دولت رئیسی چالش‌های بسیاری را از دولت فعلی به ارث می برد که بسیاری از آن ها ناشی از ساختار کلی اقتصاد کشور است. مشکلاتی که طی دهه های گذشته جمع شده و کشور را به نزدیکی بحران کشانده است. ابرچالش‌هایی که با چند اقدام زیربنایی و درست می‌توان از اثر آن‌ها کاست و به سمت از بین بردن آن‌ها گام برداشت.

تورم؛ مادر چالش ها

تورم یکی از مهمترین مشکلات دولت بعدی است که اگر آن را به صورت ریشه ای بررسی کنیم متوجه خواهیم شد علل مختلفی در بروز آن دخالت دارند. پس از این بررسی اگر علت ها را چاره جویی کنیم، مشکل خود به خود برطرف می‌شود.

به طور کلی می توان گفت وجود تورم دلایل مختلفی دارد که افزایش پایه پولی، کسری بودجه، کاهش ارزش پول ملی، خشکسالی، بیماری، جنگ، تحریم، بیماری هلندی و ... از مهمترین دلایل بروز آن هستند.

در ایران اما یکی از دلایل افزایش پایه پولی و در نتیجه آن کاهش ارزش پول ملی، کسری بودجه دولت است. از این رو دولت رئیسی با یک اقدام ساده و با حل مشکل کسری بودجه و تراز واقعی بودجه می‌تواند علاوه بر از بین بردن یکی از دلایل اصلی تورم دو عامل دیگر نیز یعنی افزایش پایه پولی و کاهش ارزش پول ملی را تا حد زیادی خنثی کند. بنابراین امیدواریم این بار دولت به جای کنترل دستوری قیمت‌ها تمرکز را روی تراز کردن بودجه بگذارد.

بیکاری؛ بلای خانمان سوز 

از دیگر چالش هایی که دولت جدید با آن مواجه است، وجود هشت میلیون نفر بیکار قطعی است که آمار بسیار بالایی محسوب می شود و تا همین حالا هم بار اقتصادی زیادی روی دوش کشور نهاده است.  از بیکاری می‌تواند به عنوان عامل کاهش امنیت مالی، روانی و عینی جامعه نام برد و همچنین اتلاف یکی از مهمترین منابع هر جامعه ای یعنی نیروی انسانی.

اما همانقدر که خود بیکاری بد است، حل آن برکات و منافع زیادی دارد. برای مثال به طور تقریبی می توان گفت ایجاد هر یک میلیون شغل حدود ۱۰۰ هزار نفر شغل جدید خود به خود در کنار خود ایجاد می کند چرا که بیکارانی که تا پیش از این پولی نداشتند، هم اکنون توان مالی دارند و برای نیازهای خود خرج می کنند و همین گردش پول بیشتر موجب رونق و اشتغال بیشتر می شود.

دولت رئیسی بدون اینکه هیچ کار خاص انجام دهد تنها با احیای برجام می تواند دست کم یک میلیون شغل در ۴ سال ایجاد کند.

احیای برجام همچنین موجب از بین رفتن تحریم و افزایش ارزش پول  خواهد شد و با رونق گرفتن کسب و کارها دولت درآمد مالیاتی و دیگر درآمدهایش افزایش می یابد، بنابراین کسری بودجه اش به سوی تراز شدن می رود.

این همه رویداد خوب تنها با برجام!

همچنین دولت می تواند از طریق بهبود فضای کسب و کار و حذف مقررات دست و پا گیر موجب شود که کسب و کار های کوچک رونق گیرند و راه برای سرمایه گذاری های بزرگ بازتر شود که خود این مورد هم تعداد زیادی شغل ایجاد می کند.

و آخرین گزینه دولت برای ایجاد اشتغال سرمایه گذاری یا تعریف پروژه های ملی است و در اولویت آخر قرار دارد اما مشکل بیکاری را تا حد خوبی حل می کند.

با این اقدامات، دولت رئیسی می تواند در عمر ۴ ساله خود تا ۳ میلیون شغل ایجاد کند که عملا ۳ میلیون شغل، خود ۳۰ هزار شغل در کنار خود به وجود می آورد.

خشکسالی؛ معضل دیگر دولت جدید

در شرایطی که کشور از کم آبی رنج می برد، تنها راهی که خیال دولت و مردم را از بابت آب آشامیدنی برای همیشه راحت می کند شیرین کردن آب دریا برای مصرف همه مردم ایران است.

اگر آب خوردن و مصرف شهرها از محل آب بی نهایت دریا تامین شود حجم قابل توجهی از منابع آبی فلات ایران آزاد و صرف رونق کشاورزی و صنعت می شود. این مسئله علاوه بر مرتفع کردن نیاز آب شرب با کیفیت در کشور، زمینه ساز ایجاد تعداد بسیاری شغل جدید می شود.

