حسن اکبری در این خصوص اظهار داشت: در سالهای گذشته یوز آسیایی در کشورهای همسایه ایران مانند هندوستان، افغانستان و پاکستان دیده می‌شد اما از نیم قرن پیش، این گربه سان فقط در کشور ایران زیست می کند اما زیستگاه این گونه جانوری با احداث جاده‌ها، معدن‌کاوی و تغییر کاربری اراضی محدود شد که این مسئله باعث شد با وجود تلاش های سازمان در دهه ۸۰، یوز از زیستگاه های ایران مرکزی حذف و فقط در زیستگاه‌های توران و میاندشت دیده شود.

وی اظهار داشت: در سال‌های اخیر تمرکز سازمان حفاظت محیط زیست بر روی حفاظت از یوز در زیستگاه ها بوده است و در سال جاری پویایی خوبی در مناطق داشته ایم به طوری که هفت قلاده یوز ماده در قالب سه خانواده رصد شدند که امیدوار به آینده زیستگاهی آن هستیم.

وی ادامه داد: در طول سال های گذشته، فرصت‌های اجتناب‌ناپذیری برای تکثیر یوز در اسارت به دست آمد اما تا سال ۱۴۰۰ به دلایل مختلف از جمله قدرت باروری پایین یوز نر (کوشکی)، عدم جفت گیری طبیعی و غیره، موفق به این مهم نشد در حالی که در مقاطعی از متخصصان خارج از کشور نیز استفاده شده بود.

اکبری تصریح کرد: جفت گیری، لقاح مصنوعی و استفاده از مشاوران خارجی و غیره هم در آن سال‌ها منجر به زادآوری و تولد توله نشد تا اینکه در سال ۱۴۰۰ در نخستین سال جفت‌گیری ایران ( یوز ماده در اسارت در توران) به صورت کاملاً طبیعی با یک یوز نر زنده گیری شده از طبیعت به نام فیروز باردار و با جراحی سزارین سه توله متولد شد.

وی گفت: در روز سوم پس از تولد توله ها، یکی از توله ها تلف می‌شود که در کالبدگشایی انجام شده توسط دامپزشک و بنابر تشخیص ضورت گرفته، علت تلف شدن توله یوز چسبندگی مادرزادی و سرتاسری پرده جنب به ریه چپ اعلام شده است.

معاون محیط زیست طبیعی سازمان اظهار داشت: دو توله یوز باقی مانده در روزهای بعد دچار مشکلات گوارشی شده و علایم یبوست شدید در آنها مشاهده شد با هماهنگی با دانشکده دامپزشکی سمنان و معاینه توله ها توسط دامپزشک متخصص برابر توصیه ها بلافاصله برای انجام آزمایشات تکمیلی و درمانی به تهران فرستاده شد که متاسفانه یکی از توله ها در همان ابتدای مسیر تلف می شود.

اکبری تصریح کرد: توله سوم که بعدها پیروز نام گرفت در شرایط جسمی نامناسبی به تهران رسید. کمبود شدید آب بدن، یبوست جدی و غیره از مشکلات این توله بود، بلافاصله تحت درمان قرار گرفت اما به طور مرتب مشکلات متعددی برای این توله پیش می‌آمد و با استفاده از ظرفیت‌های موجود دامپزشکی تحت درمان قرار می گرفت، به همین خاطر برای درمان بهتر و استفاده از تجربه مشاوران خارجی در نگهداری پیروز، پیتر کالدول دامپزشک با تجربه آفریقای جنوبی به ایران دعوت شد.

وی گفت: با حضور کالدول دامپزشک آفریقای جنوبی پیروز مورد معاینه قرار گرفت و علاوه بر درمان موقت یبوست و سایر مشکلات جسمی پیروز و تعویض شیر خشک و رژیم غذایی آن، نارسایی کلیوی نیز در آزمایشات خون تشخیص داده شد و برای درمان آن دارو تجویز شد.

اکبری در ادامه در خصوص روند درمانی پیروز عنوان داشت: پس از بازگشت کالدول به آفریقای جنوبی، درمان‌ها و مراقبت تحت مشاوره وی و دکتر باستانی دامپزشک سازمان حفاظت محیط زیست و بعضاً با کمک دامپزشکان داخلی ادامه پیدا کرد و به جهت پایش وضعیت سلامت کلی حیوان از پیروز به دفعات متعدد سونوگرافی، تهیه گراف و آزمایش خون انجام شد و مشکلات احتمالی با تجویز دارو توسط کالدول رفع و رجوع می شد.

