به گزارش خبرنگار ایراسین، کشور ایران که تا پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به چند کارخانه شمش‌سازی محدود بود، امروز با افتخار تمام رتبه دهم دنیا در تولید محصولات مختلف فولادی را به خود اختصاص داده و طرح‌های توسعه متعددی در این ۴ دهه به اجرا رسیده که نتیجه آن اشتغال مستقیم بیش از ۳۰۰ هزار نفر و خودکفایی در تولید محصولاتی نظیر ورق فولادی بوده که در رشد صنایع پایین‌دستی نظیر لوازم خانگی، خودروسازی و لوله و پروفیل تأثیر مستقیم و قابل توجهی بر جای گذاشته است.

در حال حاضر ظرفیت اسمی تولید فولاد در کشور به ۴۲ میلیون تن رسیده و در سال قبل بیش از ۳۲ میلیون تن فولاد در کشور تولید شده و براساس برنامه جامع فولاد، این ظرفیت تا سال ۱۴۰۴ باید به ۵۵ میلیون تن برسد که در این افق، شرکت‌های بزرگ فولادساز نظیر فولاد مبارکه همچنان نقش پررنگی را ایفا خواهند کرد و براساس آنچه که تا کنون از سوی این شرکت اعلام شده، برنامه اصلی فولاد مبارکه در سال‌های آتی، حفظ سهم خود در تولید فولاد و حرکت به سمت تولید محصولات با ارزش افزوده بالاتر به منظور بی‌نیازسازی صنایع از واردات این محصولات و همچنین توسعه بازارهای صادراتی است.

براساس اطلاعات موجود در سایت ایمیدرو، سهم تولیدات فولاد مبارکه از کل تولید فولاد در سرفصل‌های گندله، اسفنجی و شمش به شرح ذیل است:

همچنین ظرفیت اسمی این خطوط تولید نیز به میزان ذکر شده در جدول شماره ۶ است که بیشترین حجم تولید به آهن اسفنجی و تختال اختصاص دارد.

فولاد مبارکه بر مدار توسعه

نگاهی به طرح‌های توسعه در دست اجرای فولاد مبارکه نشان می‌دهد برنامه اصلی این شرکت تا افق ۱۴۰۴ علاوه بر افزایش ظرفیت تولید، تمرکز بر تأمین مواد اولیه و نهاده‌های اصلی تولید نظیر آب و برق است و این شرکت به منظور کاهش تمرکز تولید خود در کارخانه اصلی، برنامه افزایش ظرفیت شرکت‌های وابسته خود در سایر نقاط از جمله هرمزگان و سفیددشت و تکمیل زنجیره تولید در این مناطق به منظور کاهش هزینه‌های حمل و نقل را دارد.

ویژگی اصلی طرح‌های توسعه فولاد مبارکه در ادامه به تشریح آن می‌پردازیم، توسعه عمومی و افقی توأمان و تأکید بر توسعه همه‌جانبه زنجیره تولید اعم از بالادست و پایین‌دست است تا در ادامه از بروز ناهم‌سانی در زنجیره و خالی ماندن ظرفیت تولید جلوگیری شود.

صنعت فولاد در سال های گذشته متحمل ریسک های فراوانی شده اما مهمترین ریسک های مختص فولاد مبارکه به صورت خلاصه در جدول ذیل گردآوری شده اند.

همانگونه که اشاره شد، مساله تامین پایدار مواد اولیه، مهمترین ریسک موجود در کل صنعت فولاد بوده که فولاد مبارکه با برنامه ریزی مشخص در سرمایه گذاری در بالا دست تا حد زیادی به این مساله فایق آمده است اما برای رفع کلی مشکل، توسعه سرمایه گذاری در این حوزه و خصوصا بهبود تولیدات در معادن سنگان در دستور کار است.

علاوه بر ریسک های بلند مدتی که به آن اشاره شد، بروز برخی ریسک های عملیاتی کوتاه مدت نیز غیرقابل اجتناب بوده و لازم است در کنار طرح های توسعه راهبردی، به روز رسانی خطوط تولید، تعمیرات و بهینه سازی رویه ها به صورت مستمر انجام شوند تا در بلندمدت شاهد کاهش تولید و بروز مشکلات ساختاری در خطوط تولید نباشیم. اهم این دست پروژه ها که در سال ۹۹ به بهره برداری رسیده اند نیز به شرح جدول ذیل است:

طرح‌های توسعه راهبردی

طرح‌های توسعه اصلی و راهبردی فولاد مبارکه بر اساس ریسک‌های شناسایی شده طراحی شده که مهم‌ترین آن‌ها، افزایش تولید کنسانتره و گندله در سنگان، توسعه فولاد سبا، بهبود ظرفیت نورد سرد و گرم و فولادسازی سفیددشت است که براساس اطلاعات منتشره از سوی شرکت، بیشترین میزان پیشرفت این پروژه‌ها با ۹۰ درصد به طرح توسعه فولاد سنگان اختصاص دارد.

پروژه فولادسازی سفیددشت که هم‌اکنون ۸۷ درصد پیشرفت فیزیکی آن محقق شده از جمله طرح‌های راهبردی فولاد مبارکه برای تکمیل زنجیره تولید این فولادسازی است که در صورت بهره‌برداری کامل، این واحد را به یک شرکت فولادساز کامل تبدیل خواهد کرد که ۸۰۰ هزار تن شمش تولیدی آن در سایر بخش‌های فولاد مبارکه قابل استفاده خواهد بود.

بر اساس صورت‌های مالی فولاد مبارکه منتهی به ۲۹ اسفند سال ۱۳۹۹، آخرین وضعیت طرح‌های توسعه شرکت فولاد مبارکه به این شرح است؛ بیشترین پیشرفت فیزیکی به طرح واحد گرم و پس از آن طرح مهم تصفیه و انتقال فاضلاب اختصاص دارد و پیش‌بینی شده اکثر طرح‌های این جدول در سال ۱۴۰۰ و ۱۴۰۱ به بهره‌برداری برسند.

مصطفی مصری‌پور - تحلیلگر اقتصادی