به گزارش ایراسین به نقل از ایبِنا، علی صالح آبادی در برنامه ثریا با بیان اینکه یکی از محورهای بسیار مهم در اصلاح نظام اقتصادی، اصلاح نظام بانکی است، گفت: برای اصلاح نظام بانکی باید ۴ رابطه را اصلاح کنیم که عبارت از رابطه دولت با بانک مرکزی، رابطه دولت با بانک‌ها، رابطه بانک مرکزی با بانک‌ها و رابطه بانک‌ها با مشتریان است.

صالح آبادی با تاکید بر اهمیت اصلاح رابطه بانک مرکزی با دولت تصریح کرد: یکی از ریشه‌های رشد پایه پولی و خلق نقدینگی افزایش خالص دارایی‌های خارجی بانک مرکزی است، از آنجا که بانک‌ مرکزی بانکدار دولت محسوب می‌شود ارزهای نفتی را خریداری کرده و معادل آن ریال چاپ می‌کند و در اختیار دولت قرار می‌دهد.

وی ادامه داد: این اقدام باعث رشد پایه پولی و خلق نقدینگی می‌شود که از ۵۶۰ هزار میلیارد تومان پایه پولی کشور ۵۰۳ هزار میلیارد تومان به این موضوع برمی‌گردد.

رئیس شورای پول و اعتبار با بیان اینکه دولت و بانک مرکزی روابط دیگری نیز دارند، گفت: در ابتدای سال بانک مرکزی بر اساس قانون بودجه تنخواه در اختیار دولت قرار می‌دهد که از همین محل دولت امسال ۵۵ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی استقراض کرده است که این هم منشاء افزایش پایه پولی و خلق نقدینگی به شمار می‌رود.

صالح‌آبادی یادآور شد: از طرف دیگر حساب‌های دولت و شرکت‌های دولتی نزد بانک مرکزی است که نحوه ورود و خروج پول به حساب‌ها رابطه دولت و بانک مرکزی را متاثر می‌کند و بنابراین با توجه به مطالب گفته اصلاح رابطه دولت با بانک مرکزی یکی از موارد مهم برای اصلاح نظام بانکی به شمار می‌رود.

رئیس شورای پول و اعتبار اصلاح رابطه دولت با بانک‌ها را از دیگر محورهای اصلاح نظام بانکی یاد کرد و افزود: تکالیفی مانند پرداخت تسهیلات برای خرید تضمینی گندم در قالب قانون بودجه بر دوش نظام بانکی قرار می‌گیرد که این تکالیف بعضا می‌تواند به ناترازی بانک‌ها انجامد و منجر به استقراض بانک‌ها از بانک مرکزی شود.

وی با اشاره به محور سوم یعنی رابطه بانک مرکزی با بانک‌ها گفت: مباحثی همچون عدم رعایت کفایت سرمایه، عدم تعادل در دارایی‌ها و بدهی‌ها، انجماد دارایی‌های بانکی در بخش‌های غیرنقدشونده و افزایش معوقات بانکی نیز باعث ناترازی بانک‌ها می‌شود که در این زمینه اضافه برداشت بانک‌ها باید کاهش پیدا کند و عملکرد نظام بانکی باید شفاف شود.

صالح‌آبادی با بیان اینکه ۱۷۰ هزار میلیارد تومان از اقلام پایه پولی از بدهی بانک‌ها به بانک مرکزی ناشی می‌شود، گفت: از ۴۵۰۰ هزار میلیارد تومان حجم نقدینگی تقریباً حدود ۱۵۰۰ هزار میلیارد تومان سهم بانک‌ها است.

صالح آبادی با اشاره به لزوم اصلاح رابطه بانک‌ها و مشتریان نیز گفت: مشتریان حقوقی و بنگاه‌های تولیدی هم قشری از مشتریان نظام بانکی هستند که در بحث‌هایی مانند ارائه تسهیلات و خدمات نیازمند اصلاح رابطه بانک با مشتری هستیم.

رئیس کل بانک مرکزی با تاکید بر اینکه همه این موارد در اختیار بانک مرکزی نیست، گفت: همه دستگاه‌های دولتی و غیر دولتی باید در این زمینه همکاری کنند و انتظار ما از مجلس در این زمان که در زمان تصویب بودجه قرار داریم این است که بودجه سال آینده ناتراز بسته نشود.

