به گزارش ایراسین، فعال سازی معادن کوچک مقیاس، برای رونق اقتصادی کشور و به ویژه در مناطق کمتر توسعه یافته، امری ضروری است. این معادن به هم افزایی دانش فنی و فناوری، تامین منابع مالی، امید، انگیزه و توجه بیشتر نیاز دارند. در عین حال، برای تامین مواد اولیه شرکت های بزرگ، نیاز به فعال سازی این نوع معادن است. بخش معادن کوچک مقیاس طی سال های گذشته در ایمیدرو و معاونت معدنی وزارت صنعت، معدن و تجارت مطرح شد و شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران برای تامین برخی از مواد اولیه معدنی و نیاز صنایع، این برنامه را در فعالیت های خود قرار داده بود. شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران به‌عنوان بازوی اجرایی ایمیدرو، وظیفه اکتشاف و فعال‌سازی معادن کشور را برعهده دارد. این شرکت در سال‌های گذشته چندین مجتمع و طرح در اختیار داشت که اداره آنها با توجه به دولتی بودن سیستم این شرکت دشوار بود و در بسیاری از موارد نه‌تنها درآمدی برای این شرکت نداشت؛ بلکه زیان‌هایی را نیز بر این مجموعه تحمیل می‌کرد. بنابراین رویکرد خصوصی‌سازی ازسوی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران اجرا و چندین طرح و مجتمع توسط این شرکت به شکل‌های گوناگون به بخش خصوصی واگذار شد.
در همین راستا خبرنگار پایگاه خبری، تحلیلی ایراسین، با وجیه الله جعفری مدیرعامل شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران به گفت‌وگو نشسته است که در ادامه متن این گفتگو را می خوانید.
- رویکردهای این شرکت در خصوص ورود بخش خصوصی به حوزه معدن چیست و در این رابطه تاکنون چه اقداماتی صورت گرفته است؟
واگذاری یا برون‌سپاری فعالیت‌های مواد معدنی فاقد اولویت استراتژیک (بنا بر سیاست ایمیدرو به کلیه مواد معدنی تعمیم داده شد)، پتانسیل‌یابی و توسعه اکتشاف در همه مراحل در داخل و خارج کشور در مواد معدنی دارای اولویت استراتژیک، تجهیز و آماده‌سازی ذخایر معدنی و ایجاد واحدهای فرآوری در داخل و خارج کشور در مواد معدنی دارای اولویت استراتژیک، ارتقای بهره وری و افزایش تولید، گسترش پژوهش در راستای ارتقای فناوری در بخش معدن و صنایع معدنی و نیز افزایش رقابت پذیری واحدهای فعلی و توسعه ظرفیت‌های آنها از استراتژی‌های کلان شرکت محسوب می‌شوند که در نتیجه در پیشرفت اهداف شرکت تهیه و تولید موثر هستند. توجه به این نکته ضروری است که با واگذاری مجتمع‌های تحت پوشش شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران، عملا شاهد بهره‌وری بالاتر این مجتمع‌ها هستیم. ضمن آنکه به عنوان یک نهاد دولتی می‌توانیم نظارت دقیق بر عملکرد مجتمع‌های واگذار شده را به نحو شایسته‌تری انجام دهیم.
- این برون سپاری ها به شکل و با چه تفکیکی صورت گرفته است؟
در برون سپاری فعالیت های ایمپاسکو و ایمیدرو (مجتمع ها و طرح های تحت مدیریت ایمپاسکو) ۶ مجتمع و ۱۹ طرح تحت مالکیت ایمپاسکو می باشد که ۵ مجتمع و ۱۳ طرح واگذار شده و یک مجتمع و ۶ طرح در دست واگذاری است. در بخش برون سپاری طرح های ایمیدرو (تحت مدیریت ایمپاسکو) ۵ طرح واگذار شده و ۹ طرح در دست واگذاری است. همچنین ۱۳ در بخش برون سپاری طرح های شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران ۱۳ طرح واگذار شده و ۶ طرح نیز در دست واگذاری است.
- چه هدفگذاری را برای جذب سرمایه گذاران داخلی و خارجی توسط شرکت صورت گرفته است؟
شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران برای افزایش سهم بخش معدن در اقتصاد، ایجاد ارزش‌افزوده و اشتغالزایی در این بخش از روش‌های مختلفی برای جذب سرمایه‌گذاران داخلی و خارجی استفاده کرده است. جذب سرمایه‌گذار برای تجهیز معادن و احداث کارخانه فرآوری یکی از مهم‌ترین اقدامات این شرکت برای توسعه بخش معدن است. علاوه بر این، برای جذب سرمایه در برخی موارد راهبری مجتمع‌های زیرمجموعه این شرکت به سرمایه‌گذار یا بخش خصوصی واگذار شده است. همچنین تامین ماده معدنی مشروط به احداث یا توسعه کارخانه فرآوری دیگر روش جذب سرمایه‌گذار بوده که به‌نحو شایسته ازسوی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران انجام شده است. علاوه بر این، مشارکت جهت سرمایه‌گذاری در قالب تشکیل شرکت مجری نیز در برخی واحدها اجرا و در نهایت با فراخوان سرمایه‌گذارانی برای تکمیل مراحل اکتشاف محدوده‌های معدنی جذب شده است.
