سید رضی حاجی آقا میری در گفت‌وگو با خبرنگار ایراسین در خصوص تاثیر برگزاری نمایشگاه‌ها در توسعه صادرات کشور به ویژه در حوزه فرش اظهار کرد: تاثیر برگزاری نمایشگاه‌های داخلی مانند آنچه در شهرهایی غیر از تهران برگزار می‌شود با نمایشگاه‌هایی چون نمایشگاه بین‌المللی فرش تهران که معمولا هرساله مهرماه برگزار می‌شود، متفاوت است.

وی افزود: نمایشگاه‌های بین‌المللی فرش، در برخی از سال های قبل اگرچه اندک اما تاثیر مثبتی در صادرات فرش کشور داشته است. باید توجه داشت اساسا در شرایط اقتصادی فعلی جهان این‌گونه نمایشگاه‌ها نیز کارایی چندانی ندارند. نمایشگاه‌های جهانی دیگر نیز که توسط برخی کشورهای مهم اروپایی یا حتی ایالات متحده آمریکا برگزار می‌شود، کارایی سابق خود را ندارند.

عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران تصریح کرد: اصولا برگزاری و شرکت در نمایشگاه، زمانی موثر خواهد بود که مشتری بالقوه در آن حوزه وجود داشته باشد اما زمانی که به هر دلیلی سمت تقاضا ضعیف باشد؛ برگزاری نمایشگاه کارایی ندارد. اگر نحوه برگزاری نمایشگاه نیز مانند نمایشگاه بین‌المللی فرش تهران باشد که تعداد بسیار زیادی فرش در آن عرضه می‌شود، به دلیل کثرت کالا نوعی دلزدگی برای مشتریان ایجاد می‌شود. از سوی دیگر این ذهنیت برای بازدیدکنندگان به وجود می‌آید که همیشه امکان دسترسی به این محصول وجود دارد. بنابراین میزان عرضه و تقاضا باید با یکدیگر متناسب باشد تا توفیق حاصل شود در غیر این صورت کالا ارزش خود را از دست می‌دهد و اقبال کمتری برای فروش خواهد داشت.

حاجی آقا میری با اشاره به کاهش شدید تقاضا برای خرید فرش ایرانی در خارج گفت: این عدم تقاضا ناشی از عوامل مختلفی از جمله وضعیت اقتصادی-سیاسی کشورهای مصرف کننده است. سلیقه مردم در استفاده از فرش به عنوان زیرانداز و ایده‌های منتج به نتیجه طراحان داخلی نیز از دیگر عواملی است که از سمت تقاضا بر روند صادرات این محصول تاثیرگذار است. کار به جایی رسیده که در برخی کشورها اساسا فرش به عنوان زیر انداز پیشنهاد نمی‌شود.

وی افزود: از طرفی گاهی وجود کالاهایی جایگزین با قیمت‌های بسیار اندک بازار را در اختیار می‌گیرد. برای مثال در برخی موارد زیراندازهای بافته شده ساده، بدون نقش، که بیشتر در کشورهایی مثل نپال به راحتی و به قیمت خیلی پایین تولید می شود، مورد اقبال عمومی قرار می‌گیرند که ما نمیتوانیم با آن رقابت کنیم و از این حیث مشتریان فرش ایرانی یا محصولات مشابه حتی از دیگر کشورها، کاهش یافته است.

عضو کمیسیون تسهیل تجارت و توسعه صادرات اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران گفت: در خصوص ایران اما عوامل دیگری، نظیر روابط بین‌المللی و نرخ ارز به ویژه دلار هم تاثیر دارد. در گذشته که قیمت دلار در ایران کمتر از مقادیر فعلی بود، میزان صادرات فرش ایران بسیار بیشتر از مقادیر کنونی بوده است و اکنون که قیمت دلار افزایش یافته نه تنها صادرات فرش ارتقا پیدا نکرده بلکه از آن کاسته شده است.

