پایگاه خبری ایراسین، محمد جواد قائدی: در همه کشورهای دنیا، صنعت فولاد یکی از صنایع مادر محسوب می‌شود چرا که این صنعت می‌تواند برای صنایع بی‌شماری مواد اولیه تأمین کند و به همین خاطر است که کشورهای دارنده این صنعت، نقش تعیین‌کننده‌ای را در اقتصاد صنعتی در دنیا دارند. علاوه بر این، اقتصاد کلان این کشورها به خاطر قدرتی که دارند می‌توانند قیمت بازار آهن و فولاد در کشورها و قیمت بسیاری از محصولات دیگر را تعیین کنند و به همین خاطر است که رشد اقتصاد کشورهایی نظیر آمریکا، چین و هند که از تولیدکنندگان عمده فولاد در دنیا هستند می‌توانند بر تعیین قیمت آهن، فولاد و محصولاتی نظیر قیمت ورق آهن، قیمت ورق سیاه و قیمت ورق گالوانیزه تأثیرگذار باشد.

این یعنی در عمل این کشورها نه تنها بر قیمت فولاد و محصولات فولادی بلکه بر قیمت محصولاتی مانند خودرو، ساختمان، صنایع غذایی و... نیز می‌توانند در سطح دنیا تأثیرگذار باشند.

وسعت زنجیره فولاد، عامل تنوع پارامترهای قیمت‌گذاری

در بسیاری از کشورها صنعت فولاد وابستگی‌های متنوعی را در ابعاد مختلف به خارج از آن کشور دارد . به طور مثال برخی از شرکت‌های فولادی، تکنولوژی خود را از کشورهای خارجی گرفته‌اند که به همین خاطر هم در خرید دستگاه‌ها و تجهیزات مجبورند تا از ارزهای خارجی به‌ویژه دلار استفاده کنند. علاوه بر این، در هنگام تعمیرات نیز این شرکت‌ها باید قطعات یدکی را از شرکت‌های بین‌المللی تأمین کنند تا بتوانند خطوط تولید را سر پا نگه دارند و به تولید ادامه دهند که لازمه آن خریدهای دلاری است.

از سوی دیگر خطوط تولید نیاز به مواد اولیه دارند و این درحالی است که برخی از کشورهای تولیدکننده در سراسر دنیا، مواد اولیه‌ای نظیر سنگ‌آهن، کنسانتره، گندله و... خود را باید از خارج کشور تأمین کنند و به کارخانه‌های خود منتقل کنند. این یعنی هم هزینه حمل و نقل و هم هزینه خرید حجم زیادی از مواد اولیه مورد استفاده در صنعت فولاد که معمولا میزان آن از نظر وزنی قابل توجه است بر پایه ارزهای بین‌المللی محاسبه می‌شود.

به همین خاطر به طور کلی متغیرهای زیادی در قیمت آهن تأثیرگذار هستند که از آن جمله می‌توان میزان عرضه، تقاضا، تغییر در قیمت‌های جهانی و نوسانات اقتصادی کشورهای تولیدکننده، بلایای طبیعی، جنگ و... نام برد. این متغیرها بر اساس طول زمان یا پایداری آن متغیر، وزن تأثیر آن بر قیمت آهن، فولاد و محصولات فولادی و... می‌تواند آثاری کوتاه‌مدت، میان‌مدت و حتی بلندمدت بر قیمت و پایداری یا نوسان آن داشته باشد.

متغیرهای غیرمستقیم مؤثر با قیمت فولاد

اما از این نکته نیز نباید غافل شد که برخی از پارامترها نیز به صورت غیر مستقیم در قیمت آهن و فولاد تأثیرگذار است. به طور مثال یکی از این پارامترها می‌تواند قیمت محصول یا محصولاتی باشد که تولید فولاد به آن وابسته است که قیمت این محصولات نیز پارامترهای قیمت‌گذاری خاص خود را دارند.

موضوع دیگر قیمت ارزهای خارجی یا به تعبیر دیگر ارزش پول ملی در هر کشور است. به طور مثال وابستگی اقتصاد ایران به دلار و ارزش آن بر کسی پوشیده نیست؛ چرا که به طور کلی در اقتصاد کشور ما از سال‌های گذشته مبادلات بر پایه دلار برنامه‌ریزی شده و به خاطر تبادلات مالی که در سطح دنیا با دلار انجام می‌شود این وابستگی نیز تشدید شده است. به همین خاطر است که قیمت‌ها در بازار آهن تا حدی به قیمت دلار نیز بستگی دارد.