- تاکنون چه مجتمع‌هایی ازسوی این شرکت به بخش خصوصی واگذار شده‌اند؟
شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران بر اساس سیاست‌های دولت در جهت جلوگیری از خام فروشی مواد معدنی و در راستای اجرای قانون مذکور و به دلیل پایین بودن عیار در اغلب معادن این شرکت و نیاز این معادن به احداث کارخانه فرآوری و امکان‌پذیر نبودن فروش مستقیم ماده معدنی، اقدام به واگذاری تعدادی از مجتمع‌ها و طرح‌های تابعه خود به بخش خصوصی کرده است.
- این واگذاری ها را می توانید نام ببرید؟
بله. معادن زغال‌سنگ خمرود و پروده شرقی بلوک ۱، سنگ‌آهن صاحب سقز، طرح سولفوره انگوران، کارخانه فرآوری میشدوان و آنومالی شمالی و سنگ آهن گل‌گهر ۳، ۵ و ۶ به بخش خصوصی واگذار شده‌اند. همچنین در طرح‌هایی مانند دریاچه شورابه‌های قم، معادن زغال‌سنگ پروده شرقی بلوک ۲ و ۳، فسفات اسفوردی، کک‌سازی زرند، سرب نخلک، سنگ‌آهن گل‌گهر ۴، سنگ‌آهن گل‌گهر ۱، سنگ‌آهن جلال‌آباد، سنگ‌آهن چادرملو و مجتمع فروکروم جغتای بخش خصوصی در حال فعالیت است. علاوه بر این، مجتمع نفلین‌سینیت کلیبر، تولید سود کاستیک مجتمع پتاس خور و بیابانک و احداث کارخانه فرآوری هماتیت جلال‌آباد از جمله مجتمع‌ها و طرح‌های برون‌سپاری شده به شمار می‌آیند.
- در حال حاضر، شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران چه برنامه‌هایی را در راستای جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی در دست اقدام دارد؟
برخی از برنامه ها در سال ۹۷ اجرا و به بهره برداری رسیده اند و برخی هم برنامه ریزی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در سال ۹۸ می باشد. مزایده استخراج و فروش ماده معدنی در معادن مس کلوت، کلاته مهران، چاه فراخ و چشمه شیرین در استان سمنان یکی از مهم‌ترین برنامه‌های شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران است. در عین حال این شرکت انجام عملیات استخراج و مصرف سالانه ۴ میلیون تن کلوخه سنگ‌آهن از طریق طراحی، تجهیز، آماده‌سازی و استخراج از معادن آنومالی شمالی و میشدوان به مدت ۲۱ سال و فروش ۲ میلیون و ۸۰۰ هزارتن سنگ‌آهن دپو شده در معدن میشدوان را نیز در دست اقدام دارد. در این شرکت همچنین مزایده سرمایه‌گذاری برای استخراج، فروش و استحصال عناصر طلا و مس موجود در معدن، فراخوان ارزیابی کیفی متقاضیان سرمایه‌گذاری برای طرح جامع گردشگری مجتمع پتاس خور و بیابانک و فراخوان ارزیابی کیفی تولید آب شیرین نمک و کارنالیت از شورابه‌ها پیگیری می‌شود. علاوه بر این شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران مزایده جذب سرمایه‌گذار به‌منظور استخراج، فروش و استحصال آنتیموان معادن لخشک و شورچاه و توزگی، مزایده جذب سرمایه به‌منظور تجهیز، آماده‌سازی و بهره‌برداری از سنگ‌آهن منگنزدار چاه‌باشه «۱» و «۲» را پیگیری می‌کند. از دیگر برنامه‌های شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران سرمایه‌گذاری در انجام پژوهش بر روی فرآوری باطله‌های معادن و کارخانه‌های فرآوری شرکت تهیه و تولید، احداث کارخانه فرآوری، بهره‌برداری از آن و جذب سرمایه‌گذار به منظور تولید ۵۰ هزار تن کارنالیت و فروش آن به مجتمع پتاس و مزایده سرمایه‌گذار ذخایر سنگ‌آهن معادن زاغیا ۴ و C۲ است. همچنین این شرکت انتخاب پیمانکار به‌منظور احداث کارخانه تولید کاغذ از کربنات کلسیم، انبار مواد اولیه و محصول و ساختمان‌های اداری به روش EPC و انجام مهندسی پایه و تفصیلی و اجرای خط تولید پودر میکرونیزه کربنات کلسیم شامل ساخت، نصب و راه‌اندازی و تولید آزمایشی برای ظرفیت ۵۷ هزار و ۶۰۰ تن در سال را مد نظر قرار داده است. علاوه بر موارد یاد شده مزایده عمومی جذب سرمایه‌گذار به‌منظور انجام عملیات اکتشاف تکمیلی، تجهیز و بهره‌برداری از معدن احداث کارخانه فرآوری و فروش محصولات تولیدی در محدوده سرب و روی گردنه‌شیر، مزایده عمومی جذب سرمایه‌گذار به‌منظور انجام عملیات اکتشاف تکمیلی، تجهیز و بهره‌برداری از معدن احداث کارخانه فرآوری و فروش محصولات تولیدی در محدوده سیاه جنگل و سرمایه‌گذاری در اکتشاف، تجهیز و آماده‌سازی پلایای میانی از جمله برنامه‌های شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران برای جذب سرمایه‌گذار بخش خصوصی است.
