پایگاه خبری تحلیلی ایراسین؛ اگر طرح جسورانه "شی جین پینگ" رئیس جمهور چین برای مرحله بعدی نوآوری چین کارساز باشد، این استراتژی نقشه اقتصادی کشور را دوباره ترسیم خواهد کرد. اوضاع برای "ژوژو" روشن به نظر می رسد. این شهر با جمعیت ۴ میلیون نفری در استان محصور در خشکی "هونان"، غالباً از مرکز استانی پرجمعیت‌تر، "چانگشا"، تا شمال آن گرفتار تجارت صنعتی شده است. در دهه ۱۹۹۰ به یک هاب منطقه ای برای تولید مواد شیمیایی و فلزات تبدیل شد. اما این امر باعث تخریب وحشتناک محیط زیست شد. سرانجام، بیش از ۱۰۰۰ واحد آلاینده تعطیل شدند و این امر عواقب اقتصادی ناگواری در پی داشت. باید گفت اقتصاد داخلی ژوژو وابسته به شهرهای ساحلی باقی مانده است. در دهه گذشته، رشد متوسط اقتصادی این منطقه در شهرهای میان‌رده‌ای بوده است که در داخل چین پراکنده‌اند. اما اکنون مقامات آن، به گونه ای صحبت می کنند که انگار یک مرکز یا هاب فناوری هستند. صدها شرکت هوش مصنوعی (ai)، رباتیک و داده در سال گذشته به وجود آمده اند. اسناد برنامه‌ریزی محلی نشان‌دهنده شور و نشاط یک شهر پررونق در حال ساخت است، چیزی که شهر ژوژو تنها می‌توانست در دهه ۱۹۹۰ با ثروتمند شدن بنادر شرقی از دور تماشا کند.

تکنولوژی در چین

این اسناد به "تغییرات بزرگی که در ۱۰۰ سال گذشته دیده نشده"، اشاره دارد، عبارتی که شی جین پینگ، رئیس جمهور چین، به نشانه شروع یک دوره جدید به کار برده است.

او معتقد است چین در آستانه انقلابی است که در آن ده‌ها شهر شروع به تولید پیشرفت‌هایی در زمینه روباتیک، رایانش ابری و اتوماسیون خواهند کرد. مقامات ژوژو نیز معتقدند که آماده دستیابی به جوایز کمپین "شکوفایی مشترک" آقای شی؛ طرحی برای توزیع مجدد ثروت از مناطق ثروتمندتر به مناطق فقیرتر و از پلتفرم های اینترنتی غالب به مصرف کنندگان و کارگران، هستند.

استراتژی آقای شی در بهترین شکل به عنوان یک پیش فرض سنگین در نظر گرفته می شود که چین در مسیر تبدیل شدن به مرکز نوآوری جهان است. دهه آینده و تغییر به سمت فناوری داخلی، چینش جغرافیایی ماشین‌های تولیدی چین را تغییر می‌دهد. هم اکنون سرمایه گذاری و مهاجرت جدید از قطب های ساحلی غنی به شهرهای داخلی مانند ژوژو تغییر مسیر داده است. ویژگی دوم، افزایش بی سابقه تعداد شرکت های فناوری جدید است. دولت هزاران گروه بزرگ و کوچک را در زمینه علم داده، امنیت شبکه و روباتیک پرورش می دهد. آقای شی و مشاورانش نیز کنترل بیشتری بر بازارها دارند. در حال حاضر، توانایی و قابلیت آنها برای هدایت جریان سرمایه در نحوه سرمایه گذاری گروه های دارای سهام خصوصی در چین مشهود است.

این تغییر در لحظه معینی اتفاق می افتد. این روایت که آمریکا و غرب در حال افول هستند و این گزاره که چین رو به صعود است، اغلب در رسانه های دولتی ظاهر می شود. با این حال، چین از زمانی که پس از کشتار میدان "تیان‌آن‌من" در سال ۱۹۸۹ در سطح بین‌المللی محکوم شد، غالبا درون‌نگر نبوده است. مرکز تجاری شانگهای، شهری با ۲۵ میلیون نفر جمعیت، به دلیل تلاش آقای شی برای ریشه کن کردن کووید۱۹ مسدود شده است. حمایت او از روسیه در طول جنگ اوکراین، احتمال تحریم‌های بیشتر علیه شرکت‌های چینی را افزایش داده است. به نظر می رسد که این شرایط تنها میل او را برای اتکا به خود تقویت می کند.

