به گزارش خبرنگار ایراسین، فعالیت‌ها و اقدامات خیرخواهانه که اغلب با راه‌اندازی خیریه‌ها صورت می‌گیرد به طور فزاینده‌ای رو به رشد و با وجود افزایش خیریه‌ها اما همچنان آسیب‌های اجتماعی و مسائل و مشکلات مرتبط با مناطق کم‌برخوردار روند کاهشی نداشته است. از این رو طبق آسیب‌شناسی برخی از کارشناسان، معتقدند که افرادی ناآگاه وارد این حوزه می‌شوند و حتی برای فرار مالیاتی اقدام به راه اندازی خیریه و یا کمک‌های نقدی به خیریه‌ها می‌کنند.

سعید یوسفی از کارشناسان حوزه آسیب شناسی اجتماعی و کودکان کار به خبرنگار ایراسین گفت: من معتقدم که حل شدن و یا نشدن مسائل و مشکلات جامعه بستگی به منفعت افراد دارد. اینکه من به عنوان یک خیریه چه اقداماتی انجام دادم، مهم نیست زیرا وظیفه‌ام بوده پس ادعایی در این زمینه نمی‌توانم داشته باشم. در هر گروه خیریه‌ای که وارد می‌شوید در ابتدا با همین حرف‌ها مواجه می‌شوید که چه اقداماتی صوت گرفته و دوره‌هایی آموزشی برگزار کردند. اما سوال اصلی این است که بعد از ۵ یا حتی ۱۰ سال فعالیت، چه بازخورد مثبتی دریافت کرده‌اید؟ و یا چه میزان از آسیب‌های آن محل کاهش یافته و اقدامات صورت گرفته چه دستاوردی برای مردم داشته است؟

وی ادامه داد: برای نمونه فرض کنید که برای کودکان کار هم در مراکز خود برنامه‌هایی تدارک دیده‌اند، اما برای خانواده‌هایشان چه برنامه‌ای داشتند که دیگر آن کودک به این چرخه وارد نشود؟ یا فقط قرار است در مرکز شما چند صباحی بیاید و برود و تمام.

نسبت کم خیریه‌های مؤثر نسبت به مراکز زمینه‌ساز

یوسفی با بیان اینکه البته نمی‌گویم همه خیریه‌ها و مؤسسات مردم نهاد این‌طور عمل می‌کنند و هیچ دستاوردی ندارد، یادآور شد: قطعاً مؤسسات درست و با تشکیلات مناسب هم وجود دارد اما تعداد آنها در مقایسه با آنهایی که خودشان زمینه ساز مشکلات هستند، کمتر است.

وی معتقد است که اگر شما برنامه و زمانبندی برای آن داشته باشید، باید طی یک زمان مشخص، یک مراحلی را طی کنید به نتیجه برسید و تمام شود. بعد بروید در یک منطقه دیگر و مناطق بعدی؛ این‌طور است که می‌توانید حال نقطه به نقطه و محله به محله شهرتان را خوب کنید.

ویترین خیریه‌ها

این کارشناس مسائل اجتماعی خاطر نشان کرد: مسئله خیلی ساده و در عین حال دردآوراست یک مثال ساده بزنم وقتی من وارد فروشگاه می‌شوم باید یک سری جنس در ویترین مغازه باشد تا من آنها را ببینم و بخرم وقتی ویترین خالی باشد پس در نتیجه خریداری هم وجود ندارد. من به عنوان یک خیریه در ویترین خودم زن سرپرست خانوار، کودک کار، پدر معتاد، بچه بدسرپرست، کودک سرطانی و… قرار می‌دهم تا شما به عنوان یک یاری‌دهنده، وقتی می آیید داخل، یک گزینه را انتخاب کنید.

