به گزارش ایراسین، با توجه به سند چشم‌انداز ۱۴۰۴ و تولید ۷۰۰ میلیون تن ماده معدنی و همچنین تولید ۵۵ میلیون تن فولاد، توجه ویژه به بخش معدن و صنایع معدنی به عنوان یک صنعت خودکفا (معدن به جای نفت) می‌تواند نقش موثری در رشد اقتصادی کشور داشته باشد. از سوی دیگر بخش معدن و صنایع معدنی و نقش درآمدهای حاصل از آن جهت پوشش بیش از ۶۰ درصد از درآمدهای نفتی کشور است. ایران از ۱% ذخایر معدنی خود بهره‌برداری می‌کند این در حالی است که مقیاس جهانی حدود ۵% است. یکی از مهمترین چالش‌های مسیر توسعه در بخش معدن و تحقق اهداف افق ۱۴۰۴ در حوزه معدن و صنایع معدنی، تجهیز این صنعت به دانش فنی و تکنولوژی روز است. شرکت فولادسنگ مبارکه با رسالت تامین مواد معدنی مورد نیاز صنعت فولاد کشور و به ویژه گروه فولادمبارکه با به‌روزرسانی و بومی‌سازی دانش فنی مورد نیاز خود و تکیه و اعتماد به متخصصان خود، توانست در زمینه دانش تخصصی بومی‌سازی تجهیزات خود اقدامات سازنده‌ و قابل توجهی انجام دهد. در این رابطه گفتگویی با مهرداد فقیهیان، مدیرعامل شرکت فولادسنگ مبارکه انجام دادیم که در ادامه می‌خوانید:

*شرکت فولادسنگ مبارکه در سالی که به نام تولید و دانش‌بنیان مزین شده توانست به دستاوردهای قابل توجهی در حوزه بومی‌سازی دست یابد. در مورد اهمیت و نگاه ویژه شما به مبحث بومی‌سازی توضیح دهید.

با توجه به نقش مهم بخش معدن و صنایع معدنی در اقتصاد بدون نفت، نیاز به تحقق الزامات و زیرساخت‌ها از جمله مقوله بومی‌سازی حائز اهمیت است. در این راستا و با توجه به راهبرد شعار سال، بومی‌سازی به عنوان یکی از اهداف و شاخص‌های شرکت معدنی و صنعتی فولادسنگ مبارکه تعیین شده و برنامه‌ها به واحدهای تابعه ابلاغ گردید. تحقق صرفه‌جویی ریالی بالغ بر ۲ هزار میلیارد ریال حاصل از فرایند بومی‌سازی قطعات و تجهیزات با تقویت اعتماد به نفس متخصصان این شرکت و همچنین کاهش وابستگی به تکنولوژی منحصربه فرد کوره‌های آهک و قطعات و تجهیزات استراتژیک بومی‌سازی شده با همکاری، تبادل‌نظر و همفکری شرکت‌های دانش‌بنیان ایجاد شد و شرکت فولادسنگ مبارکه این افتخار را دارد که مقوله بومی‌سازی را در صدر فعالیت‌های خود قرار دهد، چراکه بر این باوریم متخصصان شرکت و دانش‌پژوهان کشور ظرفیت‌های مثال زدنی در تولید دانش فنی در بخش معادن و صنایع معدنی دارند.

*شرکت فولادسنگ مبارکه در بخش‌های مختلف توانست به بومی‌سازی تکنولوژی‌های منحصر به فرد خود دست یابد. در این زمینه بیشتر توضیح می‌دهید.