آقای شی در حال ساختن یک دولت جوجه کشی است: اقتصادی که به شدت به تغذیه دولت برای ایجاد دستاوردهای بهره وری با تحقیقات و فناوری داخلی متکی است. با انجام این کار، او نیز سیگنال دهنده یک گسست زودرس از همگرایی فناوری است که از دهه ۱۹۸۰، زمانی که شرکت های خارجی شروع به کار کردند، به خوبی به چین خدمت کرده است؛ راه اندازی کارخانه ها با استفاده از فناوری های پیشرفته ای که این فناوری در نهایت به شرکت های محلی منتقل یا منجر به مهندسی معکوس با هزینه ای کمتر شد. "ریموند یونگ اوانز" به عنوان یک بانک، استدلال می کند که بازده، تحقق کارایی های مولد بود. یکی از ویژگی های مهم مدل همگرایی این بود که ریسک های کمی داشت. چین فقط به ادامه آزادسازی نیاز داشت و شرکت های خارجی برای ادامه کار، به آوردن سرمایه و تجهیزات پیشرفته برای درو کردن و برداشت پاداش ها نیاز داشتند.

اما دوران همگرایی رو به پایان است. رشد بهره وری کل چین در بین سال های ۲۰۱۰ تا ۲۰۱۹ کمی بیش از ۱ درصد در سال کاهش یافت. انتقال فناوری اکنون توسط آمریکا بسیار محدودتر شده است. آقای شی مطمئناً می تواند تصور کند که تحریم های ویرانگر روسیه علیه چین وضع شود. این واکنش و پاسخی برای پایان دادن به اتکا به فناوری خارجی و تمرکز مجدد، مدل رشد بر آنچه می تواند در داخل کشور ایجاد شود، بوده است.

قمار با ریسک بالا

آقای شی در این دوره ریسک بیشتری را متحمل خواهد شد؛ مانند سرمایه گذاری‌خطرپذیر که شرط‌بندی های پرخطر و با سود بالا انجام می دهد؛ طرح او مستلزم ایجاد گروه‌های بزرگ و رقابتی جهانی مشابه هواوی(Huawei)، به عنوان یک غول مخابراتی است. آقای یونگ می گوید: "اما آنها باید هواوی های زیادی را توسعه دهند. اگر سرمایه‌گذاری‌ها بازدهی ایجاد نکند، این طرح، اقتصاد را با بدهی‌های بیشتر و رشد بسیار کم مواجه خواهد ساخت". رهبران گذشته چین اصلاحات خود را در شهرهای ساحلی متمرکز کرده اند، جایی که کالاهای تولیدی می توانند به راحتی به بنادر برسند. "شنژن" در ۷۰۰ کیلومتری جنوب ژوژو، نمادی از ظهور چین به عنوان کارخانه جهان در دهه ۱۹۹۰ شد. برخی از این تجارت به سمت غرب به شهرهایی مانند "چنگدو" و "چونگ کینگ" راه یافت. زمان حضور آقای شی در ابتدا بر افزایش مصرف متمرکز بود که به نفع بزرگترین شهرهای ساحلی نیز بود. "علی بابا" و "تنسنت" که به ترتیب در مناطق شرقی و جنوبی هانگژو و شنژن مستقر بودند، به عنوان موتورهای مصرفی به شهرت رسیدند و اغلب از سوی مقامات حزب مورد استقبال قرار گرفتند.