علی صالح آبادی، رئیس کل بانک مرکزی در ادامه برنامه ثریا گفت: در ابتدای سال بانک مرکزی بر اساس قانون بودجه تنخواه در اختیار دولت قرار می‌دهد که از همین محل دولت ابتدای امسال ۵۵ هزار میلیارد تومان از بانک مرکزی استقراض کرده است. از ابتدای سال ۱۴۰۰ حدودا ۵۵ هزار میلیارد تومان تنخواه در اختیار خزانه قرار داشت، بنابراین یک بخشی از این هم در واقع بخاطر افزایش استقراض دولت از بانک مرکزی بوده است. اینکه در ابتدا بحث مطرح کردم که چنانچه به دنبال اصلاح نظام بانکی هستیم، این مسئله مشتمل بر مولفه‌های متعدد است که البته یک بخش آن شامل بانک ها می شود و حتما باید انضباط پیدا کنند و جلوی خلق بی‌انضباط پول توسط بانک ها باید گرفته شود.

وی در ادامه اضافه کرد: هدف این نیست که بانک ها برج سازی کنند؛ واقعا نقدینگی که توسط کل مجموعه به درست یا غلط خلق می شود باید به سمت تولید برود و با رشد اقتصادی متناسب باشد. بنابراین تمام محورهای اصلاحی باید انجام شود، اگر یک قسمت را انجام دهیم و قسمت دیگر را بی توجهی کنیم به اندازه همانی انجام شده شاید توفیقات حداقلی پیدا کنیم، منتها درصورتیکه بخواهیم توفیقات مان در اصلاح نظام بانکی تکمیل شود، بخش اصلاح رابطه دولت با بانک ها و اصلاح رابطه بانک مرکزی با بانک ها است که برای تمام اینها برنامه وجود دارد.

وی تاکید کرد: بانک مرکزی یکسری ارزهای ۴۲۰۰ می خرد و ۴۲۰۰ می فروشد، یکسری ارزها را نیمایی می خرد و نیمایی هم می فروشد. بنابراین با توجه به خالص اینها، جایی که کسری می آوریم آن بخشی است که نیمایی می خریم و ۴۲۰۰ تومانی به فروش می رسانیم، تفاوت اینها هم خیلی روشن است؛ ۴۲۰۰ تومانی هم برای کالای اساسی است که ۴۲۰۰ می فروشیم ولی نیمایی می خریم. در نتیجه پایه پولی ای که ۵۶۰ هزار میلیارد تومان است، حدودا ۵۰۳ هزار میلیارد تومان آن ناشی از افزایش خالص دارایی های خارجی بانک مرکزی است که این افزایش به این صورت در سال گذشته صورت گرفته که حتی داشتن طلب از فردی به عنوان بخشی از دارایی به حساب می آید؛ بنابراین ۶ میلیارد دلار جزء طلب بانک مرکزی از دولت به شکل ارزی ثبت شده است.

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه بیان کرد: اینکه در واقع بانک مرکزی هم سهم ۴۷ درصدی حجم پایه پولی دارد باز به شکل غیر مستقیم مرتبط به دولت می شود زیرا بانکدار دولت است. زمانی که بانک مرکزی ارز دولت را خریداری می کند و به جای آن ریال می دهد، به صورت غیر مستقیم به دولت وصل است، یعنی به ظاهر این است که بانک مرکزی در حال تقویت ذخایر ارزی است ولی در عمل با خرید ارز ریال پمپاژ می کند.

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه افزود: نظام رفتاری هم بانک ها باید عوض شود، هم رفتار افرادی که دارنده منابع مالی هستند باید تغییر کند. در دنیا یکی از کارهایی که صورت می گیرد از طریق نظام مالیاتی است. نظام مالیاتی در دنیا دارای دو نقش است، یکی اینکه تامین منابع درآمدی دولت ها به حساب می آید و دیگری تخصیص بدهی بزرگ در اقتصاد است. بنابراین زمانی که فعالیت های غیرمولد معاف از مالیات باشد، طبیعی است که منابع مالی به سمت منابع غیر مولد می رود، بنابراین قانون مالیات بر عایدی سرمایه که در مجلس مطرح است، نظام هوشمند مالیاتی است که نظام هوشمند بانکی معنا دار می شود.

صالح آبادی تصریح کرد: سقف رشد ترازنامه بانک ها مشخص شده است، بانک مرکزی هم کنترل و نظارت انجام می دهد، البته نیاز به اصلاحاتی دارد، برای همه بانک ها به یک شکل دیده شده است که برای همه یک جور نمی شود در نظر گرفت.

وی اظهار داشت: درباره اصلاح بانک ها یک بحثی وجود دارد که اصلاح گذشته است. اینکه بانکی اموال خود را به فروش می گذارد که ساز و کار آن را هم در نظر گرفته شده است، اما این امکان وجود دارد که یک بانکی نتواند اموال خود را به فروش برساند. بنابراین یک اصلاح گذشته داریم که ساز و کار فروش اموال مازاد بانک‌ها در دولت در نظر گرفته شده است که به زودی تصویب خواهد شد و دیگری هم آینده است که چه کاری انجام دهیم تا مجدد در این چاله گیر نکنیم پس با سامانه های هوشمند و کنترل هایی که مبتنی بر فن آوری انجام می دهیم تلاش خواهیم کرد تا این چاله پر شود.

رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: شخص آقای رئیس جمهور، دولت، مقام معظم رهبری بارها فرمودند و اخیرا هم باز در دیداری این مطلب نقدینگی را متذکر شدند، این مطالبه مردم هم محسوب می شود ماهم در کارمان جدیت داریم. بازار سرمایه که بودیم تلاش مان براین بود که اصلاح اساسی در ساختار صورت گیرد؛ واقعا هم در حوزه پولی و شبکه بانکی اصلاحات مدنظر خود را انجام می دهیم، طرح بانکداری هم مراحل خود را پیش می برد، انشاالله اوایل سال آینده این طرح در صحن علنی خواهد آمد؛ این طرح می تواند به توان نظارتی بانک مرکزی کمک خواهد کرد.

صالح آبادی با تاکید بر اینکه بانکها باید باید نسبت‌های کفایت سرمایه خود را به طور قطع اصلاح کنند، اظهار کرد: خلق نقدینگی در دنیا توسط بانکها در یک چهارچوب استاندارد و مشخص انجام می‌شود. اینکه در دنیا تاکید می شود نسبت کفایت سرمایه بانکها باید ارتقا یابد نکته بسیار مهمی است؛ چرا که بانک نباید با کفایت سرمایه پایین یا حتی منفی خلق پول کند و پذیرفته شده نیست. یکی از محورهای اصلاحی در نظام بانکی مرتبط با افزایش سرمایه با کیفیت در بانکهاست نه لزوما با تجدید ارزیابی‌ها که کامل نیست.

وی ادامه داد: بانک نباید از ریل بانکداری خارج شود. اما در بعضی موارد بانک بجای اینکه بانکدار و واسط مالی باشد به بنگاه‌دار، پیمانکار یا مال‌دار تبدیل شده است. یکی دیگر از محورهای اصلاحی در نظام بانکی این است که بانکها اموال مازاد خود را واگذار کنند.

رئیس کل بانک مرکزی تاکید کرد: بانک واسطه‌گر وجوه است و حق بنگاهداری ندارد. ضمن اینکه مدیریت ریسک در شبکه بانکی نیز بسیار مهم است؛ اینکه یک بانک نقدینگی خود را در یک یا چند پروژه خاص حبس بکند و اگر آن پروژه از نقدینگی لازم‌ برخوردار نباشد با مشکل مواجه می شود و نهایتا از بانک مرکزی استقراض می‌کند. رئیس کل بانک مرکزی گفت: بنابراین بانکها باید بخشی از دارایی های خود را به شکل نقد یا شبه نقد نگهداری کنند که در این میان از یک سال اخیر اوراق دولتی مطرح شد. وی افزود: در سراسر دنیا اوراق دولتی جزو اوراق شبه نقد است که بانک‌های مرکزی می‌توانند آن را در عملیات بازار باز ریپو کنند تا بانک‌ها دچار مشکل نقدشوندگی نشوند.

صالح آبادی در ادامه گفت: در بودجه سال آینده حدود ۱۲۰۰ همت تسهیلات تکلیفی دیده شده است اعم از تبصره ۱۶ و سایر بندهای الحاقی. وی تاکید کرد: کل تسهیلات تکلیفی که شبکه بانکی از ابتدای امسال تا کنون پرداخت کرده است حدود ۲۳۰۰ میلیارد تومان بوده است که ۶۷ درصد آن برای سرمایه در گردش بنگاه‌های تولیدی استفاده شده است. این ۱۲۰۰ همت تسهیلات تکلیفی موجب ناترازی خواهد شد که لذا از مجلس محترم خواستار اصلاح این موضوع هستیم. رئیس کل بانک مرکزی ادامه داد: مقرر شد بانک مرکزی، سازمان برنامه و وزارت اقتصاد با هماهنگی یکدیگر و متناسب با تورم و نقدینگی، به گونه ای عمل کنیم که فشاری بر شبکه بانکی وارد نشود.

رئیس کل بانک مرکزی اظهار کرد: نباید اجازه دهیم بانکها بدون ضابطه خلق نقدینگی کند. ضمن اینکه بانک‌ها براساس ویژگی‌ها و پارامترها و شرایط خود با هم متفاوت هستند. وی‌ گفت: قانون، ابزار و عزم جدی در مقوله اصلاح نظام بانکی و کنترل نقدینگی فاکتورهای مهمی هستند که خوشبختانه عزم‌ جدی در دولت و حاکمیت وجود دارد. ابزار آن هم همین سامانه‌ها و نیروی انسانی است. صالح آبادی با بیان اینکه قانون بانک‌مرکزی قدیمی است، تصریح کرد: اصلاح قانون بانک مرکزی موضوع بسیار مهمی است که امیدواریم در مجلس به زودی به نتیجه برسد.

