به گزارش خبرنگار ایراسین، این روزها واهمه سست بودن زمین و خالی شدن زیر پا و ایجاد حفره‌ها و چاله‌ها در سطح شهر در بین مردم بیشتر شده و هر روز خبری از تهدید فرونشست در استان‌ها به گوش می‌رسد. در واقع فرونشست در کنار فروریزش زمین به معضلی تبدیل شده که در حال حاضر زنگ هشدار آن در بسیاری از نقاط ایران به صدا در آمده است.

هرچند فرونشست تنها به اصفهان ختم نمی‌شود و سایر استان‌ها را درگیر کرده اما این استان از نظر میزان بافت فرسوده در رتبه نخست قرار دارد و فرونشست در آن به کرار اتفاق می‌افتد.

تعریفی که از «فرونشست» ارائه می‌شود مربوط به حرکت رو به پایین سطح زمین است که معمولاً به دلیل خروج رطوبت از درون توده خاک رخ می‌دهد. بر اثر این پدیده، سازه‌ها و زیرساخت‌های سطحی به درون زمین کشیده می‌شود و آسیب می‌بیند. اما «فروریزش» اغلب بر اثر کنده کاری و دیگر عواملی پدید می‌آید که انسان‌ها در آن دخیل هستند و وسعت فروریزش کم و قطر آن حداکثر حدود ۵۰ متر است.

بنابراین بسیاری از مسئولان بر این باور هستند که فرونشست زمین با فروریزش تفاوت دارد؛ ابوالفضل قربانی از اعضای شورای شهر اصفهان در این باره گفت: این فروریزش‌ها در اصفهان به‌هیچ‌وجه به پدیده فرونشست ارتباطی ندارد و به‌دلیل فرسودگی و عمر زیاد شبکه آب و فاضلاب اغلب در بعضی نقاط این کلان‌شهر شاهد حوادث فروریزش زمین هستیم.

وی افزود: حتی کاربرد اصطلاح فروریزش نیز در این گونه حوادث کاربرد درستی نیست، چراکه به‌لحاظ لغوی و کاربردی این واژه معنای دیگری را برای شهروندان القا می‌کند.

رئیس کمیسیون هوشمندسازی و حمل‌ونقل شورای اسلامی شهر اصفهان تصریح کرد: مدیریت شهری در حال انجام پیگیری‌های لازم برای رفع این مشکل است تا شهروندان بتوانند با ایمنی بهتر و بیشتری در معابر و خیابان‌ها تردد داشته باشند و در شهر زندگی کنند.

تکرار فروریزش‌ها و عواقب ترمیم

محمد شریعتی، سخنگوی آتش نشانی اصفهان به تکرار حادثه نشست زمین و عواقب ترمیم آن اشاره کرد و گفت: عواقب این فرونشست‌ها از جمله لوله‌گذاری و ایمن‌سازی برای دستگاه‌های دارای تأسیسات زیرزمینی همچون آب و فاضلاب و شرکت گاز در اصفهان نسبت به مدت مشابه سال گذشته افزایش یافته است.

وی با اشاره به اینکه به طور متوسط روزانه یک حادثه نشست در شهر اصفهان رخ داده است، افزود: تکرر وقوع این فروریزش‌ها در اصفهان هشدار جدی برای مسؤولان امر است علاوه بر آن گودبرداری ساختمان، تخریب غیراصولی، ریزش و فرونشست در ماه‌های گذشته روند افزایشی داشته است.

منصور شیشه‌فروش مدیرکل مدیریت بحران استانداری اصفهان نیز با اشاره به وضعیت فرسودگی و فروریزش‌ها در اصفهان گفت: از ۳۰۰ کیلومتر خطوط فاضلاب فرسوده کلان‌شهر اصفهان ۴۴ کیلومتر آن در اولویت بازسازی قرار دارد.

تشدید فروریزش با فرونشست

وی به اتفاقات فروریزش در اصفهان اشاره داشت و تصریح کرد: نیاز است وزارت نیرو اعتبارات ویژه در راستای تسریع بازسازی خطوط فرسوده فاضلاب اصفهان را تأمین کند و باید توجه داشت که فرونشست زمین که این شرایط را تشدید کرده است.

شیشه‌فروش ادامه داد: در سال جاری حادثه نشست زمین ناشی از پس‌زدگی لوله فاضلاب و تخریب در خیابان پروین اصفهان و همچنین نشست زمین ناشی از شکستگی خط لوله فاضلاب در خیابان «آپادانا اول» (شهید قدوسی) و خیابان «شهیدان کاظمی» و پیامدهای ادامه دار آنها از جمله گیر کردن اتوبوس‌ها و وسایل نقلیه از نمونه‌های هشدار برای مسئولان است. پیش از این نیز نشست زمین در «چهارراه نظر»، خیابان‌های «علامه امینی»، «امام خمینی (ره) «حکیم»، «ملک‌شهر»، اتوبان «آقابابایی» و بلوار «صفه» اصفهان اتفاق افتاده است.

حال با وجود اذعان مسئولان مبنی بر اینکه حوادث نشست در اصفهان ارتباطی به فرونشست زمین ندارد اما کارشناسان بسیاری این دو مقوله را علت و معلول یکدیگر می‌دانند که در این خصوص علی بیت الهی مدیر بخش زلزله شناسی مرکز تحقیقات راه، مسکن و شهرسازی که مطالعات پهنه فرونشست شهر و استان اصفهان در پاسخ به علت فروریزش‌های زمین در اصفهان معتقد است که هرچند متولیان در توجیه این حوادث اعلام می‌کنند، فرسودگی لوله‌ها و آب شستگی ناشی از نشت آب از لوله‌ها موجب این فروچاله ها می‌شود اما نکته این است که بسیاری از کلان‌شهرهای ما نیز لوله‌های فرسوده دارند و حتی در شهر تهران قدمت لوله‌های آب به مراتب بیشتر از شهر اصفهان است و دلیل این فروریزش‌ها تنها پوسیدگی لوله‌ها نیست و فرونشست زمین نیز در آن دخالت دارد.

وی ادامه داد: فرونشست زمین در زیرساخت‌های طولی مانند لوله‌های آب و گاز، ریل قطار، باند فرودگاه و جاده‌ها یک انحنای ایجاد می‌کند و در اثر این انحنا تنشی به لوله‌ها وارد می‌شود و لوله‌ها از مفاصل خود جدا می‌شوند و ممکن است آب شستگی هم ایجاد شود. بنابراین حتی این حوادث گسیختگی لوله‌ها نیز به نظر می‌رسد مرتبط با فرونشست بوده و دلیل اصلی این حوادث فرونشست است.

بیت اللهی یادآور شد: فرونشست عمدتاً به دلیل افت آب‌های زیرزمینی به وجود می‌آید. بدین‌معنا وقتی سطح آب پایین‌تر می‌رود، ذرات خاک فشرده شده و سطح زمین آرام آرام نشست پیدا می‌کند. ضمن آنکه باید این مساله را مورد توجه قرار داد که فرونشست زمین که بر اثر تغییر در سطح آب‌های زیرزمینی است تدریجی بوده و چندین سال به طول می‌انجامد.