این موضوع در دو سال گذشته به سرعت تغییر کرده است. آقای شی در حال تغییر جهت اقتصاد به سمت تولید است. دور شدن از فناوری اینترنت مصرفی یا فناوری نرم، در چهاردهمین برنامه پنج ساله منتشر شده در سال ۲۰۲۱ به وضوح مشخص است. در عوض بر توسعه سریع در فناوری سخت یا حوزه هایی مانند هوش مصنوعی، نیمه هادی‌ها، نرم‌افزارهای‌صنعتی و پردازش داده های بزرگ تأکید شده، چراکه سیاست صنعتی جدید نیازی به دسترسی آسان به بنادر ندارد. این تلاش ها می تواند نقشه اقتصادی چین را دوباره ترسیم کند. "چی لو" از بانک bnp Paribas می گوید که تاکید بر تولید، کارگران مهاجر را نه تنها به شهرهای ساحلی، بلکه به شهرهای داخلی نیز سوق داده است، جایی که می توان کارخانه های جدید را، ارزان تر ساخت. آخرین نبض بزرگ مهاجرت داخلی در سال ۲۰۰۱، زمانی که چین به WTO پیوست، آغاز شد و تا سال ۲۰۱۳، زمانی که آقای شی به قدرت رسید و مصرف به کانونی برای رشد تبدیل شد، ادامه داشت. هشت سال گذشته مهاجرت از مراکز داخلی به شهرهای شرق نیز گواه این تغییر بود. آقای لو معتقد است که چین در آستانه آغاز موج دیگری از مهاجرت به داخل کشور است که انقلاب صنعتی جدید آقای شی را تقویت خواهد کرد.

اگر بخواهیم شرکت های فناوری جدید از نیروی کار لازم برخوردار شوند، مهاجرت ضروری است. بررسی داده‌های ثبت شرکت توسط موسسه اکونومیست نشان می‌دهد، شرکت‌هایی که با داده‌های بزرگ، هوش مصنوعی، اینترنت اشیا، رباتیک، محاسبات ابری و انرژی پاک سروکار دارند، با سرعتی بی‌سابقه در داخل چین راه‌اندازی می‌ شوند. بسیاری از مراکز جدید، مرکز استان های فقیر هستند. اما بسیاری از شهرهای کوچکتر نیز، مانند ژوژو، در حال تجربه رشد انفجاری در شرکت های فناوری هستند. (نمودار را ببینید). "هفی" (Hefei) در استان "آنهویی" ((Anhui، یکی از مناطق فقیرتر چین، شهری با وسعت حدود ۹ میلیون جمعیت است. در سال های اخیر با افتتاح هزاران شرکت در یک دوره کوتاه، خود را به عنوان یک هاب فناوری جدید مطرح کرده است. تنها در سال ۲۰۲۱، بیش از ۲۵۰۰ شرکت مدعی توسعه نرم‌افزار هوش مصنوعی در شهر راه‌اندازی شدند که این رقم در سال ۲۰۲۰ تنها ۳۷۰ مورد بود. هزاران نفر دیگر می گویند که خدمات مرتبطی را ارائه می دهند. در شهر شمالی "شنیانگ" که پذیرای بیش از ۸۶۰ شرکت است و در دو سال گذشته در حال انجام تحقیقات رباتیک بوده، در مجموع، تعداد ۱۷۰ شرکت به نسبت چهار سال قبل از آن افزایش یافته است. حدود ۴۴۰۰ گروه که مدعی مشارکت در اینترنت اشیا هستند در سال ۲۰۲۱ در شهر جنوب غربی چنگدو راه اندازی شدند که چهار برابر تعداد سال ۲۰۲۰ است.

رشد سریع در این شهرها ارتباط نزدیکی با برنامه ریزی دولت محلی و ارائه مشوق های مالیاتی و زمینی سخاوتمندانه دارد. در واقع این ارقام نیز باید به عنوان هشداری برای برنامه ریزان باشد چراکه رونق فناوری که آنها ایجاد کرده اند، احتمالا منجر به سرمایه گذاری های بالقوه بیهوده می شود.

کسب و کارهای دیتا سنتر یا داده محور و رایانش ابری را راه اندازی کنید! همه گیری کرونا تقاضای زیادی برای شرکت های مصرف کننده اینترنت و به نوبه خود خدمات داده ایجاد کرد. سیاست‌های محلی، شرکت‌های مختلف را تشویق به راه اندازی می‌کرد یا حداقل آنان را تشویق می کرد در این راه تلاش کنند. "ادیسون لی از جفریز"، یک بانک سرمایه گذاری، می گوید که توسعه دهندگان املاک فقط باید مقامات محلی را متقاعد کنند که زمین و نیرو را به آنها ارزان بفروشند تا از صنعت پرسود دیتا سنتر بهره ببرند.