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه این برنامه با اشاره به آمار رشد نقدینگی طی ماه‌های گذشته اظهار کرد رشد نقدینگی در مهرماه ۴۲.۸ درصد، در آبان ماه ۴۲ درصد، در آذرماه ۴۱.۴ درصد و در دی ماه ۳۹.۸ درصد بوده است که البته ۲.۶ درصد آن مربوط به پوشش آماری یکی از بانک های ادغامی است، ولی در مجموع روند رشد نقدینگی در ماه های اخیر کاهشی شده است.

وی اظهار امیدواری کرد با همکاری همه ارکان دولت و همینطور مجلس شورای اسلامی این روند قابل تغییر خواهد بود و بنای ما هم بر این است که روند رشد نقدینگی کاهش یابد. صالح‌آبادی گفت: ما هم اکنون روند رشد ترازنامه بانک ها را هم رصد می‌کنیم تا یک بانک نتواند به مشتری خاصی ارقام سنگینی را بدون توجه به ذینفع واحد و سرمایه پایه ای که دارد پرداخت کند که همه این موارد کنترل خواهد شد.

وی یادآور شد: از گذشته سامانه سمات در بانک مرکزی وجود داشته است که به خوبی از آن استفاده نمی شده ولی هم اکنون از آن به نحو مناسب استفاده می کنیم. بر این اساس اگر قرار باشد تسهیلاتی پرداخت شود باید یک کد از این سامانه دریافت شود، بنابراین کنترل ما روی تسهیلات‌دهی نظام بانکی نیز بیشتر شده است. همچنین در این زمینه موضوع هدایت اعتبارات به بخش های مولد که یکی از دغدغه های رهبر انقلاب هم می باشد، حتما مورد توجه قرار خواهد گرفت.

رئیس کل بانک مرکزی در ادامه بیان کرد: یکی از محورهای اصلاحی مورد نظر بانک مرکزی به نظارت های برخط و هوشمند بازمی‌گردد. به عنوان مثال سامانه ‌سمات پیش از این یک سامانه پسینی بوده است، یعنی پس از آنکه تسهیلاتی پرداخت می‌شد آمار آن به سامانه وارد می شد در حالی که این سامانه قابلیت دارد به یک سامانه کنترلی تبدیل شود، به این صورت که باید قواعدی تعریف و وارد این سامانه شود تا در چارچوب این قواعد بتوان کنترلی عمل کرد. به عنوان مثال همین چند روز پیش کد تسهیلات پرداختی در یک بانک مشخص و برای یک مشتری مشخص که مواردی همچون ذینفع واحد و سرمایه پایه در مورد آن رعایت نشده بود، در این سامانه مسدود گردید و امکان پرداخت تسهیلات به مجموعه مذکور غیر ممکن شد. بنابراین این سامانه قابلیت دریافت قواعد کنترلی را دارد، اما قسمت عملیات کار که مربوط به حوزه نظارت ما است باید قواعد را تعریف کند و در اختیار قسمت فناوری قرار بدهد که این قواعد در سامانه لحاظ شود.

صالح‌آبادی در رابطه با انحراف اعتبارات بانکی به سمت فعالیت های غیرمولد و بنگاهداری اظهار کرد: ما برخورد با این موضوع را آغاز کرده‌ایم و همانطور که رهبری به درستی فرموده اند به یک کار شبانه روزی نیاز دارد. بنده معتقدم نظارت چشمی با استفاده از نیروی انسانی به تنهایی کافی نیست و نظارت‌ها هم باید مبتنی بر سیستم و هوشمند باشد و هم پیشگیرانه و کنترلی باشد.

وی ادامه داد: بعضی از سامانه‌هایی که باید این کار را انجام بدهند در بانک مرکزی وجود داشته است که باید تکمیل شوند، برخی از سامانه‌ها نیز وجود ندارد که باید ایجاد شود، که همه این موارد در حال انجام است.

به گفته رئیس کل بانک مرکزی، این اقدامات دقیقاً مبتنی بر برنامه در حال انجام است و از آنجایی که خود بنده هفت سال در بانک کار کرده‌ام و نقاط آسیب، ایرادات و راه حل‌های آن را می دانم، با همراهی یک تیم شایسته و متفکر کار را جلو می بریم.

صالح‌آبادی تصریح کرد: بانک مرکزی با جدیت به دنبال آن است تا بخشی از خلق نقدینگی که مربوط به شبکه بانکی است اصلاح شود. البته بخشی از ایرادات از گذشته در شبکه بانکی وجود داشته است که باید اصلاح شود و بخشی نیز مربوط به آینده است که کاری کنیم تا این مشکلات در آینده تکرار نشود.