پایگاه خبری ایراسین- امیرحسین واعظ: عجیب‌ترین، پرنوسان‌ترین و شاید دلهره‌آورترین هفته بورس به پایان رسید. سهامدارانی که در ابتدای هفته فکر می‌کردند ۲۰ درصد سود دیگری به پورتفویشان اضافه می‌شود، حالا با افت ۲۳۷ هزار واحدی نماگر بازار سرمایه در هفته جاری، نگران این هستند که در هفته آینده نیز، ریزش بورس ادامه داشته باشد. در واقع پاسخ این سوال که «ریزش بورس تا کجا ادامه دارد» یا «سهاممان را بفروشیم یا نه»، به نوعی پرتکرارترین سوال این روزهای سهامداران است. برای پاسخ به این گونه سوال‌ها بهتر است ابتدا شرایط فعلی بورس را واکاوی کنیم تا با درک موقعیت کنونی، راحت‌تر بتوانیم از آینده بازار سخن بگوییم.

نخست آن که افت سنگین بورس در روزهای یکشنبه، دوشنبه و چهارشنبه این هفته را هنوز نمی‌توان به عنوان روند نزولی قلمداد کرد. سقف‌ها و کف‌های قبلی شاخص کل همچنان معتبر است و در نتیجه باید بگوییم روند صعودی بورس که از نیمه دوم سال گذشته آغاز شده، معتبر است و فشار فروش در هفته اخیر را باید به پای اصلاح دماسنج بازار گذاشت. بعد از صعود پرقدرت و بی وقفه بورس در دو سه ماه اخیر، اصلاح سنگین قیمتی دور از انتظار نبود. به طور مشخص بسیاری از سهامداران ترجیح میدهند با شناسایی سود این مدت، فعلا نظاره‌گر بازار باشند تا شاید با اتمام موج اصلاحی دوباره به بازار بازگردند. برخی نیز که از مرداد ۹۹ تا به حال منتظر خروج از بازار سرمایه با حداقل سود هستند، اغلب روزهای این هفته به دنبال فروش و نقدکردن سبدسهام خود بودند. پس تا بدین جای کار، نمیتوانیم روند صعودی بورس را پایان یافته قلمداد کنیم.

گله و انتقاد گروهی از سهامداران و فعالان بازار سرمایه نیز این بود که افزایش ناگهانی عرضه‌ها و افت ۲۲۰ هزار واحدی نماگر بازار سرمایه در دو روز پیاپی، دستوری بوده و ناشی از جلسه برخی از مسئولان با اشخاص حقوقی بازار بوده است. به دنبال این تحلیل، بحث ریزش سال ۹۹ پیش کشیده می‌شود و عده‌ای نگران این هستند که اتفاق سال ۹۹ دوباره در حال تکرار شدن است، چه آنکه در همان زمان نیز مردم به سرمایه‌گذاری در بورس تشویق شدند و بعدتر مشخص شد در همان زمان برخی از اشخاص حقوقی در سمت فروش نشسته بودند. اگرچه تاثیر صعود و نزول بورس در سال ۹۹ می‌تواند همچنان مبنای تحقیقات علمی در حوزه روان‌شناسی بورس ایران باشد اما از هیچ منظری نمی‌توان گفت که بورس ۱۴۰۲ تا این لحظه همانند بورس ۹۹ بوده و در پی این شباهت، باید انتظار ریزش سنگین و طولانی مدت بازار را به نظاره بنشینیم. هم از نظر متغیرهای بنیادی همانند نسبت پی‌به‌ای و ارزش دلاری بازار و همچنین مولفه‌های تکنیکالی نمی‌توان بازار امسال را با سه سال پیش مشابه دانست. آن چیزی که بیش از همه به چشم می‌آید، ریسک‌گریزی و ترس سهامداران خرد از «دژاوو» ای است که ممکن است اتفاق بیفتد.

اگر بحث شباهت بورس ۱۴۰۲ با ۱۳۹۹ را کنار بگذاریم، باز هم عده‌ای از دخالت‌های نابه جا در بازار شکایت دارند و اعتقاد دارند اگر این دخالت‌ها صورت نمیگرفت، بازار راه خودش را ادامه می‌داد. در این گزاره دو بخش متفاوت وجود دارد که تحلیل متفاوتی می‌طلبد. قریب به اتفاق اهالی بازار اعتقاد دارند که بورس نیاز به اصلاح داشته و دارد تا بتواند به روند صعودی خود ادامه دهد. پس در مورد نیاز بازار به اصلاح، تضاد دیدگاهی وجود ندارد. بیشتر انتقادها از نحوه و شدت موج اصلاحی است که در هفته اخیر شاهد بودیم. در واقع برخی از فعالان بازار بر این نکته اذعان دارند که این اصلاح به صورت دستوری انجام شده است. حتی اگر اعتقاد داشته باشیم اصلاح دستوری بوده، اما طبق گزاره اول، قریب به اتفاق اهالی بازار منتظر اصلاح بودند، فقط درباره کیفیت و کمیت این موج اصلاحی است که تفاوت دیدگاه وجود دارد. حال اگر تفاوت دیدگاه را کنار بگذاریم، باید بپذیریم گله در این زمینه هم قابل چه استراتژی دارند؟ قاعدتا استراتژی سرمایه‌گذاران بلندمدت، سهامداری تا پایان روند صعودی است و نباید از یاد برد که در بورس هیچ گاه تضمینی برای سود یا زیان وجود ندارد. به عبارت ساده‌تر، همه سرمایه‌گذاران باید برای روزهای نزولی، برنامه مشخص و مکتوبی داشته باشند. اگر برنامه یک تحلیلگر آن باشد که تا پایان روند صعودی فعلی با بازار همراه باشد، در نتیجه در این روزها نباید اعتراضی به صف فروش برخی نمادها داشته باشد. انتظار روند صعودی بدون توقف یا اصلاح؛ انتظار بیجایی است.

حالا با این اوصاف باید سهام را فروخت یا نگه داشت؟ جواب این سوال برای هر یک از سهامداران متفاوت است. اگر سهامداری استراتژی سرمایه‌گذاری مشخصی دارد، باید به همان پایبند باشد و بسته به شرایط، تعدیلات مناسب در استراتژی خود ایجاد کند. اتفاقات هفته اخیر بورس، تلنگری بود به اشخاصی که نه استراتژی مناسبی برای سرمایه‌گذاری دارند، نه دانش مناسب برای تحلیل سهام. این دسته از افراد بهتر است که به سرمایه‌گذاری غیرمستقیم از طریق صندوق‌های سرمایه گذاری روی آورده یا از همین امروز با افزایش دانش و آگاهی خود نسبت به بازار، برای افت و خیز بعدی بورس آماده شوند.