به گزارش ایراسین به نقل از ایمنا، بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس که اخیراً منتشر کرده، در سال‌های اخیر با افزایش قیمت خودرو مواجه بوده‌ایم و این موضوع موجب نارضایتی مصرف‌کنندگان شده و یکی از علت‌های این گرانی نگاه سرمایه‌ای به خودرو اس

ت. برای کاهش این نگاه اقدامات متعددی می‌تواند صورت گیرد، به‌طور مثال سیستم عرضه خودرو اصلاح شود، خانوار در طرح‌های مولد سرمایه‌گذاری کند و مالیات بر عایدی سرمایه اتخاذ شود.

در بخش عرضه می‌توان خودروی داخلی تولید کرد یا واردات انجام داد. در لایحه بودجه ۱۴۰۲ موضوع واردات خودروهای کارکرده مطرح و تصویب شد اما هیئت عالی نظارت بر حسن اجرای سیاست‌های کلی نظام، آن را مغایر با سیاست حمایت از تولید ملی همچنین سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و همین‌طور برنامه هفتم توسعه دانست و این قانون از لایحه بودجه حذف شد اما پس از آن در قالب لایحه دو فوریتی "الحاق موادی به قانون ساماندهی صنعت خودرو، مصوب ۱۴۰۱" یازدهم اردیبهشت‌ماه امسال در مجلس مطرح شد.

طبق آمار از سال ۱۳۹۷ تا ۱۴۰۱ واردات خودروی سواری نو به دلیل مشکل تأمین ارز ممنوع بود، پیش از آن نیز خودروی نو وارد می‌شد اما واردات خودروی کارکرده موضوعیت نداشت، در حالی که میزان ارزبری خودروی پنج سال کارکرده حدود نصف خودروی نو و مشابه است. برخی کشورها نیز از این پتانسیل بهره می‌برند، به‌طور مثال کشور کانادا خودروهایی با حداکثر ۱۵ سال سن وارد می‌کند یا روسیه، ایرلند، نیجریه، قبرس، مالزی، پاکستان و کنیا خودروهایی با ۴ تا ۱۵ سال سن و با اعمال بعضی محدودیت‌ها وارد می‌کنند. واردات این نوع خودروها در عین اینکه می‌تواند باعث تنظیم بازار خودرو شود، مشکلاتی را نیز به همراه دارد که در ادامه بررسی می‌شوند.

واردات خودروی کارکرده چه مزیت‌هایی دارد؟

اولین مزیت واردات خودروهای کارکرده کنترل بازار و کنترل انحصار است. طی پنج سال گذشته با وجود ممنوعیت واردات، میانگین تولید خودرو نسبت به سال ۱۳۹۶ به اندازه ۳۸ درصد کاهش داشته است. برای افزایش عرضه خودرو در بازار و همچنین در شرایط محدودیت تأمین ارز، می‌توان خودرو کارکرده با ارزبری بسیار پایین‌تری وارد کرد. قیمت پایین این خودروها باعث می‌شود که قیمت آنها به قیمت خودروهای پرتیراژ نزدیک شود و بازار تا حدی کنترل شود. همچنین انتظارات تورمی فعالان بازار خودرو را تا حدودی کنترل می‌کند.

مزیت بعدی ارزبری پایین است، به صورتی که در برخی خودروها قیمت خودروی کارکرده حدود نصف خودروی صفر است، در بقیه موارد نیز به مراتب کمتر است.

مزیت سوم آن کاهش خودروهای فرسوده است، طبق گزارش رئیس انجمن مراکز اسقاط خودروهای فرسوده در کشور حدود سه و نیم میلیون خودروی فرسوده وجود دارد و سالانه یک میلیون به آن اضافه می‌شود. وجود این خودروها موجب برخی تلفات و همچنین سوخت‌بری بالا است و با واردات خودروی کارکرده با الزام ارائه گواهی اسقاط به ازای واردات خودرو، خودروهای بیشتری اسقاط خواهند شد.

مزیت آخر نیز توسعه حمل‌ونقل عمومی و افزایش رضایت اجتماعی است. برای توسعه حمل‌ونقل نیاز به منابع مالی وجود دارد و با حقوق ورودی ناشی از واردات خودروهای کارکرده می‌توان بخشی از آن را در این جهت هزینه کرد. همچنین واردات خودروی کارکرده باعث کاهش قیمت خودرو در بازار می‌شود و این موضوع رضایت اجتماعی را به همراه دارد.

معایب واردات خودروی کارکرده چیست؟

اولین عیب آن احتمال آسیب به تولید داخلی است، اگر ساز و کار درستی چیده نشود ممکن است واردات خودروهای کارکرده به تولید خودروی داخلی آسیب برساند. برای کاهش این اثرات می‌توان دو اقدام انجام داد. اول اینکه حتماً واردات خودروهای کارکرده به اسقاط خودروهای فرسوده وابسته شود تا تقاضا در صنعت خودرو کاهش پیدا نکند و دوم اینکه بر واردات تعرفه وارد شود، به صورتی که هم تولید داخل آسیب نبیند و هم انحصار کامل بدون انگیزه پیشرفت برای خودروسازان داخلی ایجاد نشود.

دومین ایراد خروج ارز از کشور است. البته هدف اصلی واردات خودرو تنظیم بازار است و باید طوری مدیریت شود که با ارز کمتر خودروی بیشتری در شرایط بحرانی وارد شود. ضمن اینکه اقداماتی مانند اعطای مجوز واردات در قبال بازگشت ارز حاصل از صادرات همچنین اعطای مجوز واردات در ازای سرمایه‌گذاری برای کاهش مصرف سوخت به کاهش خروج ارز از کشور کمک می‌کند.

سومین ایراد مشکل تأمین قطعات یدکی و خدمات پس از فروش است. برای خودروهای کارکرده نیز همچون خودروهای نو طبق قانون باید خدمات پس از فروش اجرا شود. بنابراین واردات این محصولات مستلزم وجود نمایندگی خدمات پس از فروش است. از سوی دیگر می‌توان از خدماتی که برای خودروهای مشابه داخلی وجود دارد تا زمان تنظیم بازار استفاده کرد. به‌طور مثال مشابه پژو ۲۰۷ در داخل وجود دارد و می‌توان از قطعات یدکی آن بهره برد. در ضمن اگر مدل‌های وارداتی به تعداد کمی محدود شود، بنابراین نیاز به قطعات یدکی از آن مدل خاص زیاد می‌شود و تولید قطعات مصرفی آن در کشور صرفه اقتصادی دارد. البته واردات مدل‌های خاص خودرو باعث افزایش تقاضا در کشور مبدا می‌شود و قیمت آن زیاد خواهد شد. پس بهتر است خودروهای انتخابی از خودروهای پرفروش کشور مبدا باشد.