به علاوه با رشد کشاورزی و صنعت واردات کمتر و صادرات بیشتر می شود و در نتیجه پول ملی تقویت شده و تورم کاهش می یابد؛ اگر چه شیرین کردن آب دریا برای همه مردم فلات ایران پروژه ای است که همت بیش از یک دوره دولت را می طلبد.

حذف قیمت گذاری دستوری

بهترین کاری که دولت رئیسی می تواند انجام دهد این است که روی قیمت گذاری اعمال نفود نکند و اجازه دهد که قیمت ها و بازار تعیین کننده باشند. دلار را تک نرخی کند و بگذارد بازار آزاد تعیین کننده باشد؛ قیمت گذاری دستوری منابع کشور را نابود می کند.

افزایش حقوق کارگران به هزاردلار در ماه

۴ سال فرصت خوبی است که پایه حقوق کارگران را بشود بالاتر از ۲۰ میلیون تومان در ماه کرد. همانطور که دیدیم ایجاد شغل جدید خود موجب ایجاد شغل های تازه بیشتری می شود و همین امر در حداقل حقوق هم هست.

هر چقدر قدرت خرید کارگران بیشتر باشد، رونق بیشتر می شود چرا که کارگران توان خرید پس انداز و سرمایه گذاری بیشتری پیدا می کنند و در نهایت با گردش مالی بیشتر شغل بیشتر ایجاد می شود.

برخی فکر می کنند که افزایش حقوق کارگران باعث تورم می شود ولی برای مثال بزرگترین صنعت کشور پس از نفت، خودرو سازی است.

بیشتر هزینه یک خودرو پول قطعات آن است و شاید سهم دستمزد در آن از ۲۰ درصد هم کمتر باشد. اگر یک خودرو را ۱۰۰ میلیون در نظر بگیریم که ۲۰ میلیون آن هزینه دستمزد است اگر این ۲۰ میلیون را دو برابر کنیم (یعنی ۱۰۰ درصد افزایش) قیمت خودروی ما ۱۲۰ میلیون می شود (یعنی ۲۰ درصد افزایش). در حالی که توان اقتصادی کارگر دوبرابر شده و خود شمار زیادی شغل جدید ایجاد می کند.

تبدیل شدن به قدرت پولی دنیا

ایران با ایجاد تنها ۳ رمزارز می تواند تبدیل به قطب تبادل مالی غرب آسیا شود و در آینده ابرقدرت نقل و انتقال مالی دنیا باشد. این حرف ها عجیب و دور از واقعیت نیست و کاملا شدنی است.

اگر صد سال پیش می گفتیم ایران ابرقدرت نظامی غرب آسیا می شود حتما به چشم یک انسان سبک عقل به ما نگاه می کردند اما هم اکنون ما ابرقدرت نظامی برتر منطقه هستیم و حالا هم می گویم اگر از حالا دست به کار شویم در این صنعت نو بنیاد می توانیم گوی سبقت را از دیگران برباییم.

چرا از رشد اقتصادی نگفتیم؟

همانطوری که برای حل تورم دیدیم اقدامات دیگری می تواند موجب حل مشکل تورم شود، انجام اقدامات گفته شده در این مطلب خود به خود باعث رشد اقتصادی می شود.

احیای برجام، ایجاد اشتغال، ایجاد رونق با افزایش پایه حقوق، انضباط مالی و رونق فضای کسب کار و در نهایت بهبود نظام نقل و انتقالات مالی، خود به خود باعث رشد اقتصادی می شوند پس بهتر است دولت به جای تلاش در جهت ایجاد رشد به صورت مستقیم، با اقدامات گفته شده کاری کند که خود به خود رشد اقتصادی ایجاد شود .

آنچه گفتیم چقدر شدنی است؟

واقعیت این است که همه آنچه گفتیم کاملا شدنی است اما باید یادمان باشد که دولت در ایران در یک هزارتوی دست و پاگیر قرار دارد و برای اجرای چند طرح ساده باید از هفت خان بوروکراسی رد شود.

پس برای روی داد آنچه گفتیم کمی بیشتر از یک دولت نیاز داریم و باید کل حاکمیت عزم حل مشکلات کند اما رئیس دولت با قدرت چانه زنی می تواند توان اقتصادی کشور را با اجرای این راه کارها بالا ببرد. رئیس دولت، همت بلندی می خواهد و روحیه خستگی ناپذیر. البته یکدستی حاکمیت یاور دولت است که این کار را برای رئیسی و هیئت وزیران راحت تر هم می کند.

معین صادقیان؛ کارشناس و تحلیلگر اقتصادی