذخایر معدنی خود حتی در کنار معادن سنگ‌های تزئینی ساختمانی کارگاه‌های فرآوری مشخصی را ایجادمی‌کنند که از خورده سنگ‌های حاصل از تراش قله‌های استخراج شده بتوانند صنایع دستی و سنگ‌های تزئینی برای زیورآلات بدلی تهیه کنند، درحالی که ما در کشورمان علی‌رغم تمام پتانسیل‌های موجود هنوز نقشه راه دقیقی برای این بخش تدوین نکرده‌ایم.

خاکی تاکید کرد: این کشورها با توجه به ذخایر که در اختیار دارند و حتی بعضا با استفاده از سنگ‌های خریداری شده اقدام به برندسازی مناسب کرده و در بازارهای بین‌المللی برای خود سهمی قابل توجه دست و پا کرده‌اند که شهرک‌ها و کارگاه‌های بی‌شمار تراش سنگ از مهمترین سیاست‌های آنهاست.

معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان همچنین اظهار کرد: بررسی‌های گذشته نشان می‌دهد ذخیر سنگ‌های قیمتی و نیمه قیمتی ایران نزدیک به 4 میلیارد تن است که همین رقم جایگاه دهم را برای ایران در میان کشورهای مطرح ایجاد کرده و درصورت اکتشاف‌های دقیق و گسترده‌تر حتی احتمالا شاهد تغییر جایگاه ایران در این زمینه خواهیم بود.

خاکی به خبرنگار ایراسین گفت: درصورتی که ایران با توجه به اهمیت اقتصادی این بخش از صنعت معدن نقش راهی دقیق و اصولی را طراحی و اجرایی کند بدون تردید در آینده نزدیک می‌تواند در بازارهای بین‌المللی سهمی قابل توجه به خود اختصاص داده و اشتغال‌پایدار و همچنین ارزش افزوده بالا به ارمغان آورد.

وی تصریح کرد: توجه بیش از حد به معادن فلزی و شناخته شده‌تر باعث شده تا معادن سنگ‌های نیمه قیمتی تقریبا از دید سرمایه‌گذاران پنهان مانده باشد درحالی ظرفیت‌های بسیاری در دل این معادن نهفته است که می‌توان از آنها بهینه استفاده کرد و زمینه توسعه آن را فراهم کرد.

به گفته خاکی اشتغال در این بخش از معادن می‌تواند حتی در بخش مشاغل خانگی نیز تعریف شده و با دربسیاری از مناطق که این پتانسیل وجود دارد زمینه مهاجرت معکوس را فراهم کند درحالی که امروز می‌بینیم مشکلات متعددی باعث شده این معادن غیرفعال شده و مشاغل مرتبط هم در محدوده‌ آنها انگشت شمار باشد.

وی با اشاره به طرح‌های اجرایی در کشورهای تایلند، چین و هندوستان که کارگاه‌ها یا شهرک‌های مختلفی در نزدیکی این معادن ایجاد کرده‌اند و صدها هزار فرصت شغلی را آنهم پایدار به خود اختصاص داده‌اند، گفت: ایران نیز می‌تواند در مناطقی که دارای پتانسیل‌های مناسب بوده همین شهرک‌ها را فعال کند تا علاوه بر رونق معادن و مشاغل مرتبط به آن صنعت گردشگری را هم توسعه دهد.

معاون امور معادن سازمان صنعت، معدن و تجارت استان همدان به خبرنگار ما گفت: یکی از نکاتی که باید در این بخش مدنظر داشته باشیم این است که هزینه ایجاد هرفرصت شغلی در کارگاه‌های فراوری مرتبط با این معادن بسیار پایین امکان‌پذیر است و این امتیازی است تا بتوانیم در شرایط فعلی مشاغل متعددی آنهم در دورافتاده‌ترین نقاط کشورمان ایجاد کنیم.

خاکی در ادامه تاکید کرد: همکاری میان بخش صنعت و وزارت میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری می‌تواند امتیازی برای معادن سنگ‌های نیمه‌تزئینی و تزئینی باشد تا با همکاری دو ارگان ایجاد اشتغال پایدار و ارزش افزوده مناسبی صورت گیرد.

به گفته وی معرفی دقیق ظرفیت‌ها و تسهیل سرمایه‌گذاری در این بخش می‌تواند در آینده نزدیک با توجه به افق‌های تازه اقتصادی فرصتی طلایی برای بخش یاد شده شناخته شود تا با استفاده از ذخایر موجود اقتصاد پررونق و اشتغال مناسبی در دورافتاده ترین مناطق ایجاد کنیم که یکی از این موارد را می‌توان به شرکت پرشین یاقوت نسبت داد که در همدان می‌تواند ارزش آفرینی بالایی داشته باشد.

این مقام مسئول همچنین معتقد است درصورتی که بتوان بخش معدن سنگ‌های نیمه قیمتی را به صنایع دستی و تولید زیورالات به صورت مستقیم در شهرک‌های تخصصی پیوند داد ارزش افزوده ایجاد شده در کشورمان چند ده برابر است، چون انرژی ارزان در اختیار داریم و کارگر ماهر ارزان قیمت هم در دسترس است.