اجازه دهید در ابتدا از تعمیرات اساسی کوره‌های پخت آهک کلسینه شروع کنم. از خردادماه امسال بومی‌سازی گوه‌های هنگینگ کوره پخت آهک کلسینه را آغاز کردیم. رینگ اصلی ( duct kiln lid) (اولیه) هنگینگ کوره قسمتی بود که به صورت مونتاز شده و مستقیم از ژاپن (شرکت چیساکی) وارد ایران گردید و نقشه‌های کارگاهی ساخت آن در اختیار فولاد سنگ قرار نگرفت و آن را می‌توان مهم‌ترین قسمت کوره دانست. اسناد و مدارک ساخت حتی با انجام مکاتبه با طرف ژاپنی به هیچ وجه در اختیار ما قرار نگرفت. آجرهای این قسمت از کوره دچار آسیب شده بود و در نتیجه خود رینگ نیز دچار آسیب گردید و غیرقابل استفاده شد، این قسمت از کوره قسمت پایینی داکتی هست که هوای خنک‌کننده کوره در آن جریان دارد و در صورت آسیب دارای ۳ پیشامد یا معضل مهم مانند فرار هوای خنک کاری سقف (Cooling lid)، آجرهای هنگینگ (Hanging brick) که داخل گوه‌های رینگ آویزان هستند که با آسیب دیدن رینگ، امکان مونتاژ آجر این ناحیه وجود ندات و همچنین ریزش سقف کوره به دلیل از بین رفتن رینگ که ساپورت آجر پاشنه بود، با همت متخصصان شرکت فولادسنگ مبارکه و همچنین اعتماد به شرکت‌های دانش‌بنیان انجام شد و توانستیم آنالیز متریال و تأمین متریال مورد نظر طراح را به خوبی انجام دهیم. در بازه زمانی کوتاهی خرید خارجی متریال (ورق استیل ss۳۱۰s ۳۵ میل) صورت پذیرفت و به کارگاه شرکت فولاد سنگ انتقال یافت. تهیه نقشه‌های cutting sheet و نقشه‌های ساخت، به دلیل توانمندی مهندسان شرکت فولاد سنگ صورت پذیرفت و با توجه به سالم بودن برخی گوه‌ها مهندسی معکوس گوه‌ها به خوبی انجام گرفت و در نهایت جوشکاری گوه‌ها و تست‌های غیرمخرب PT و UT به طور صحیح اجرا شد و امروز مفتخریم که استفاده از دانش بومی‌سازی کوره‌های پخت آهک فولاد سنگ (پیشرفته ترین نوع کوره اهک به لحاظ مکانیکی و ابزار دقیق، مصرف انرژی، محیط زیست و کیفیت) را در اختیار افراد و شرکت‌هایی که تمایل دارند، قرار دهیم.

*تعمیرات اساسی کوره‌های پخت آهک کلسینه فولادسنگ مبارکه در سایر بخش‌ها هم بومی‌سازی شد. در این باره هم توضیح دهید.

بله همانطور که اشاره کردید ما توانستیم با تعمیرات اساسی به دانش بومی‌سازی کوره پخت آهک کلسینه دست یابیم که در این زمینه هم می توان به گوه‌های هنگینگ کوره پخت آهک کلسینه فولاد سنگ اشاره کرد. گوه های آجر رینگ اصلی (hanging metal) (اولیه) هنگینگ کوره (تعداد ۲۴۰ گوه) قسمتی بود که به رینگ کوره متصل بود و مستقیم از ژاپن (شرکت چیساکی) وارد ایران گردید و نقشه های کارگاهی ساخت در اختیار فولاد سنگ قرار نگرفت که گوه ها در واقع بخش نگهدارنده آجرهای هنگینگ (Hanging brick) است. آجرهای این قسمت از کوره دچار آسیب شده و در نتیجه گوه های رینگ نیز دچار آسیب گردید و غیرقابل استفاده گردید. ما توانستیم با آنالیز متریال و تأمین متریال مورد نظر طراح به خوبی انجام شد. تهیه نقشه های cutting sheet و نقشه های ساخت، را با توانمندی مهندسان شرکت فولاد سنگ انجام دهیم که خوشبختانه با توجه به سالم بودن برخی گوه‌ها مهندسی معکوس گوه‌ها به خوبی انجام گرفت و جوشکاری گوه‌ها و تست‌های غیرمخرب PT و UT در نهایت به طور صحیح انجام پذیرفت.

*بهینه سازی مستمر و مهندسی جک‌ها و پوشرهای کوره پخت آهک کلسینه فولاد سنگ هم از دیگر اقدامات بومی‌سازی در تعمیرات اساسی کوره‌ها بود.