وی خاطر نشان کرد: از مهمترین مشکلات پیروز این بود که با هیچ کدام از شیرخشک های موجود و حتی شیرخشکی که توسط پیتر کالدول ارائه شد سازگار نبود بنابراین تغذیه بسیار ناچیزی داشت و کمبود وزن و مخصوصاً استخوان بندی ضعیف موجب مشکلات بعدی برای آن شد، حتی بعد از گوشتخوار شدن، اضافه کردن مکمل های دارای کلسیم به غذای پیروز بسیار کار سختی بود و همواره کمبود کلسیم از جمله نگرانی های ما بود.

اکبری گفت: در تاریخ ۵ اسفند ماه امسال پس از درمان های روتین اختلالات گوارشی در توله یوزپلنگ و عدم پاسخگویی مناسب به درمان ها و مشکوک به انسداد گوارشی با تشخیص شرایط نامناسب به بیمارستان دامپزشکی منتقل شد.

وی افزود: پیروز در همان شب پس از بیهوشی، اسکن کامل شد و دستگاه گوارش آن و نیز مثانه که پر از ادرار بود تخلیه شدند و آزمایش های کامل گرفته شد، دفع مدفوع و ادرار برای حیوان بسیار دشوار بود و در این زمینه مشکل جدی داشت و عدم دفع، موجب بی اشتهایی کامل در توله شده بود.

اکبری گفت: متاسفانه، همزمان نارسایی کلیه که قبلا هم وجود داشت دوباره عود کرد و این بار حادتر شده بود که پس از اخذ نمونه های لازم تحت مراقبت های گوارشی و کلیوی قرار گرفت، اما این بار برعکس قبل، اقدامات درمانی بر روی کلیه نتیجه نداد و دیالیز صفاقی بر روی جانور صورت گرفت اما متاسفانه پاسخ به درمان به علت حاد بودن بیماری صورت نگرفت و پیروز در صبح روز سه شنبه ۹ اسفندماه امسال در محل بیمارستان دامپزشکی مرکزی تلف شد.

وی اظهار داشت: به هر حال سازمان از ظرفیت‌های دامپزشکی داخل و خارج کشور برای درمان توله یوز استفاده کرد و همواره تلاش کرد به هر شکل ممکن از پیروز به عنوان نمادی از یوزپلنگ ایرانی که مورد علاقه مردم بود حفاظت کند، اینکه در گذشته در درمان و تجویز داروها، خطای دامپزشک رخ داده باشد موضوعی است که توسط متخصصین پس از مرور کامل مستندات بررسی خواهد شد.

اکبری اظهار داشت: به هر حال کالبدگشایی شده و آزمایشات پاتولوژی به طور کامل انجام خواهد شد و همچنین روند درمان و داروهای تجویزی قبلی مستند سازی شده و با مراجع ذیصلاح هماهنگی خواهد شد تا علاوه براطلاع رسانی کامل تر پیرامون علت مرگ، با هرگونه کوتاهی احتمالی برخورد لازم انجام شود.

وی تصریح کرد: اما قبل از اثبات این موضوع نباید به تخریب سرمایه های انسانی کشور در حوزه دامپزشکی که غالباً از روی علاقه به حیات وحش کشور به درمان پیروز کمک می‌کردند پرداخت.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان اظهار داشت: خوشبختانه یوز ایران دوباره امسال جفت گیری کرده و ظرفیت توله یوزهای ماده ( توران و آذر) هم به مرکز تکثیر در اسارت پارک ملی توران اضافه شده است و امکان ادامه فعالیت های تحقیقاتی و همچنین تکثیر در اسارت با شرایط بسیار بهتر و تجارب ارزشمندی نسبت به گذشته مهیا است. امیدواریم در وهله اول با کمک مردم بتوانیم نسل یوزپلنگ را در طبیعت حفظ کرده و نیازی به تکثیر نداشته باشیم و در وهله دوم بتوانیم از ظرفیت های موجود برای تکثیر گونه ابتدا در اسارت و در آینده ، نسل های بعد را برای رهاسازی در شرایط نیمه اسارت آماده کنیم.