به گزارش ایراسین، خروج از اقتصاد تک محصولی درحالی برای کشورمان به عنوان یکی از مهمترین سیاست‌ها تعیین شده است که کارشناسان براین باورند معادن و صنایع معدنی کشور قابلیت جایگزینی صنعت نفت ایران را داشته و می‌توان با تکمیل زنجیره تولید در این بخش ارزش افزوده بالایی در اقتصاد کشور ایجاد کرد.
در این زمینه ایراسین گفت‌وگویی با محمود مصری‌نژاد، مدیر مجتمع معدنی صنعتی چادرملو داشته که در ادامه می‌خوانیم
برخی کارشناسان براین باورند که اقتصاد مبتنی بر معدن می‌تواند امتیازی برای کشورمان جهت دوری از اقتصاد نفتی باشد؛ در این زمینه نظر شما چیست؟
ببینید اصولا اقتصاد تک محصولی می‌تواند برای هر کشوری مشکل ساز باشد. بنابراین اینکه بگوییم اصولا معدن یا نفت یا هر کالای دیگری می‌تواند تنها امتیاز اقتصادی برای یک کشور باشد دید منطقی نیست و لازم است از این نوع تفکر و نگاه دوری کنیم. اما فراموش نکنیم معدن و اقتصاد معدن اصولا یکی از امتیازات ایران است که قابلیت‌های گسترده‌ای برای کشور به ارمغان خواهد آورد. همانطور که می‌دانید معدن و صنایع معدنی جزو صنایع مادر در یک کشور شناخته می‌شود به این دلیل که می‌توانند مواد اولیه مورد نیاز سایر صنایع پایین دستی را تامین کنند. پس اگر بخواهم مستقیم سئوال شما را پاسخ دهم باید بگویم بله اقتصاد معدن می‌تواند برای کاهش سهم نفت در اقتصاد ایران نقش بسزایی به خود اختصاص دهد. البته این امر با تکمیل زنجیره تولید در بخش معدن دستاوردهای بهتری خواهد داشت.
به تکمیل زنجیره تولید اشاره کردید؛ همین سیاست باعث ایجاد مجتمع‌های مختلف در چادرملو شده است؟
برای پاسخ به این سئوال بد نیست کمی به پیشینه این مجتمع بازگردیم. ببینید بطور کلی این مجتمع از ابتدا یک مجموعه کامل از معدن تا محصول نهایی یعنی فولاد تعریف شده است. بنابراین دید تکمیل زنجیره از همان ابتدای مطرح شدن طرح درنظر بوده که براساس اولویت‌ها و همچنین زمان‌بندی‌های انجام شده رفته رفته تک تک طرح‌ها با استفاده از توانمندی‌های داخلی و همکاری‌های خارجی اجرایی شده‌اند. به عنوان مثال در بخش سنگ آهن میزان تولید کنسانتره سنگ آهن با احداث 5 خط تولید افزایش ظرفیت این واحدها با بهینه سازی و ارتقاء راندمان تولید از 7 میلیون و 500 هزار تن به 10 میلیون و 500 هزارتن افزایش یافت . همچنین ظرفیت کارخانه کتسانتره سازی چادرملو از 3 میلیون و 400 هزارتن در سال در حال ارتقاء به 4 میلیون تن در سال است که تا پایان سال گذشته تولید 3 میلیون و 700 هزار تن محقق شد . این درحالی است که در بخش تولید فولاد سال گذشته ۸۴۰ هزار تن شمش فولاد تولید شده است که ۳۰ هزار تن آن صادر شده است. از طرفی در اواخر سال 97 بهره برداری از واحد مگامدول آهن اسفنجی در مجتمع صعتی چادرملو آغاز شد که ظرفیت تولید سالانه آن 1 میلیون و 550 هزار تن آهن اسفنجی است . بنابراین می‌توان گفت اکنون زنجیره تولید در این مجتمع تکمیل شده و طرح‌های توسعه‌ای همچنان مدنظر باشد.