یکی از مهمترین بخش‌های بومی سازی در کوره‌های پخت آهک کلسینه فولادسنگ، آجرهای هنگینگ و تست جرم‌های ناحیه هنگینگ کوره پخت آهک بود. در طراحی آجر کوره از نوع خاصی استفاده شده بود که نمونه مشابه آن در کشور موجود نبود و حتی تعداد شرکتهای خارجی تولید کننده نیز بسیار محدود بودند. چون زمان تعویض آجرها در اثر استفاده از کوره ها رسیده بود و به دلیل تحریم‌ها و هم‌چنین خاص بودن آن تهیه آن ممکن نبود و نقش این آجرها در حفاظت از رینگ اصلی کوره مهم بود به همین دلیل تصمیم بر ساخت داخلی آجر وبومی‌سازی آن گرفته شد. در مرحله اول این آجر با متریال spinel (۸۵ درصد MgO، ۱۵ درصد Al۲O۳) توسط شرکت نسوز ایران تولید گردید که به نظر می‌رسید در مجموع تولید موفقی نبود (دارای عیوب ظاهری مانند ترک عمیق- نا مناسب بود)، در مرحله بعد تصمیم بر استفاده همزمان از جرم و آجر گرفته شد و تنها جرم قابل استفاده جرم (dense high alumina ۹۵%) بود که نتیجه مورد انتظار حاصل نگردید. در مرحله سوم تصمیم به استفاده از جرم به صورت تنها گرفته شده که از همان جرم قبلی همراه با شاخک (انکراژ s.s۳۱۰s) استفاده گردید و مجدداً نتیجه مطلوب حاصل نشد. در مرحله چهارم در طراحی جرم پیشین، ۲ درصد اکسید کروم به جرم قبلی اضافه گردید که در کوره شماره ۱ در حال بهره برداری است. در مرحله پنجم آجرهایی کاملاً مشابه نمونه اصلی سازنده کوره (MgO-Cr۲O۳، منیزیت- کرومیتی اتصال مستقیم) توسط شرکت مهرگداز ساخته شد، که در مرحله اول از کیفیت مناسبی برخوردار نبود و در مرحله دوم دارای کیفیت مطلوبی بود و تولید موفقیت آمیزی داشت که بر روی رینگ هنگینگ کوره شماره ۲ نصب شد و هم اکنون در حال بهره‌برداری است و در حال حاضر شرکت فولاد سنگ در زمینه طراحی جرم کروم منیزیتی فعالیت می‌نماید که در آینده احتمال استفاده موفق از این جرم در این ناحیه را محقق می‌سازد.

بومی سازی دیرگدازها و معماری سقف کوره‌های آهک فولاد سنگ از دیگر اقدامات بومی‌سازی کوره‌های پخت آهک کلسینه در شرکت فولادسنگ مبارکه بود. با توجه به اتمام بازه عمر آجرهای سقف کوره و غیر استاندارد بودن (آجرهایی که رایج بازار نبوده و بایستی برای تهیه آنها فرآیند نقشه‌کشی، قالب سازی و ساخت صورت پذیرد) و واردات آجرهای مذکور حین پروژه ساخت کوره از کشور چین، نیاز به بومی‌سازی آجرهای سقف (لایه کاری و لایه های عایق) بود. در این خصوص نقشه کلیه آجرهای لایه کاری سقف تهیه شد و جهت ساخت به شرکت نسوز ایران ارسال گردید که پس از انجام فرآیند قالب‌سازی آجرهای مذکور با جنس SPINEL ساخته شد. آجرهای عایق نیز از جنس شاموتی سبک (وزن حجمی=۸/۰گرم و ۱گرم بر سانتیمتر مکعب) ساخته شد.

در کوره۱ در تاریخ ۷ اسفند ۱۳۹۹ به دلیل تخریب رینگ هنگینگ و در پی آن ریزش قسمتی از سقف کوره و نداشتن زمان کافی جهت ترمیم رینگ هنگینگ و ساخت قسمت آسیب دیده سقف باعث گردید که در این ناحیه از سقف از ۲ نوع جرم در فاصله زمانی۴ ماهه در این منطقه استفاده شود که جرم‌های مذکور با توجه به محدودیت زمانی از نوع جرمهای سبک انتخاب شد که هیچ کدام از جرم‌های انتخاب شده در این ناحیه جوابگو نبود. جرم‌ها به صورت گانینگ در این قسمت اجرا شد که به لحاظ معماری جرم در این منطقه به صورت کاملا اصولی نصب گردید. مدلسازی ریملاینر تجهیز سنگ و پیلوت مشعل هم تجهیزات بومی‌سازی شده در شرکت فولادسنگ مبارکه محسوب می‌شود.

*و در پایان، اهداف بومی‌سازی در معادن تملک شده هم در اولویت شرکت فولادسنگ قرار داشته است؛ در این زمینه چه راهبردی پیش گرفتید؟

بله در این زمینه هم اقداماتی انجام گرفته است. درخصوص معادن تملک شده بررسی فنی و اقتصادی انجام شده است. اقداماتی در راستای استخراج معدن تملک شده کودی صورت پذیرفته است. با تهیه نقشه‌های توپوگرافی و زمین‌شناسی۱:۱۰۰۰ از محدوده معدن تملکی داوران به ژئوفیزیک این محدوده هم اقدام کردیم. در معدنداوران برداشتهای مگنتومتری بر روی پروفیلهایی به فاصله ۵۰ متر از یکدیگر و نقاط برداشت به فاصله ۵۰ متربر روی پروفیلهایی در راستای شمالی- جنوبی و تعداد ۶۳۴۷ ایستگاه برداشت گردیده است.