"گوئیانگ"، یک شهر بزرگ در استان فقیر جنوب غربی گوئیژو، گواه انفجاری در ثبت شرکت های دیتاسنتر در سال ۲۰۲۰ بود که بسیاری از آنها هیچ تجربه ای در این حوزه نداشتند. برخی حتی سعی کرده اند به سمت محاسبات ابری بروند، که به واردات تکنولوژیکی بیشتری نسبت به دیتاسنتر نیاز دارد. موج نوآوری در هوش مصنوعی، رباتیک و فناوری آب و هوا با خود، بسیاری از موارد ناخواسته را همراه می سازد که بودجه دولت را تخلیه می کنند، بدون آنکه به تولید ناخالص داخلی اضافه کنند. چندین سرمایه گذار این سوال را مطرح کرده اند که استعداد مورد نیاز برای تقویت این رونق از کجا می آید؟ دولت برنامه های آکادمیک را برای آموزش افراد اعلام کرده است. اما وجود کمبودی در این زمینه آشکار است. "اسکات روزل" از دانشگاه استنفورد خاطرنشان می‌کند که تغییر مسیر مهاجران بدون توجه به این نکته که مهارت‌های آن‌ها با تغییر صنعتی آقای شی مطابقت نداشته، اتفاق افتاده است. تقریبا ۷۰درصد از نیروی کار، حتی یک روز آموزش دبیرستان نداشته اند.

دولت برای اجرای طرح خود به چیزی بیش از یک سناریوی استارتاپی نیاز دارد و بنابراین، گروه جدیدی از قهرمانان را پرورش می دهد. اینها گروه های مصرف کننده اینترنت نیستند که بر اقتصاد دیجیتال چین تسلط داشتند. آنها شرکت هایی هستند که در نرم افزار سازمانی، دیجیتالی سازی صنعتی، امنیت داده ها و محاسبات ابری دولتی فعالیت می کنند. تعداد کمی از سرمایه گذاران در سیلیکون ولی (Silicon Valley)، نام های Baosight، Maxscend، Sangfor، Supcon یا YoueData را شنیده اند. بسیاری از آنها در شانگهای یا شنژن فهرست شده اند، نه نیویورک و هنگ کنگ. آنها ترکیبی از شرکت های دولتی و خصوصی هستند، اما تقریباً همه به دولت نزدیک هستند و در تلاشند تا زیرساخت های صنعتی چین را برای آغاز انقلاب جدید صنعتی آقای شی، ارتقا دهند.

بائوسایت ( (Baosight یک شرکت نرم افزار صنعتی دولتی است که یک نرم‌افزار برنامه‌ریزی منابع سازمانی و سیستم‌های اجرایی تولید می‌سازد و در حال ادغام و دیجیتالی کردن کارخانه‌های صنعتی در سراسر کشور است. هدف این سیستم ها افزایش کارآیی در صنایع فولاد، داروسازی و مواد شیمیایی است. بائوسایت، اخیراً کار خود را برای یک گروه فولادی دولتی در پروژه‌ای که بزرگترین و پیچیده‌ترین پروژه یکپارچه‌سازی در نوع خود به حساب می‌آمد، به پایان رساند. ارزش بازار این کار از سال ۲۰۱۸ سه برابر شده و به ۶۲ میلیارد یوان (۹.۷ میلیارد دلار) رسیده است. تکنولوژی های سنگفور ((Sangfor Technologies، یک گروه خصوصی امنیت شبکه و داده مستقر در شنژن، به دولت کمک می کند تا پلتفرم های پیشرفته داده های بزرگ بسازد. ساپکون که به طور خصوصی نیز کنترل می شود، اکوسیستم های شبکه ای را برای شرکت های دولتی تهیه می کند. تعداد اندک اما رو به رشدی از سرمایه گذاران بین المللی به این شرکت ها تمایل نشان داده اند. تفکر آنها نمی توانست بیشتر از نسل گذشته ناظران فناوری (tech-watchers) متفاوت باشد. شرکت هایی مانند علی بابا، سرمایه جذب کردند زیرا سرمایه گذاران شرط می بستند که فقط بخش خصوصی می تواند مجموعه گیج کننده ای از خرید آنلاین و خدمات مالی را ارائه دهد که به نوبه خود از ارزش گذاری های سنگین برای چند پلتفرم بزرگ پشتیبانی می کند.

