به گزارش ایراسین، بخش معدن سهم بالایی در صادرات غیرنفتی کشور دارد و به نظر فعالان این حوزه، معدنکاری در ایران در مقایسه با سایر صنایع، از صدمات تحریم در امان مانده است. بنابر نامگذاری سال 99 از سوی رهبر انقلاب با عنوان "جهش تولید"، بسیاری از فعالان عرصه معدن و صنایع معدنی بر این باور هستند که باید برای رسیدن به جهش تولید مطلوب، تغییرات گسترده ای در دستورالعمل ها و آیین نامه ها اعمال شود. از سوی دیگر شیوع ویروس کرونا در کشور، معدنکاران و فعالان اقتصادی این بخش را نسبت به آینده اقتصاد معدن در ایران نگران کرده است. این نگرانی از سوی صاحبان کسب و کار معدن در ایران احساس می شود که با شیوع گسترده کرونا در جهان و رکود اقتصادی که در بازارهای جهانی حاکم شده است، اقتصاد معدن و صنایع معدنی را با تهدیدهای گسترده مواجه کرده است. از این رو با محمدرضا بهرامن رئیس خانه معدن ایران گفتگویی انجام داده ایم که در ادامه می خوانید:

• پتانسیل و ظرفیت بخش معدن و صنایع معدنی برای تحقق شعار جهش تولید را چگونه می بینید؟

بخش معدن، امروز دارای قانون و نقشه راه است. باید بررسی شود که آیا این نقشه راه به درستی اجرا شده و هر فرد به درستی مسئولیت خود را انجام داده است یا خیر! قطعا امروز چنین اتفاقی نیافتاده است؛ زیرا زیرساخت ها آماده نبوده و باورها ایجاد نشده است. در شرایط کنونی لزوم تعیین مسیر درست بر اساس باورها یک امر ضروری است. با تعیین مسیر راه درست، می توان جهش تولید در سال ۹۹ داشت. باید رویدادهای بخش معدن در سال ها گذشته را بازنگری کرد تا متوجه شویم چه قوانین، آیین نامه و یا دستورالعملی هایی مانع از جهش تولید شده است. در این بازنگری باید نقاط قوت را حفظ و نقاط ضعف را اصلاح کنیم.

• برای جهش تولید در بخش معدن چه نیازها و چالش هایی وجود دارد؟

 ببینید، مشکل اساسی بخش معدن، وجود آیین نامه های دست وپاگیر است که برای جهش تولید باید این آیین نامه ها حذف شوند؛ زیرا این آیین‌نامه‌ها باعث خود تحریمی می شود. همچنین باید قوانین زائد برای جذب سرمایه‌های سرگردان حذف شود تا این سرمایه‌ها جذب بخش معدن شود؛ زیرا فضا در بخش معدن باز است، می توان با یک برنامه ریزی درست در این هدف موفق بود. یکی از نیازهای جهش تولید در بخش معدن و صنایع معدنی، نوسازی بخش ماشین آلات و بومی سازی است. ماشین آلات خط تولید باید نوسازی و به روز باشند. متاسفانه امروز به خاطر خود تحریمی مانع از ورود برخی از ماشین الات به کشور شدیم.

• شیوع کرونا تا چه اندازه به بخش معدن و صنایع معدنی لطمه وارد کرده است؟

متاسفانه شیوع ویروس کرونا آسیب هایی به بخش تولید وارد کرده و آثار آن تا مدت ها دامنگیر بنگاه های اقتصادی خواهد بود. باید برای جبران این خسارات ها برنامه ریزی شود. ممکن است در بخش فولاد خیلی تاثیرگذار نباشد، اما در سایر بخش معدن قطعا اثر خود را خواهد گذاشت. در حال حاضر تقاضا کاهش یافته و این امر در تولید تاثیر خواهد گذاشت. امیدواریم پس از پایان این بحران با افزایش تقاضا، تولید نیز مجدد رونق بگیرد. باید برای آن روز، برنامه ریزی درست بر مبنای نقشه راه معدن داشت. شیوع ویروس کرونا در کشور، معدنکاران و فعالان اقتصادی این بخش را نسبت به آینده اقتصاد معدن در ایران نگران کرده‌است. در حال حاضر بسیاری از معادن بزرگ در جهان و شرکت‌های بین‌المللی تدابیر محتاطانه را در پیش گرفته و دست به توقف موقت یا اعمال محدودیت‌ها در فعالیت‌های خود زده‌اند. بسیاری از شرکت‌های بزرگ معدنی در جهان با توجه به شرایط بحرانی پیش آمده، با ناامیدی از چشم‌انداز برنامه‌های برای سال 2020 یاد می‌کنند به طوری که گزارش‌های بین‌المللی حاکی از افت شدید نمودارهای بورسی و روند کاهشی تقاضا برای تولیدات معادن در جهان و افت قیمت‌هاست.