وی افزود: حال اگر من همه گزینه‌ها را کنار بگذارم و فقط یک گزینه را انتخاب کنم، مشتری‌هایی که داخل مؤسسه می‌آیند هم خاص می‌شوند و همه آنهایی که این گزینه به دردشان نمی‌خورد از حیطه خیریه خارج می‌شوند البته به این مسئله توجه کنید که این ماجرا باعث می‌شود که کار من رونق بگیرد نه اینکه کساد بشود چون به صورت تخصصی یک کار را شروع می‌کنم برنامه‌ریزی می‌کنم ادامه می‌دهم و تمامش می‌کنم.

ورود به خیریه‌ها بدون تخصص و به دنبال اهدافی زود گذر

یوسفی با بیان اینکه وقتی در یک مجموعه خیریه مدیر آن مجموعه علم و تجربه میدانی نداشته باشد و از همه مهم‌تر درد نکشیده باشد قاعدتاً نمی‌تواند عملکرد خوبی داشته باشد، تصریح کرد: در واقع این فرد دردی که باید را حس نکرده است. تنها توهمات و داستان در ذهنش دارد و مطابق آنها عمل می‌کند. مسئله این است که در خیریه‌ها هر کسی می‌تواند وارد هر بحثی شود و این خیلی بد است.

وی افزود: به عبارتی در ویترین خیریه‌ها از همه آسیب‌ها قرار می‌دهند تا آحاد جامعه را بتوانند به سمت خود بیاورند و گاهاً برای این ویترین تبلیغات زیادی هم می‌کنند.

فقدان بانک اطلاعاتی دقیق و شفاف

این کارشناس مسائل اجتماعی بر این باور است که یکی دیگر از مشکلات بزرگ ما در کشور نبود بانک اطلاعاتی مناسب برای خیریه هاست که مشخص کند هر مجموعه چند خانوار را تحت پوشش دارد منابعش از کجا تأمین می‌شود و ورودی و خروجی‌اش چیست.

وی جزیره‌ای کار کردن، موازی کاری، در هم پیچیدگی فعالیت‌ها، اینکه می‌بینیم در هر محله تعداد زیادی گروه مردمی در هم تنیده شده و هر کدام کار خود را با نگرش خود انجام می‌دهد را از جمله دلایل نبود یک بانک اطلاعاتی شفاف و کامل برشمرد.

به خاطر دردهای جامعه «مدیر» نشویم

یوسفی ادامه داد: وقتی برای رفع نیازهای شخصی خود، کمبودهای درونی و یا برای اینکه به من بگویند «مدیر» برای دیده شدن در جامعه، برای رزومه سازی و خیلی موارد دیگر وارد این فعالیت می‌شویم، نه تنها نمی‌توانیم کار مفیدی انجام بدهیم بلکه حتی ممکن است آسیب‌های غیر قابل جبرانی هم وارد کنیم.

وی یادآور شد: اینکه ما به خاطر دردهای جامعه «مدیر» بشویم خودش یک درد است متأسفانه برخی از افرادی که وارد فعالیت داوطلبانه می‌شوند به خاطر مشکلات درونی خودشان است و می‌خواهند حال دلشان را خوب کنند.

تجارت سودآور خیریه‌ها و فرار از مالیات

این کارشناس مسائل اجتماعی معتقداست که برخی شرکت‌ها و کارخانه‌ها به خاطر فرار مالیاتی خیریه می‌زنند و این خیلی خطرناک است. در واقع هیئت مدیره‌ها از شرکت‌های مختلف بدون داشتن  تجربه‌های زیست اجتماعی و آسیب‌های جامعه یک خیریه می‌زنند تا از مالیات دادن خارج شوند.

وی گفت: فعالیت‌های خیرخواهانه، تبدیل به نوعی فرار مالیاتی شده است و اصل داستان، اصلاً دیده نمی‌شود چه برسد به اینکه بخواهند بفهمند! مسئله این است که تا کسی درد را نفهمد نمی‌تواند برای درمان اقدام کند.