به گزارش ایراسین و به نقل از سازمان بهداشت جهانی، سازمان سلامت جهانی(WHO) با کمک گروه مشورتی SAGE در حال مرور شواهد موجود است و این بیانیه به ارائه مفاهیم کلی در زمینه ضرورت تزریق واکسن یادآور(بوستر) پرداخته است؛ نظر نهایی گروه مشورتی در این زمینه در نشست اضطراری این گروه در ماه نوامبر اعلام خواهد شد. 

 دوز یادآور (بوستر): به افراد واکسینه کامل در شرایطی تزریق می‌شود که با گذشت زمان میزان ایمنی و حفاظت بالینی حاصل از واکسن به کمتر از سطح کافی برای یک جمعیت کاهش یابد. 

 دوز اضافی: به عنوان بخشی از برنامه واکسیناسیون اولیه و به دلیل کافی نبودن پاسخ ایمنی در جمعیت هدف با وجود انجام واکسیناسیون کامل تزریق می‌شود. تزریق دوز اضافی (نوبت سوم در واکسن‌های دونوبتی) به‌ویژه در مبتلایان به نقص ایمنی و همچنین سالمندان توصیه شده است.

 هدف اصلی از واکسیناسیون کووید-۱۹ در دوران پاندمی کاهش موارد بستری و ابتلای شدید و مرگ است. بنابراین دوز بوستر تنها در صورتی لازم خواهد بود که با گذشت زمان شواهدی در زمینه کافی نبودن حفاظت در مقابل موارد فوق به دست آید. شدت کاهش ایمنی و میزان نیاز به دوز بوستر بستگی به نوع واکسن، جمعیت هدف، نوع ویروس در گردش به ویژه واریانت‌های نگران‌کننده، و شدت تماس دارد.

 واکسیناسیون گروه‌های پرخطر در همه کشورها با توجه به کمبود و نابرابری جهانی و منطقه‌ای واکسن باید در اولویت قرار گیرد. تکمیل برنامه واکسیناسیون اولیه باید بر تزریق دوز بوستر اولویت داده شود.

 چه عواملی باید در تصمیم به تزریق دوز بوستر مدنظر قرار گیرد؟

‌کاهش ایمنی: نه تعریف ایمونولوژیک حفاظت و نه مدت حفاظت تاکنون مشخص نشده است. برخی مطالعات نشان‌دهنده ارتباط بین اثربخشی (efficacy/effectiveness) واکسن‌های مختلف و تیتر متوسط پادتن خنثی‌کننده در کوتاه‌مدت است اما روشن نیست که کاهش تیتر پادتن به‌مرور زمان دلیل قطعی بر کاهش اثربخشی واکسن به‌ویژه در مقابل واریانت‌های نگران‌کننده باشد و حفاظت در مقابل ابتلای شدید و مرگ می‌تواند به‌واسطه پاسخ ایمنی هومورال خاطره‌ای و همچنین پاسخ ایمنی سلولی پایداری بیشتری داشته باشد.

 اثربخشی واکسن: بیشتر مطالعات در زمینه مدت حفاظت مشاهده‌ای هستند. تفسیر داده‌ها به دلیل عوامل مخدوش‌کننده مشکل است اما درمجموع شواهد مطرح کننده کاهش اثربخشی واکسن در مقابل ابتلا به کووید و بیماری خفیف باگذشت زمان است. اما در مورد حفاظت در مقابل نیاز به بستری، داده‌های فعلی نشان‌دهنده سطح بالای اثربخشی است، هرچند در جمعیت‌های مختلف و واکسن‌های مختلف نتایج متفاوتی گزارش شده است.

 درحال‌حاضر بیشتر موارد ابتلا در جمعیت غیر واکسینه روی می‌دهد و ابتلای غیرمنتظره در افراد واکسینه اکثراً شدت کمتری نسبت به افراد غیر واکسینه دارد. 

 منابع واکسن: برنامه کشورها برای دوز بوستر باید با توجه به شواهد موجود در زمینه نیاز به تزریق دوز بوستر، ایمنی و اثربخشی تزریق دوز بوستر، و همچنین دسترسی جهانی به واکسن تنظیم شود. پیشنهاد دوز بوستر به بخش بزرگی از جمعیت درحالی‌که بسیاری از افراد حتی یک نوبت واکسن دریافت نکرده‌اند برخلاف اصول ملی و جهانی برابری و عدالت است و همچنین پایان پاندمی را به تأخیر می‌اندازد.

  تصمیم به تزریق دوز بوستر یک فرآیند پیچیده است و علاوه بر داده‌های همه‌گیری‌شناختی و بالینی نیاز به توجه به راهبردهای ملی و جنبه‌های مدیریتی به‌ویژه ارزیابی اولویت‌ها در زمینه محدودیت منابع دارد؛ ایمنی و اثربخشی واکسیناسیون بوستر به‌ویژه در مورد بوستر هترولوگ (نوبت یادآور از نوع متفاوت با نوبت اولیه) نیاز به مطالعات در مقیاس بزرگ‌تر دارد. امکان کاهش مقدار یا دوزاژ واکسن بوستر به‌ویژه در افرادی که سابقه ابتلا نیز دارند باید مورد توجه قرار گیرد. به‌طورکلی توصیه به تزریق بوستر باید بر اساس شواهد قطعی در زمینه کاهش حفاظت و شیوع واریانت‌های نگران‌کننده و در نهایت محدود به گروه‌های هدفی باشد که بیشترین نیاز را به آن دارند.