- برنامه‌های شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در سال ۱۳۹۷ برای معادن فلزی و بهره‌برداری حداکثری از پتانسیل آنها چه بوده است و در سال ۹۸ چه برنامه هایی دارید؟
نظر به اهمیت مواد معدنی فلزی در صنایع کشور و نقش این شرکت به عنوان بازوی اجرایی سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران که تکلیف توسعه بخش معدن و صنایع معدنی را در کشور برعهده دارد، استراتژی شرکت تهیه و تولید مواد معدنی ایران در راستای توسعه اکتشاف و تولید مواد معدنی مورد نیاز صنایع داخلی به‌خصوص فلزات تدوین شده است و مواد معدنی که اغلب آنها را فلزات مانند آهن، مس، سرب، روی تشکیل می‌دهند، در اولویت اول قرار گرفته‌اند. قدر مسلم این است که برنامه استراتژیک این دسته اولویت یک گسترش عملیاتی اکتشافی (پهنه‌ها و پتانسیل‌های کشف شده از آنها) و ازدیاد تولید با توسعه بهره‌برداری از معادن و ارتقای بهره‌وری در داخل و خارج کشور است. بدیهی است بنا بر سیاست‌های کلی اصل ۴۴ قانون اساسی در زمینه خصوصی‌سازی، این موارد نیز تا آنجا که ممکن است، از طریق فعال کردن بخش خصوصی به مرحله اجرا در می‌آید.
- این خصوصی سازی ها به چه صورتی انجام شده است؟
شرکت با بهره‌گیری از تجربیات واگذاری در سال‌های گذشته، اداره مجتمع‌های تابعه این شرکت را از طریق قراردادهای بلندمدت بهره‌برداری تحت‌عنوان «راهبر»، به بخش خصوصی واگذار کرده است.
- چگونه بر این قراردادها نظارت خواهید کرد؟
در این قراردادها، نظارت عالیه کارفرما یعنی شرکت تهیه و تولیدمواد معدنی ایران، به‌طور دقیق پیش‌بینی شده و راهبر ملزم به رعایت شرایط مندرج در قرارداد است. اما به هر حال تهدیداتی نیز در این زمینه وجود دارد. اگر شرکت در بخش نظارت به‌طور دقیق به وظایف خود عمل نکند، می‌تواند موجب بروز مشکلاتی از جمله نگهداری نامناسب زیرساخت‌های در اختیار راهبر، رعایت نکردن مسائل ایمنی و عدم سرمایه‌گذاری به‌موقع توسط راهبر شود.
- چه فرصت هایی برای کارفرما در نظر گرفته اید؟
با وجود این تهدیدات، واگذاری‌ها فرصت‌هایی نیز در اختیار کارفرما قرار داده که از جمله این فرصت‌ها می‌توان به رهایی از روزمرگی حاکم بر مسائل اجرایی مجتمع‌ها، رهایی از بروکراسی اداری و مقررات پیچیده برای توسعه فعالیت‌های معدنی اشاره کرد. علاوه بر این می‌توان با هدایت برنامه‌های عملیاتی و توسعه‌ای در مناطق و مواردی که بخش خصوصی حضور پیدا نمی‌کند، با بسترسازی، آماده‌سازی و توسعه فعالیت‌های معدنی و ایجاد اشتغال جدید شرایط را برای سرمایه‌گذاری و حضور بخش خصوصی فراهم کرد.
ارسال نظر