• در خانه معدن چه تصمیماتی برای کاهش چالش ها و صدمات شیوع ویروس کرونا اتخاذ شده است؟

ما در خانه معدن ایران با کمک فعالان و صاحبان صنایع دستورالعملی را برای کاهش لطمات شیوع ویروس کرونا تدوین کرده ایم که راهکارهای پیشنهادی برای عبور از بحران کرونا در بخش معدن، از سوی بخش‌ خصوصی این حوزه در اختیار وزیر صنعت، معدن و تجارت قرار گرفته است. توسعه معادن و صنایع معدنی صرفا با اجرای نقشه راه معدن، از برنامه‌های کلیدی وزارت صمت در سال جهش تولید است، از جمله راهکارهای ارائه شده از سوی بخش ‌خصوصی اصلاح دقیق سیاست‌های صادراتی در بخش معدن و صنایع معدنی کشور است. کاهش تولید و کاهش خرید از جدی‌ترین پیامدهای شیوع ویروس کرونا در بخش معدن است، پیشنهاد مشخص بخش‌ خصوصی این است که تمامی موانع در مسیر صادرات کالاهای معدنی به طور موقت و طی یک پروسه حساس تا پایان سال 1400 در راستای روان‌سازی امر صادرات، حذف شود و از آنجایی که سهم بخش معدن و صنایع معدنی در حال حاضر بیش از یک‌پنجم سهم کل صادرات غیرنفتی در کشور است، سازمان برنامه و بودجه در همین راستا، بودجه‌ای معادل یک‌پنجم صادرات غیرنفتی کشور برای اعطای وام کم‌بهره برای صادرکنندگان، تولیدکنندگان و کسب‌وکارهای کوچک و متوسط در بخش معدن و صنایع معدنی در نظر بگیرد.

• در حوزه احیای معادن کوچ مقیاس و افزایش میزان اشتغال چه برنامه هایی در دستور کار قرار داده اید؟

بر اساس طرح احیای معادن کوچک مقیاس، فعال سازی ۵۰۰ معدن با میزان اشتغال ۲۵ هزار نفر پیش‌بینی شد، اما اکنون شیوع بیماری کرونا همه بخش‌های اقتصادی کشور، علاوه بر اجتماعی، فرهنگی و …را تحت تاثیر قرار داده است. بر اساس مطالعات انجام شده اولیه بر روی یکهزار و ۸۰۰ معدن در کشور، برنامه احیای معادن مورد بررسی قرار گرفته و این حرکت نو در دولت دوازدهم محسوب می‌شود و نسخه‌ای که ضمن انجام سرمایه‌گذاری جدید، رونق تولید را به همراه دارد و پیامد اشتغال مستقیم و غیر مستقیم حدود ۴۲۵ هزار نفر را به دنبال خواهد داشت. فاکتور مهم در ارتباط با طرح احیای معادن کوچک مقیاس، تکیه بر نقش صندوق بیمه سرمایه گذاری فعالیتهای معدنی است که می تواند زمینه عینیت آن را فراهم سازد، بویژه برای ورود ماشین آلات نو و دست دوم معدنی که بدون آنها رونق فعالیت در بخش معدن محقق نخواهد شد.