درباره چادرملو برخی ادعا می‌کنند طرح تکمیل زنجیره تولید متناسب با ذخیره معدن نبوده؛ نظر شما در این زمینه چیست؟
اصولا اظهار نظر بدون سند و مدرک منطقی نیست. همانطور که می‌دانید مجتمع چادرملو مجتمع کوچکی نیست که بخواهیم بگوییم بدون مطالعه کاری انجام شده است. اجازه دهید درباره ذخایر سنگ آهن بگویم، سنگ آهن موجود در معدن چادرملو تا ۴سال آینده را تامین می‌کند این درحالی است که براساس مطالعات و آمارهایی که در اختیار داریم هنوز 50 میلیون تن سنگ آهن استخراج نشده در چادرملو وجود دارد. اما کار برای تامین مواد اولیه مورد نیاز بخش‌های مختلف مجتمع به همین‌جا ختم نمی‌شود، چون طرح استخراج از اعماق، استفاده از ظرفیت‌های معادن کوچک منطقه برای تامین نیاز و همچنین آنومالی D19 هم در دستور کار است. پس اینکه بگوییم تامین ماده اولیه مجتمع با چالش روبرو خواهد شد شاید منطقی نیست و بهتر است با استفاده از اسناد و مدارکی وجود دارد در این زمینه سخن بگوییم. به عنوان مثال فعالسازی، احیا معادن کوچک و متوسط مناطق و استفاده از آنها می‌تواند حدود 2 میلیون تن از نیازهای ما را تامین کند.
دلیل کاهش استخراج سنگ معدن چادرملو چیست؟
درباره استخراج از معادن موارد مختلفی دخیل هستند که تعیین کننده میزان استخراج خواهند بود. درباره این تغییر استخراج باید بگویم این کاهش استخراج به دلیل خلوص بالای سنگ آهن است نه مشکل یا مورد دیگری که بخواهیم نگران آن باشیم. خلوص بالای سنگ آهن موجود می‌تواند نیازها رابرطرف کند. بنابراین با توجه به برنامه‌هایی که داریم میزانی که نیاز بوده استخراج کرده‌ایم و در صورت لزوم تغییراتی در آن اعمال خواهد شد.
آیا آماری تفکیک شده از میزان تولید واحدهای مختلف این مجتمع در اختیار دارید؟
یکی از اصلی‌ترین نیازهای هرفعالیت اقتصادی آمار است بنابراین پاسخ شما مثبت است. سه واحد آهن اسفنجی، ارفع به ظرفیت 800 هزار تن، غدیر ایرانیان به ظرفیت 800 هزار تن و چادرملو به ظرفیت 1/6 میلیون تن مشغول فعالیت هستند که سالانه حداقل 2/3 میلیون تن آهن اسفنجی را به تولید می‌کنند. در کنار واحدهای ذکر شده یک واحد تولید شمش فولاد به ظرفیت 1/8 میلیون تن در سال مشغول فعالیت است که بر اساس نیاز مشتریان اقدام به تولید انواع شمش فولادی می‌کند.
بازگردیم به اهمیت اقتصاد معادن، یکی از مهمترین دستاوردهای اقتصادی معادن و صنایع معدنی موضوع صادرات است، در شرایط فعلی و کارشکنی‌های اقتصادی علیه ایران مشکلاتی برای صادرات ایجاد کرده است؟
وقتی صحبت از تحریم و کارشکنی می‌کنید بدون تردید هزینه‌هایی به تولیدکنندگان و صادرکنندگان تحمیل می‌شود که ما نیز از آن مستثنی نیستیم، اما نکته اینجاست که بتوانیم شرایط را مدیریت کنیم. در این زمینه اجازه دهید اعلام کنم که برای امسال 80 هزار تن صادرات شمش فولاد در برنامه کاری خود داریم. البته فراموش نکنیم که با تکمیل زنجیره تولید دراین مجتمع سیاست‌ها اصولا به سمت صادرات محصول با ارزش افزوده بالاتر خواهد بود. بنابراین درباره صادرات سیاست‌ها و راهکارهایی داریم که می‌توانیم به برنامه خود دستیابیم.
