پایگاه خبری تحلیلی ایراسین- ریحانه شهبازی: با توجه به اقلیم خشک و شرایط بحرانی کم آبی به ویژه در استان‌های واقع در فلات مرکزی، اهمیت کشاورزی و حفظ خاک و آب دوچندان می‌شود. بنابراین بهترین راهکار برای رفع این بحران استفاده از ظرفیت دانش بنیان است که حتی مورد تاکید رهبر معظم انقلاب نیز بوده است. شرکت‌های دانش بنیان بسیاری در اصفهان، اولویت خود را حفظ انرژی و بهبود شرایط تولید و کشت قرار داده‌اند که یکی از موارد قابل بحث در صنعت دامداری و کشاورزی، تولید علوفه هیدروپونیک است. در این سیستم دامداران با خرید دستگاه تولید کننده علوفه هیدروپونیک در فضایی ناچیز اقدام به تولید مقادیر قابل توجهی علوفه می‌کنند. محسن کریمیان یکی از کارآفرینان برتر در این حوزه است و فعالیت اصلی خود را بر صنایع تبدیلی کشاورزی و مزارع عمودی متمرکز کرده است. برای شناخت بیشتر و بهتر اقدامات تأثیرگذار در کشاورزی با محوریت دانش بنیان با او گفت‌وگویی انجام دادیم که در ادامه مشروح آن را می‌خوانید؛

کشت علوفه هیدروپونیک یکی از محصولات شاخص شما محسوب می‌شود، چرا و چگونه به فکر تولید این محصول رسیدید و در واقع نقطه عطف راه‌اندازی شرکت و این محصولات را در چه می دانید؟

شغل اصلی خانوادگی و نیاکان ما کشاورزی و دامداری بوده و به عنوان فردی که در زمینه فناوری و دانش بنیان فعالیت داشتم، با پیشینه و علاقه به کشاورزی وارد این حوزه شدم. بعد از آن به دنبال تکنولوژی‌های و کشف راهکارهای جدید و مورد نیاز در ایران بودم که با ایده‌های مختلفی روبرو شدم. به خاطر مسائل خشکسالی، کشت هیدروپونتیک مطرح شد و سیاست‌گذاری‌ها برای مشکلات خوراک دام و شرق اصفهان به سمت کشت‌های عمودی حرکت کند؛ یکی از محصولات این کشت عمودی، علوفه است که از این طریق خوراک دام تأمین می‌شود و ۹۰ درصد صرفه‌جویی آب دارد.

وجه تمایز محصولات شما با محصولات وارداتی چیست؟ چگونه می‌توان مسئولان را برای سرمایه‌گذاری داخلی نسبت به واردات توجیه کرد؟

در ابتدا باید بیان کرد که انرژی‌های مختلف مانند برق و آب در سطح بین‌المللی بسیار اهمیت دارد، از این رو مهم‌ترین وجه تمایز نسبت به بازار و شرایط بین‌المللی را می‌توان به صرفه‌جویی در مصرف آب و برق محصولات اشاره کرد.

از سویی دیگر با وجود اینکه اتاق کشت‌هایی از چین وارد می‌شد و شرکت‌های دولتی داخلی برای همکاری با آنها بسیار راغب بودند و مدام در رفت‌وآمد، اما باید متذکر شد که در داخل کشور و در این شرکت دانش‌بنیان، بر اساس ساختار جغرافیایی مختص به کشورمان فعالیت می‌شود و تولیدات داریم که این امر یک امتیاز محسوب می‌شود؛ البته هدف ما تنها به فروش ختم نمی‌شود و خدمات پس از فروش همراه با آموزش چگونگی مصرف و تولید را به مشتریان خواهیم داد. در واقع این استراتژی نتیجه بهتری داد و باعث برتری ما نسبت به واردات چینی شد و خوشبختانه تاکنون صادرات خوبی داشته‌ایم.

با توجه به اینکه کمبود نهاده‌های دامی، گرانی علوفه و تأمین خوراک دام در صدر مشکلات دامداران قرار گرفته است، چگونه می‌توان این مشکل را حل کرد؟ آیا شرکت شما ظرفیت تولید انبوه خوراک دام را برای سراسر کشور دارد که دیگر نیاز به واردات نباشد؟

با افزایش میزان دام در کشور متأسفانه تولید خوراک دام کاهش پیدا کرد و به سمت واردات رفتیم که البته در واردات نهاده‌های دامی با مشکلاتی از قبیل مسائل سلامتی، زیست محیطی و ارزی روبرو هستیم؛ در این صورت بهترین روش تهیه خوراک دام از طریق کشت هیدروپونیک است که باید با اختلاف زیادی در صدر تولیدات قرار گیرد.

چرا فعالیت در حوزه نهاده‌های دامی به صرفه تر از دامداری است؟

نهاده‌های دامی با قیمت‌ها و مجوزهایی که دریافت می‌کنند، می‌توانند بازار فروش خوبی داشته باشند زیرا گاهی این مجوزها اسمی هستند و میزان نیاز آنها در کشور مشخص نیست و کارشناس تأیید هم مشخص نخواهد کرد؛ زمانیکه وارد بازار می‌شود بنابراین به دلیل افزایش چند برابری قیمت‌ها درآمدزایی به صرفه تری نسبت به دامداری دارند. این در حالی است که به جای این رویه باید فرآوری محصولات را به فروش برسانیم درست مانند نفت خام که رهبر معظم انقلاب هم تاکید داشتند فراورده‌های نفتی را به فروش برسانید که در کنار آن اشتغال و درآمد بیشتری هم نصیب هم‌وطنانمان شود.