بی ثباتی در شرایط داخلی و خارجی؛ عامل عدم افزایش صادرات با رشد نرخ ارز

حاجی آقا میری با بیان اینکه این تحلیل ها نه تنها مرتبط با فرش بلکه مربوط به کل صادرات کشور است، گفت: به طور کلی صادرات در کشور علیرغم اینکه میتوانست با بالا رفتن نرخ ارز رشد قابل توجهی داشته باشد به دلیل بی ثباتی و عدم شفافیت تصمیم های دولت نسبت به این امر تکانی نخورده و کاهش پیدا کرده است. برای روشن شدن این نظر مثلا اگر شما قراردادی را بر مبنای دلار ۲۰ هزار تومانی با مشتری خارجی خود منعقد کردید، هیچ اطمینانی وجود ندارد که حداقل تا ۶ ماه آینده هنگام تحویل کالا این نرخ ثابت یا با نوسانی معقول باشد، به بیان دیگر عدم ثبات و ابهام در شرایط اقتصادی موجب عدم اقبال صادر کنندگان به ورود به بازار صادرات و خریداران به انعقاد قرارداد می شود به این ترتیب تفاوتی ندارد که دلار،  ۱۵ یا ۲۰ هزار تومان و یا کمتر و بیشتر باشد؛ عدم ثبات مانع از کنش اقتصادی است.

وی درباره عملکرد صندوق ضمانت صادرات که اصولا به منظور حمایت از صادرات تشکیل شده است، گفت: صندوق ضمانت صادرات وظیفه خود را به صورت موثر ایفا نمی‌کند. در واقع تاکنون هیچ ساز و کار عملی برای حمایت از صادرات در این سیستم به وجود نیامده است و همه این موارد در حد حرف است. دولت نه تنها هیچ زمانی از صادرات حمایت نکرده است بلکه همواره نگاهش معطوف به واردات بوده است؛ چه پیش از انقلاب و چه پس از آن. هیچ دولتی پیدا نکردیم که از صادرات پشتیبانی کند. صادرات همیشه مورد بی‌توجهی و در برخی موارد بی لطفی حاکمیت قرار داشته است.

عضو هیئت نمایندگان اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران درباره تاثیر بانک مرکزی بر روند صادرات نیز اظهار کرد: مدت‍‌ها است روند صادرات نزولی شده و یکی از دلایل عمده آن برقراری پیمان ارزی جهت برگشت ارز حاصل از صادرات (وضع و چگونگی رفع تعهدات ارزی) و رفتارهایی است که بانک مرکزی با صادرکنندگان داشته است. این عوامل باعث شده تا افرادی که شناسنامه دار بوده و معتبر هستند به سمت صادرات نروند. قوانین پیمان ارزی به صورت مکرر تغییر یافته و صدمات بسیاری را به صادرات کشور وارد کرده که به نظر نمی‌رسد به سرعت برطرف شود.

حاجی آقا میری خاطرنشان کرد: در چنین شرایطی برگزاری نمایشگاه یا فعالیت‌های مشابه به هیچ عنوان خون تازه‌ای به رگ‌های صادرات کشور وارد نمی‌کند؛ مشکل بسیار اساسی‌تر از این مسائل است.

وی با اشاره به مذاکرات برجامی وین و تاثیر نتایج آن بر صادرات و واردات ایران گفت: به سهم خود نتایج مذاکرات برجامی وین را پایدار ارزیابی نمی‌کنم. هر رفتار احتمالی ایران نسبت به کشورهای خارجی مخصوصا آمریکا می‌تواند دوباره شرایط را ملتهب کند. به بیان دیگر اصولا ما پس از انقلاب از نظر اقتصادی همواره در بحران زندگی کرده‌ایم. این بحران نمی‌تواند برای ایران شرایطی را ایجاد کند که بخواهد به استراتژی فکر کرده و در واقع یک سیاست آینده‌نگرانه و معطوف به محاسبه در خصوص اقتصاد داشته باشد.