یکی از امتیازات معدن و صنایع معدنی اشتغالزایی بالای آنهاست؛ نظر شما در این زمینه چیست؟
درباره اشتغالزایی معادن و صنایع معدنی مصاحبه‌ها و آمارهای زیادی از سوی کارشناسان و فعالان مختلف صورت گرفته است. بنابراین اجازه دهید من درباره این مجتمع اطلاعاتی را ارایه کنم تا بتوانیم افق‌های دقیق‌تری از امتیاز اشتغالزایی معادن و صنایع معدنی داشتیم. البته قبل از این موارد فراموش نکنیم که اصولا معادن و صنایع معدنی در نقاطی از کشورمان فعالیت می‌کنند که عموما جزو مناطق محروم و کم برخوردار هستند، بنابراین مهمترین دستاورد آنها را می‌توانیم در مدیریت مهاجرت یا اسکان ساکنان دانست، هرچند دربرخی پروژه‌ها حتی مناطقی که رفته رفته خالی از سکنه می‌شدند امروز به پشتوانه افتتاح یک پروژه معدنی یا صنایع وابسته دوباره زندگی در آنها جریان گرفته است. اما درباره اشتغالزایی این مجتمع اکنون چادرملو 8 هزار فرصت شغلی مستقیم و نزدیک به 76 هزار فرصت شغلی غیرمستقیم در اختیار اقتصاد کشورمان قرار داده است. حالا خودتان برآورد کنید که سایر مجتمع‌های مشابه چادرملو چه حجم از اشتغالزایی خواهند داشت.
آیا سرمایه‌گذاری در برخی واحدهای مربوط به معادن مثل نیروگاه و تصفیه خانه آب جزو تکمیل زنجیره تولید است؟
ببینید؛ همانطور که گفتم واحدهای معدنی اصولا در مناطق دور افتاده یا محروم احداث می‌شوند بنابراین نیاز به برخی امکانات و زیرساخت‌ها وجود دارد که باید برای فعالیت آنها مهیا شود که موضوع تامین انرژی و آب بخشی از آنهاست. به این ترتیب نبودن این امکانات اصولا زنجیره‌ای ایجاد نمی‌کند که بخواهیم از آنها استفاده کنیم. اما سیاست ما در این بوده که علاوه بر تامین نیازهای خودمان، چه از لحاظ اقتصادی و چه از لحاظ مسئولیت اجتماعی فعالیت‌هایی داشته باشیم. به عنوان مثال احداث نیروگاه 500 مگاواتی یکی از آنها بود که علاوه بر تامین نیاز خود مجتمع فروش مازاد تولید به شبکه سراسری درآمدهایی برای مجتمع به ارمغان آورده است. این درحالی است که موضوع اجرای طرح اجرای شبکه فاضلاب شهر اردکان و تصفیه و انتقال آن به مجتمع صنعتی چادرملو به پایان رسیده و هم اکنون وارد مدار شده است و از همین آب تصفیه شده در واحدهای صنعتی استفاده می کنیم . به نظر من این موارد اگرچه می‌تواند مسئولیت‌های اجتماعی این واحد را به نتیجه برساند بلکه می‌تواند در ایجاد درآمد و کاهش هزینه‌های تولید محصولات اصلی نقش بسزایی داشته باشد.از دیگر اقدامات چادرملو مشارکت در طرح تصفیه آب خلیج فارس و انتقال آب شیرین به مناطق مرکزی ایران است که با مشارکت شرکت های گل گهر و مس سرچشمه اجرا می شود و قابلیت انتقال 4هزار لیتر آب شیرین را در هر ثانیه دارد.
این تصفیه خانه آب تصفیه شده را از بندر عباس به گل گهر سیرجان، از سیرجان به مس سرچشمه در کرمان و از کرمان به مجتمع صنعتی چادرملو در اردکان یزد منتقل می کند. در واقع چادرملو در این طرح در دورترین منطقه واقع شده و امید است تا پایان سال جاری در گل گهر و تا سال 1399 در چادرملو به بهره برداری برسد.
پیش بینی شده این طرح بتواند در 3 مسیر مجزا آب رسانی را انجام دهد و آب قابل شرب استان های مرکزی ایران را تامین کند.
و اما سئوال آخر اینکه واقعا می‌توانیم روی اقتصاد معدنی حساب کنیم؟
همانطور که در ابتدای مصاحبه اشاره کردم، معدن و صنایع معدنی یکی از امتیازاتی است که در اختیار کشورمان قرار گرفته ولی با درنظر گرفتن امتیازات، پتانسیل‌ها و برنامه‌های توسعه‌ای کشور قطعا معادن سهم بالایی می‌توانند در اقتصاد کشور داشته باشند و اگر بگوییم ارزش افزوده و اشتغال از دل معادن بیرون می‌آید شاید دور از واقعیت نگفته باشیم.
ارسال نظر