صنایع تبدیلی در کشاورزی و رونق دادن آن در روستاها یک امر ضروری عنوان شده است، به چه میزان می‌توان به محقق شدن این امر امیدوار بود و چه سازوکارهایی نیاز است؟

قسمتی از فعالیت ما صنایع تبدیلی، تولید چیپس میوه‌ها و سبزیجات خشک است و به دلیل اینکه برخی از افراد اطلاعات کاملی در این حوزه ندارند و ما هم توانایی اطلاع رسانی گسترده نداریم، بدون تخصص وارد مباحث تولیدی می‌شوند. هدف ما این است که در صنایع تبدیلی کشاورزی و آنچه مطالبه جهاد کشاورزی است، این صنایع تبدیلی را به روستاها ببریم و مشکل فروش را حل کنیم.

اما بسیاری از افراد در صنایع تبدیلی و یا مشاغل خانگی فقط تاکید و تمرکز به فروش محصولات دارند، در حالی که باید توانمندسازی را در کنار آن قرار دهیم و با فروش ابزار، نحوه استفاده و حتی فروش محصولات را آموزش دهیم.

در طی بازدید مدیران و مسئولان کشوری و استانی از این شرکت دانش بنیان و محصولات شما آیا در رفع مشکلات مرتبط با حوزه کشاورزی روند مثبتی را ارزیابی می‌کنید؟

بازدید مسئولان نتیجه مطلوبی نه تنها برای جامعه بلکه برای شرکت‌های دانش‌بنیان نداشته است و بازدید و مکاتبات به فراموشی منجر شده است، مگر معاونت علمی که حامی همیشگی شرکت‌های دانش بنیان بوده و هست.

همانطور که در جریان مشکلات محیط ‌زیستی اصفهان قرار دارید، با توجه به تجربه و نظر کارشناسانه شما، راه برون‌رفت از این مشکلات را در چه می‌دانید؟ آیا کشاورزی در اصفهان باید حذف شود و شغلی جایگزین برای کشاورزان در نظر گرفت و یا اینکه با تغییر روش کشاورزی این حرفه قابل استمرار است؟

دغدغه اصلی کشاورزان آب است و باید تغییر شغل آنها با وام بلاعوض برای تغییر کشت صورت گیرد زیرا زمینی که در آن کشت نشود خاک آن از بین می‌رود و این زمین‌ها سرمایه‌های گرانبهایی هستند. بنابراین باید برای کشاورزان اشتغالزایی و درآمد پایدار فراهم کنند و پرداخت پول به آنها اشتباه است.

از طرف دیگر نوع کشت نیز باید تغییر کند که کشت‌های گلخانه‌ای بهترین روش است. حتی در بحران جنگ‌هایی مانند اوکراین کشت گندم می‌تواند زمینه صادرات بیشتری داشته باشد که شرق اصفهان پتانسیل خوبی برای این نوع کشت دارد. همچنین منبع درآمد گیاهان دارویی از نفت هم بیشتر است و شرق اصفهان در این زمینه می‌تواند فعال‌تر شود.

به نظر شما آیا همچنان بحث سرمایه‌گریز بودن اصفهان ادامه دار است و یا تغییراتی در بروکراسی و مجوزگیری رخ داده است؟

بله بوده و هست و همچنان تشدید می‌شود. البته سرمایه بستگی دارد به چه چیز اطلاق شود و بهترین نیروهای انسانی استان نیز سرمایه به حساب می‌آیند. زیرا شرکت‌های که در کشورهای دیگر و یا حتی تهران هستند، حاضرند قیمت‌های بالا تری را برای نیروی انسانی پرداخت کنند.

مجوزها در استان‌های دیگر در مدت زمان یکی دو روزه انجام می‌شود اما در اصفهان اینگونه نیست و شاید چند ماه به طول می‌انجامد. مهاجرت، مباحث اجتماعی و محیط زیستی بر اصفهان در فرار سرمایه انسانی تأثیرگذار است و مشکلات آبی و اخبار منفی نیز سبب خالی از سکنه شده اصفهان و گریز کارآفرینان می‌شود.

آیا این امکانپذیر خواهد بود که از ظرفیت بالای دانش‌بنیان‌ها در کاهش بیکاری استان و شهرستان‌ها و معضلات اقتصادی بهره گرفت؟ این امر مستلزم چیست؟

با توجه به ظرفیت انجمن و ۶۰۰ شرکت دانش بنیان در اصفهان می‌توان از خروجی دانشگاه‌ها در راستای اشتغال و استخدام به کار گرفت اما بسیاری از افراد در داخل شهر اصفهان، تمایل به ارائه تسهیلات در شرکت‌های بزرگ مانند فولاد مبارکه دارند در صورتی که اگر به شرکت‌های دانش بنیان بها داده شود و در مباحث مالی، ضمانت‌ها و پرداختی متفاوت‌تر عمل می‌کند و دید جامعه تغییر پیدا می‌کند. استارت آپ‌ها و مراکز رشد قادر هستند که چندین برابر درآمدزایی نسبت به شرکت‌های بزرگ داشته باشند.