فناوری نرم، خط سخت

این تز، با جریان سنگینی مواجه شده است. دولت معتقد است که هیجان مصرفی اینترنت، نابرابری را گسترش داده است. تسلط شرکت ها در بازار به آنها اجازه داد تا در قیمت گذاری دستکاری و در عین حال داده های شخصی غیرقانونی را جمع آوری کنند. نفوذ آنها نیز تأثیر حزب بر اقتصاد دیجیتال را کمرنگ کرد. همانطور که مقامات می گویند، این عدم تعادل ها با سرکوب های نظارتی گسترده "اصلاح شده اند". دولت نه تنها طی حدود یک سال موفق شد ارزش گذاری بازار فناوری را بیش از ۲ تریلیون دلار کاهش دهد، بلکه، غول ها را به تسلیم و زوال سوق داده است. بسیاری از مدیران، مانند ریچارد لیوف (( jd.com، کناره گیری کرده اند. شرکت ها کارگران را اخراج می کنند؛ تعداد کمی از آنها به دنبال خریدهای سرمایه متمرکز هستند.

برای آنکه قهرمانان جدید به مقیاس مورد نظر برسند، باید در سطح جهانی رقابت کنند و سهم بازار را در اقتصادهای توسعه یافته به دست آورند. "هواوی" قبل از اینکه توسط آمریکا شکست بخورد در این جاده بود. آقای شی می‌خواهد چین، شرکت‌های فناوری سخت خود را تولید کند تا از غرب متخاصم خودکفاتر شود. اما حتی اگر این فالانژ جدید از شرکت‌های فناوری دارای پشتوانه دولتی، کمتر از هوآوی به واردات خارجی متکی باشد، باز هم می‌توان آن را از بازارهای خارجی منع کرد، که محرومیت و نادیده گرفتن کسب و کار مورد نیاز برای رشد در حد مناسب است.

چگونگی تامین بودجه برای رونق جدید چین به منظور سرمایه‌گذاران خطرپذیری که مشتاق یافتن علی‌بابای بعدی اما نگران مخالفت با سیاست‌های دولت هستند، به یک سوال آزاردهنده تبدیل شده است. آقای شی اکنون شش سال است که در حال تغییر نظم در بازارهای سرمایه و مالی است. در بازار بانکداری سایه ۵۸ تریلیون یوان چین برای اولین بار در سال ۲۰۱۷ به طور جدی مورد هدف قرار گرفت. موج سرمایه گذاری ۴۵۰ میلیارد دلاری سه ساله خارج از کشور که توسط سرمایه گذاران پر زرق و برق هدایت می شد، در همان سال فروکش کرد. در همین حال، توسعه دهندگان املاک از تامین اعتباری که برای یک هیجان ۲۰ ساله، تأمین مالی می کرد، محروم شدند. در سال ۲۰۲۱، مقامات ارشد شروع به اشاره به نام دشمن کردند: «گسترش بی‌رویه سرمایه» که با بی‌احتیاطی به دنبال بازدهی بالا به قیمت منافع عمومی بوده است. صدها مقام و تاجر در سال‌های اخیر به اتهام فساد از کار برکنار شده‌اند، اما اخیراً برخی به «تأثیر سرمایه» متهم شده‌اند. "ژو جیانگ یانگ"، دبیر سابق حزب هانگژو، شهر مرفه شرقی که خانه علی بابا است، به دلیل چنین جنایاتی تحت بازجویی قرار گرفته است. او همچنین توسط رسانه های محلی به شرکت های وابسته به علی بابا مرتبط شده است.

آقای شی در حال حاضر طرحی برای «توسعه منظم سرمایه» ارائه کرده است. او شخصاً بر راه اندازی یک بورس جدید در پکن در سال ۲۰۲۱ نظارت داشت که بر هدایت سرمایه گذاری ها به گروه های کوچک فناوری متمرکز است. بودجه های دولتی حتی بیش از نقدینگی رو به افزایش و سرمایه گذاری در شرکت های فناوری خصوصی هستند. برنامه "غول های کوچک" که توسط وزارت صنعت و فناوری اینترنت راه اندازی شده است، هزاران شرکت را انتخاب می کند که مشوق های مالیاتی و بودجه عمومی یا دولتی دریافت خواهند کرد. بر اساس گزارش بلومبرگ، چین قصد دارد امسال حدود ۲.۳ تریلیون دلار برای پروژه های جدید هزینه کند که بسیاری از آنها بر تولید فناوری پیشرفته (هایتک) و توسعه فناوری متمرکز خواهند بود.

