با شتاب گیری واردات واکسن کرونا به کشور کماکان شاهد این هستیم که عده ای دچار واکسن هراسی شده اند. با توجه به اینکه در نقطه حضیض شیب موج پنجم کرونا هستیم و پیش بینی می شود که در آبان ماه ویروس با ماهیت جدید موج ششم را ایجاد کند، توصیه می شود که مردم برای واکسیناسیون اقدام کنند. چرا که در حال حاضر تا یک ماه آینده بهترین زمان برای واکسینه شدن است. اما این سوال همواره پرسیده می شود که چند درصد از جامعه باید واکسینه و یا مبتلا شوند که این ویروس در جامعه کاهش یابد و یا چند درصد از جامعه باید واکسینه و یا مبتلا شوند تا به ایمنی جمعی (Herd immunity) در بیماری کووید - ۱۹ در واریانت آلفا و دلتا برسیم و زنجیره انتقال این ویروس در جامعه کاهش یابد؟

 ابتدا باید تعریفی از میزان انتقال و یا   Rº (که بصورت آر نات تلفظ می شود)انجام دهیم: 

تعداد افرادی که توسط یک نفر مبتلا می شود را Rº می گویند.

این عدد برای واریانت آلفا برابر با ۲.۵  است و برای دلتا برابر با ۶.۰  است.

یعنی بطور میانگین در ورایانت آلفا یک فرد مبتلا ۲.۵ نفر (۲ یا سه نفر) را مبتلا می کند و واریانت دلتا ۶ نفر

بعبارت دیگر یک فرد مبتلا به واریانت آلفا بعد از ۱۰ سیکل تقریباً ۹۵۰۰ نفر را درگیر می کند.

اما واریانت دلتا بعد از ۱۰ سیکل ۶۰ میلیون نفر را مبتلا (فاجعه آمیز ) را مبتلا می کند.

 برای محاسبه Herd immunity  از فرمول ذیل استفاده می شود:

 Herd immunity = (Rº-۱)/Rº x ۱۰۰

بنابراین برای واریانت آلفا

۲.۵-۱/۲.۵ x ۱۰۰ = ۱.۵/۲.۵ x ۱۰۰ = ۶۰%

 و برای واریانت دلتا

۶-۱/۶ x ۱۰۰ = ۵/۶ x ۱۰۰ = ۸۳.۳%

پس همینطور که می بینیم تا زمانی که به ۸۳.۳% ایمنی کامل نرسیم، امکان کاهش زنجیره انتقال وجود نداشته و رعایت شدید پروتکل های بهداشتی (زدن ماسک، عدم تجمع افراد، حفظ فاصله اجتماعی، شستشوی مرتب دست ها و تهویه مناسب فضاهای عمومی و ... ) لازم است.

چه افرادی ایمنی کامل دارند:

 افرادیکه ۱۴ روز از دوز دوم واکسن شان گذشته باشد.

 افرادیکه قبلاً مبتلا شده اند و ۱۴ روز از تجویز دوز اول واکسن شان گذشته باشد 

 این آیتم فقط در اروپا مورد تایید قرار گرفته و در آمریکا هنوز - معتقد هستند که ۴ الی ۶ هفته و بعبارت دیگری سه ماه بعد از ابتلا و به شرطی که تمام علایم بیماری رفع شده باشد، باید هر دو دوز تجویز شود.

 کسانی که مبتلا به عفونت طبیعی شده اند (به شرط آنکه ۶ ماه از شروع علایم نگذشته باشد و بعد از آن به عنوان فرد با ایمنی ناقص شناخته می شوند)

آیا زمان رسیدن به ۸۳.۳% افراد به ایمنی کامل ، یک بازه زمانی نامحدود دارد؟

خیر، با توجه به کاهش آنتی بادی تا ۵ برابر طی ۶ ماه در واکسن های فایزر و مدرنا ، باید واکسیناسیون ۸۳.۳% افراد جامعه ماکزیمم طی ۶ ماه انجام شود، وگرنه با تضعیف سطح ایمنی در افرادی که ماه اول واکسینه و یا مبتلا شده اند، امکان انتقال بیماری توسط این افراد وجود خواهد داشت.

دکتر سارنگ یونسی( دکترای علوم آزمایشگاهی )