• برای ارزیابی معادن تعطیل شده و فعال سازی آنها چه روش هایی را پیش رو دارید؟

ببینید بر اساس ارزیابی از معادن تعطیل شده توسط تیم احیای معادن، در حال حاضر سه رویکرد برای این موضوع دنبال می‌شود، نخستین رویکرد این است که بهره‌بردار صلاحیت ندارد و دوم اینکه بهره‌بردار از توان مالی لازم برخوردار نیست و رویکرد آخر اینکه ذخایر معادن به پایان رسیده است. اکنون تیم احیای معادن در سطح کشور این فاکتورها را مورد توجه قرار می دهد و در واقع کمک بزرگی است به متولی بخش معدن (معاونت معدنی وزارت صنعت) که این چرخه فعال شود. امروز برای احیای معادن کوچک مقیاس و روان‌سازی آن باید از توانمندی هر بخش استفاده شود و عملکرد در این ارتباط یکسویه معنا پیدا نمی کند.

• با شرایط کنونی کشور چه راهکاری در حوزه صادرات در بخش معدن و صنایع معدنی به وزارت صمت ارائه داده اید؟

از دیگر پیشنهادهای ارائه شده به وزارت صمت این است که نسبت به تخصیص 10 درصدی تشویق صادراتی برای محصولات بخش معدن و صنایع معدنی برای حفظ اشتغال و تولید واحدهای تولیدی و تامین ارز مورد نیاز کشور، بلافاصله پس از ارائه مستندات ارز وارداتی خود به ریال اقدام شود. ایجاد تسهیل در ورود تجهیزات و ماشین‌آلات معدنی و تامین مالی فعالیت‌های معدنی از طریق هدایت ورود سرمایه‌های داخلی و خارجی به بخش معدن دیگر راهکار فوری این حوزه می باشد. همچنین کاهش نرخ بهره بانکی از سوی فدرال رزرو آمریکا برای دومین مرتبه طی دو ماه اخیر و تاثیرپذیری آن بر صنایع معدنی در جهان می تواند هم تهدید باشد هم فرصت در این بخش. در حال حاضر می‌توان از تهدید کرونا، فرصت ساخت و با اتخاذ سیاست‌های صحیح در داخل، سرمایه‌های خارج شده از بانک مرکزی آمریکا را به سبب کاهش سود، به بخش معادن کشور سوق داد.

• سناریوهای دیگر پیشنهادی به وزارت صمت در حوزه تسهیلات بانکی و تعهدات مالی بخش معدن و صنایع معدنی چیست؟

تشویق بانک‌ها به تعدیل شیوه بازپرداخت وام‌ها، افزایش دوره سررسید وام‌ها و امکان تامین مالی مجدد و استمهال وام‌های بانکی برای صنعتگران معدنکاری یکی از سناریوهای پیشنهادی است و افزایش تضمین‌های صندوق بیمه سرمایه‌گذاری فعالیت‌های معدنی حداقل تا میزان 3 هزار میلیارد تومان، فریز شدن قراردادهای تسهیلات ارزی و ریالی واحدهای تولیدی در بخش معدن و صنایع معدنی، معافیت بنگاه‌های کوچک و متوسط از پرداخت حق بیمه کارفرما در بازه زمانی فروردین تا پایان شهریور ماه سال جاری، حذف حق بیمه سهم کارفرما برای شرکت‌های بزرگ و نیز معافیت تمام بنگاه‌های معدنی فعال از پرداخت حق بیمه در استان‌هایی که بیشترین آسیب را در اثر کرونا دیده‌اند طی این بازه زمانی از دیگر سناریوهای پیشنهادی این بخش است. همچنین تعلیق دریافت حقوق دولتی از بنگاه‌های کوچک و متوسط معدنی که طی این مدت تعدیل نیرو نداشته‌اند، تشویق و حمایت ویژه از استارت‌آپ‌های نوآور معدنی، اعمال معافیت مالیاتی تا پایان نیمه نخست امسال برای تمامی واحدهای تولیدی در بخش معدن و صنایع معدنی و رفع تعهدات مالی دولت نسبت به پیمانکاران معدنی از دیگر سناریوهای پیشنهادی بخش‌خصوصی معدن در دوره شیوع کرونا در کشور و عبور صنایع معدنی از این بحران می توان نام برد.