نکته‌ای که نباید آن را فراموش کرد این است که علاوه بر نوسانات قیمت دلار که می‌تواند در قیمت آهن تأثیرگذار باشد مسائل روانی ناشی از این نوسانات نیز بسیار در افزایش یا کاهش قیمت‌ها قابل توجه است. از طرفی در کشور ما قیمت ارزها قابل پیش‌بینی نیستند و از سوی دیگر کوچکترین سیگنال‌ها در مورد افزایش یا کاهش قیمت ارزهایی مثل دلار بر قیمت مواد اولیه، حمل و نقل و... تأثیرگذار است که همین موضوع افزایش یا کاهش قیمت را تشدید می‌کند

متغیرهایی که بر قیمت آهن تاثیرگذارند

علاوه بر تغییرات در قیمت‌های جهانی، در کشور ما نیز متغیرهای زیادی علاوه بر متغیرهای جهانی برای تعیین قیمت وجود دارد. به طور مثال قیمت‌های انرژی، حمل‌ونقل، مواد اولیه و بسیاری از پارامترهای دیگر در قیمت آهن، فولاد و بسیاری از محصولات دیگر نظیر قیمت ورق آهن، قیمت ورق سیاه و قیمت ورق گالوانیزه و... تأثیرگذار است.

با توجه به اینکه آهن، فولاد و محصولات فولادی از مهم‌ترین کالاهای اساسی در سطح دنیا است به همین خاطر در کشور ما هم با ارزهای مختلفی نظیر دلار، یوان و یورو و بعضی دیگر از ارزها مبادلات خود را انجام می‌دهد و به طور کلی بسیاری از ارزها بر مبنای قیمت همین ارزها محاسبه می‌شود. علاوه بر این در کشور نیز تا چندی پیش ارز آزاد و ارز نیمایی نیز به صورت جدی‌تری پیگیری می‌شد و امروز نیز به صورت محدودتری انجام می‌شود که اختلاف قیمت ارزهای دولتی و آزاد نیز می‌تواند در قیمت‌گذاری‌ها تأثیرگذار باشد. همین موضوع باعث می‌شود تا با نوسانات قیمت دلار در کشور یا تغییرات سیاسی، اقتصادی، تغییر در ارزش ارز یا ضعف در نظام اقتصاد کلان و پشتوانه‌های اقتصادی مربوط به آن ارز و... قیمت آهن نیز دچار نوسان می‌شود که همه این موارد می‌تواند به صورت کوتاه مدت در نوسان قیمت محثولات فولادی تأثیرگذار باشد.

از سویی قیمت‌های پایه عرضه در بورس برای کالاهایی نظیر آهن و فولاد بر مبنای ارز نیمایی محاسبه می‌شود و از سوی دیگر قیمت بازار آزاد ارز علاوه بر اختلافی که با ارز نیمایی دارد، به دلایل دارای نوسان است که همین نوسانات باعث افزایش یا کاهش قیمت فولاد می‌شود.

ماجرای دلار و همبستگی قیمت نفت و فولاد

با بررسی قیمت کالاهای جهانی به‌ویژه کالاهایی مانند نفت که تولید فولاد به آن وابسته است متوجه می‌شویم که قیمت این کالاها با یکدیگر همبستگی دارد.

به طور کلی قیمت بازارهای داخلی با فاصله زمانی کمی، پس از تغییر قیمت‌های بازارهای جهانی تغییر می‌کند. برای همین است که با افزایش قیمت دلار یا نفت، قیمت فولاد نیز تغییر می‌کند و البته این داستان تا حد زیادی برای تغییرات قیمت ذغال‌سنگ، گاز و برخی دیگر از محصولات نفتی نیز صدق می‌کند.

جمع‌بندی

در صورتی که قیمت دلار در کشور افزایش پیدا کند قیمت ورق آهن، قیمت ورق سیاه و قیمت ورق گالوانیزه و دیگر محصولات فولادی نیز تغییر پیدا می‌کند و در نتیجه تقاضا برای خرید این محصولات کمتر از قبل می‌شود. به همین دلیل برخی از تولیدکنندگان فولاد در با افزایش قیمت دلار به صادرات روی می‌آورند که همین موضوع می‌تواند باعث تشدید افزایش قیمت‌ها به خاطر افزایش تقاضای خارجی و کم شدن این محصولات در بازار داخل شود.

البته به نظر می‌رسد روند تأثیرگذاری قیمت دلار بر بازار فولاد با گسترش همکاری‌های تجاری با چین، روسیه و کشورهای اروپایی کمتر شده و با توجه به اینکه به زودی مبادلات مالی با چین، روسیه و برخی دیگر از کشورها با پولی به غیر از دلار خواهد بود این تأثیرات کمتر از شود.

ولی در مجموع می‌توان گفت قیمت دلار هم به صورت مستقیم و هم به صورت غیر مستقیم بر رونق بازار فولاد و قیمت آهن و فولاد تأثیرات زیادی دارد که این تأثیرات به فراخور پایداری یا وزنشان موجب افزایش یا کاهش قیمت‌ها می‌شود. به همین خاطر است که سرمایه‌گذاران حوزه آهن و فولاد، در زمینه‌های مختلف، چه در بورس و بازار سرمایه، چه در بازار تجاری و چه در زمینه‌هایی نظیر تولید محصولات فولادی یا ورود به زنجیره تولید فولاد، باید آشنایی کامل با فرایندهای مربوط به تهیه و تولید فولاد و محصولات فولادی و مبانی سرمایه‌گذاری را داشته باشند تا بتوانند در این بازار موفق باشند.