"هان ونشیو"، مشاور برجسته اقتصادی، اخیراً گفت که سرکوب سرمایه بی‌نظم به معنای دور کردن آن نیست. درعوض، بحث سرمایه به پیروی از رهبری حزب است. این موضوع، در حال حاضر شروع به رخ دادن کرده است. برای مثال، سرمایه‌گذاری‌های خصوصی (PE) در فناوری مصرفی در سال گذشته سقوط کرد، در حالی که سرمایه‌گذاری در ریزتراشه‌ها و نرم‌افزار به بالاترین حد خود رسید.

امروزه سرمایه‌گذاران فناوری به شرکت‌هایی مانند سانگفور و ساپکون چشم دوخته‌اند که متکی به سیاست‌ها و میزان کسب‌وکارهای مرتبط با دولت هستند تا ارزیابی کنند که آیا آنها وعده ای داده اند یا نه؛ تحلیلگران در بانک‌های سرمایه‌گذاری اغلب از گنجاندن و شمولیت یک شرکت در یک پروژه بزرگ دولتی به عنوان یک سیگنال قوی «خرید» یاد می‌کنند و از هر چیزی که مخالف پیام دولت باشد، اجتناب می‌کنند. کیکی یانگ (Kiki Yang of Bain)، مشاور باین، می‌گوید: "هر بار که به یک بخش نگاه می‌کنیم، سرمایه‌گذاران از ما می‌پرسند که آیا این حوزه به عنوان ترویج نابرابری تلقی می‌شود؟"

بسیاری از شرکت های سرمایه‌گذاری خطرپذیر(vc) در چین، تا زمانی که بر روی مناطقی که از لطف حزب برخوردار هستند، سرمایه گذاری کنند؛ شامل محدودیت های کمتری برای رشد و توسعه خود هستند. بر این اساس، شرکت‌های فناوری‌سخت و انرژی‌پاک با سرعت بالایی در حال رشد هستند، متمرکز شوند. طبق گزارش یک شرکت تحقیقاتی(PitchBook) ، سرمایه‌گذاری‌های vc در انرژی پاک در سال ۲۰۲۱ به حدود ۸.۷ میلیارد دلار، یعنی از ۵.۶ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ افزایش یافت. یکی از سرمایه‌گذاران می‌گوید بسیاری از سرمایه‌گذاران خصوصی امیدوارند که در کنار صندوق‌های دولتی سرمایه‌گذاری کنند یا استارت‌آپ‌هایی را پیدا کنند که قبلاً پول دولتی گرفته‌اند. چراغ سبز دولت، اکنون یک سیگنال قدرتمند در بازار است.

بسیاری از عدم ترازها در اقتصاد چین، در زمان او به وجود آمد یا تشدید شده اند. سرمایه‌گذاران فناوری، عمدتا سرمایه‌های میلیارد دلاری خود را در دهه گذشته به دست آورده اند. آقای شی بر یکی از بزرگترین انباشت بدهی های بخش املاک در جهان نظارت داشت. دولت او کنترل ها را کاهش داد که موجی از خریدهای سفته بازانه در خارج از کشور را امکان پذیر کرد. سرکوب نظارتی آقای شی از بسیاری جهات تلاشی برای اصلاح انحرافات بازار ناشی از شکست سیاست‌های خود او بود.

برخی از سرمایه گذاران که دارای تجربه جهانی هستند، نگرانند که چرخه اشتباهات و اصلاحات تکرار شود. تعداد کمی توانسته‌اند صحبت از "گسترش بی رویه سرمایه" را بپذیرند. چین، تنها از طریق معرفی نیروهای بازار و سرمایه خارجی، یک کشور پیشرفته و مدرن ساخت. سناریوی فناوری چین در کلاس جهانی، از طریق صندوق های سرمایه گذاری جهانی VC و PE پرورش یافته است. یکی از سرمایه گذاران بزرگ می گوید: چنانچه آقای شی و تیم تکنوکراتش به این موضوع توجه نکنند، نشان می دهد که از ۴۰ سال گذشته درس نگرفته اند.