پایگاه خبری ایراسین: سلامت روان افراد جامعه یکی از شاخص‌های توسعه یافتگی در کشورها است، از این رو مسئولان باید به این مهم توجه ویژه داشته باشند، افراد جامعه نیز باید نسبت به سلامت روان خود و پیگیری برای درمان هر گونه اختلال توجه داشته باشند تا بتوانند در زمان طلایی بیماری احتمالی خود را درمان کرده و اجازه تشدید شدن آن را ندهند.

با توجه به تغییر فصل و ورود به فصل سرما گفت‌وگویی را با ندا فرزانه روانپزشک داشته‌ایم که متن آن را در ادامه می‌خوانید...

افسردگی فصلی چیست؟

افسردگی فصلی اغلب با فرا رسیدن سرمای فصل پاییز شروع می‌شود و تا آغاز گرما و رطوبت فصل بهار ادامه می‌یابد، افسردگی فصلی، نوعی افسردگی است که با علائمی همچون احساس بدبختی داشتن افراد، احساس گناه، از بین رفتن عزت نفس، ناامیدی، اختلال در تمرکز، کم شدن علاقه به فعالیت‌ها و تقویت حس بی تفاوتی نسبت به اطرافیان و محیط اطراف بروز می‌کند. پرخوری نیز از دیگر نشانه‌های افسردگی فصلی است و در فصل پاییز گرایش به مصرف نشاسته بیش از دیگر خوراکی‌ها به چشم می‌خورد.

علائم می‌توانند ناشی از یک بیماری پزشکی نیز باشند، بنابراین مراجعه به پزشک، قدم اول در تشخیص و درمان است.

آیا افسردگی فصلی در همه فصل ها اتفاق می‌افتد؟

علاوه بر اختلال افسردگی فصلی در پاییز، نوع دیگر اختلال افسردگی فصلی وجود دارد که در تابستان رخ می‌دهد اما شیوع آن بسیار اندک است.

اضطراب و بی قراری، بی خوابی، کاهش اشتها و کاهش وزن و پرخاشگری و رفتار خشونت آمیز از علائم افسردگی در فصل تابستان است.

علت افسردگی فصلی چیست؟

به طور کلی مقادیر بالای ملاتونین و سطح پایین سروتونین در مغز و همچنین پایین بودن سطح ویتامین D و منیزیم در خون عواملی هستند که در ایجاد افسردگی فصلی نقش دارند.

ملاتونین هورمونی است که ساعت بدن و الگوهای خواب را تنظیم می‌کند. این هورمون با افسردگی نیز ارتباط دارد. به علت کمبود نور خورشید که ناشی از کوتاه شدن روزهای زمستان است، تولید ملاتونین در مغز مختل می‌شود.

همچنین باید توجه داشت که افسردگی فصلی و شدت افسردگی در پاییز و زمستان، تا حدود زیادی به وضعیت جغرافیایی محل زندگی، ژنتیک و وضعیت شیمیایی و هورمونی مغز هر فرد بستگی دارد. به همین دلیل هرچه از خط استوا دورتر شویم، خطر افسردگی در زمستان افزایش می‌یابد. مقادیر بالای ملاتونین و سطح پایین سروتونین در مغز و همچنین پایین بودن سطح ویتامین D و منیزیم در خون عواملی هستند که در ایجاد افسردگی فصلی نقش دارند.

چه عواملی افسردگی فصلی را تشدید می‌کند؟

جنسیت به این معنا که زنان بیش از مردان در خطر ابتلا به این بیماری هستند، سن نیز دیگر مولفه است و احتمال ابتلا به این بیماری در جوانان بیش از میانسالان و سالمندان است، منطقه جغرافیایی نیز در این زمینه تاثیرگذار است و افراد ساکن در مناطق سردسیر در این ایام بیش از مردم در نواحی گرمسیر افسرده می‌شوند.

کدام مناطق ایران بیش از دیگر مناطق به افسردگی فصلی مبتلا می‌شوند؟

باید توجه داشت که بر اساس بررسی‌های میدانی و پژوهشی صورت گرفته میزان افسردگی در بین ساکنان مناطق شمال کشور نسبت به ساکنان مناطق جنوبی خیلی بیشتر است.

تاثیر افسردگی فصلی در زندگی شخصی چیست؟

افسردگی فصلی یک عامل خطر برای ابتلا به سایر اختلالات سلامت روان و رفتارهای مختل کننده‌ زندگی شخصی است. افرادی که از این بیماری رنج می‌برند، دارای عملکرد پایینی در مدرسه یا محل کار هستند و مستعد ابتلا به سوء مصرف مواد هستند.

دیگر عوارض افسردگی فصلی شامل کناره‌گیری اجتماعی، بروز مشکلات رفتاری در مدرسه یا محل کار، سوء مصرف مواد مخدر، بروز سایر اختلالات روانی یمانند اضطراب یا اختلالات خوردن و ظاهر شدن افکار یا رفتارهای خودکشی است و این در حالی است ‌که به آسانی، یک تشخیص و درمان به‌ موقع می‌تواند به پیشگیری از بروز این عوارض کمک کند.

راهکارهای درمانی افسردگی فصلی چیست؟

نور درمانی یا همان فوتوتراپی و تاثیر به سزای آن در بهبود افسردگی فصلی در این زمینه پیشنهاد می‌شود که این عامل می‌تواند هم به صورت طبیعی و هم مصنوعی باشد،

مبتلایان به این بیماری می‌توانند قبل از شروع روز خود، حدود نیم ساعت در مقابل نور خورشید قرار بگیرند. ایستادن جلوی نور خورشید از پشت پنجره تاثیری در بهبودی افسردگی فصلی ندارد زیرا شیشه‌ پنجره‌ها پرتوهای مفید خورشید را فیلتر می‌کنند.

نورپردازی منظم در داخل خانه با استفاده از لوکس نور با میزان روشنایی بالا نیز در این راستا تاثیرگذار است.

همچنین درمان دارویی ضد افسردگی مکمل نور درمانی است. مطالعات نشان می‌دهند که نور درمانی در مدت زمان یک هفته برای بسیاری از بیماران موثر واقع شده‌اند، در حالی که شروع اثر داروهای ضد افسردگی به تنهایی حدود هشت هفته طول کشیده است.