به گزارش خبرنگار ایراسین، امروزه سازمان‌ها و شرکت‌ها تأثیر عمده‌ای بر سیستم اجتماعی دارند. فعالیت آنها باید به گونه‌ای باشد که اثرات مثبت حاصل از فعالیت خود را به حداکثر و اثرات منفی حاصل از فعالیت خود را به حداقل برسانند. به عنوان تأثیرگذارترین عضو جامعه نگران نیازها و خواسته‌های دراز مدت جامعه باشند و در راستای رفع معضلات آن بکوشند از این رو مسئولیت اجتماعی تدابیر و رفتارهای تجاری در حوزه های مصرف کننده‌ها، حمایت‌های زیست محیطی و حقوق بشر، ضوابط رفتار، اخلاق و اطاعت پذیری فعالیت اجتماعی و خیرخواهی شرکتی را در بر می گیرد.

به اعتقاد برخی از کارشناسان مفهوم مسئولیت اجتماعی، جایگاهی فراتر از قانون دارد، به این معنا که مسئولیت اجتماعی به آن نقش‌هایی اطلاق میشود که جایگاهی فراتر از قانون داشته و نقشی در ارتقا یا تغییر وضعیت جامعه به عهده دارند. در این میان سازمان‌های مردم نهاد از این دست و مهم‌تر از همه رسانه، بازیگران اصلی عرصه مسئولیت اجتماعی هستند. مفهومی که از یکسو برای دولت‌ها مطلوب و از سوی دیگر نامطلوب محسوب می‌شود

سید محمدرضا عسگری در این زمینه و در خصوص جایگاه مسئولیت اجتماعی در یک نظام سیاسی و اجتماعی و ارتباط آن با دولت‌ها به خبرنگار ایراسین می‌گوید: برخی از دیدگاه‌های اجتماعی یا سیاسی، سعی دارند که یکی از این 2 مسئولیت را به دیگری مقدم دارند. زاویه نگاه ما در این بحث اما، مبتنی بر دیدگاه تعاملی است. مردم نسبت به دولت و دولت نسبت به مردم، رابطه تعاملی برقرار کرده و مسئولیت سیاسی یا اجتماعی شان را در فضای تعامل ترتیب دهند.

وی افزود: از یک سو مردم نسبت به دولت 2 نقش اساسی بر عهده داشته و همچنین دولت نسبت به مردم، نقش آفرینی مهمی را دارد. لزوم ایفای این نقش‌ها از یک سو و مسئولیت‌هایی که در قالب مسئولیت سیاسی یا اجتماعی به گرده مردم و دولت نهاده شده، منجر به تشکیل و تقویت فضای تعامل در میان مردم و دولت می‌شود. در صورت تقویت همین فضای تعامل بین مردم و دولت‌ها، ساماندهی اجتماعی نیز تقویت شده و جامعه دچار بهبود وضعیت زندگی اجتماعی یا سیاسی می‌شود.

مردم باید بر دولت نظارت کنند

این پژوهشگر حوزه اجتماعی تصریح کرد: مردم 2 نقش بر عهده داشته و دارند، که در صورت ایفای آن، می‌توان از تحقق مسئولیت اجتماعی مردم نسبت به دولت‌ها نام برد. نخست نقش حمایتی و دوم نقش نظارتی، سرفصل‌های مهم این نقوش مردمی در برابر دولت هستند به گونه‌ای که دولت بدون حمایت مردم قادر به تحقق مسئولیت سیاسی نیست؛ تحقق این مسئولیت در گرو نقش حمایتی مردم، آن هم در بعد مسئولیت اجتماعی است. نقش حمایتی که گاهی شدیدتر و گاهی ضعیف‌تر ظاهر می‌شود. پشتوانه مردمی، شرط اساسی موفقیت در عرصه مسئولیت اجتماعی است.

وی اضافه کرد: نقش دوم نظارت مردم بر عملکرد دولت‌ها است. نظارتی که در کنار نقش حمایتی، مکمل مهمی به حساب آمده و مسئولیت اجتماعی مردم را کامل می‌کند.

عسگری با بیان اینکه زمانیکه مردم مشغول حمایت از دولت یا نظام سیاسی هستند، باید نقش نظارتی را ایفا کرده و مسئولان سیاسی را از ایفای این نقش آگاه کنند، ادامه داد: نقش نظارتی در واقع ضامن سلامت و موفقیت سیاستگذاری دولت‌ها در هر جامعه به حساب می‌آید.

تحقق موفق مسئولیت سیاسی دولت‌ها در گرو تحقق مسئولیت اجتماعی مردم است

وی با تاکید بر اینکه تحقق موفق مسئولیت سیاسی دولت‌ها در گرو تحقق مسئولیت اجتماعی مردم در دو عرصه حمایت و نظارت است، گفت: این امر باید مبتنی بر فاکتور تعامل بوده و باید از دو سویه این رابطه مورد تایید قرار داده شود به این معنا که اگر بخواهیم شرایط و زمینه‌ها را به صورتی فراهم کنیم که مردم در تحقق مسئولیت اجتماعی شان موفق باشند، وظیفه زمینه سازی بر عهده دولت‌ها قرار خواهد داشت. البته نقش زمینه سازی دولت، تفاوت زیادی با تصدی گری دارد.

این پژوهشگر حوزه اجتماعی ادامه داد: دولت باید اجازه بروز، کنشگری و فعالیت در عرصه عمومی را به مردم بدهد. ساختارها و سازوکارهای نقش آفرینی مردم در عرصه عمومی را فراهم کرده و در یک کلام زمینه‌های کنشگری مردم در عرصه عمومی را به تمامی فراهم آورد. این نقش زمینه ساز یا تسهیل‌گر دولت در قبال مردم، مبتنی بر وامدار کردن آنان به نظام سیاسی نیست؛ چه از اینرو که اگر مردم به نظام سیاسی وامدار باشند، امکان نقش آفرینی در برابرش را نخواهند داشت و مسئولیت اجتماعی را رها کرده، از نظارت و حمایت نیز فارغ می‌شوند.

موفقیت مسئولیت سیاسی و اجتماعی در گرو تعامل مردم و دولت است

وی تاکید کرد: مسئولیت سیاسی و اجتماعی زمانی منجر به موفقیت‌های اجتماعی خواهد شد که زمینه تعامل در میان مردم و دولت فراهم باشد. دولت زمینه‌های نقش آفرینی برای مردم را فراهم کند، مردم نیز نقش حمایت و نظارت شان در برابر دولت را به درستی انجام دهند تا رابطه تعامل به درستی در این جامعه برقرار شود. نکته مهم آنکه؛ ما نمی‌توانیم از جایگاه مسئولیت اجتماعی مردم سخن بگوئیم، مگر اینکه توجه ویژه‌ای به مسئولیت سیاسی دولت نیز مبذول بداریم.