به گزارش ایراسین، از ابتدای تابستان سال جاری با افزایش زمزمه‌های حذف ارز دولتی برای واردات برخی اقلام از جمله حبوبات تب قیمتی این اقلام بالا گرفت تاجایی که مسئولان صنفی و البته دولتی یکی پس از دیگری درباره دلایل افزایش قیمت حبوبات در بازار اظهار نظر کردند و بخش عمده‌ای از مشکلات به دلال‌ها و سیستم توزیع مرتبط دانستند.

این روند ادامه داشت تاجایی که بعد از افزایش 15 درصدی قیمت یکباره سیر صعودی قیمت‌ها بخصوص در اقلام وارداتی مثل لپه، عدس و لوبیا آغاز شد و اکنون این اقلام با تفاوت قیمتی حداقل 40 درصدی نسبت به ابتدای سال فروخته می‌شود. این بار هم باز مسئولان پشت میکروفن‌ها آمدند و خبر از احتکار، سوء استفاده و عدم کمبود کالا در بازار دادند.

به هرحال علی‌رغم تمام سخنان امیدوار کننده قیمت حبوبات در بازار باد کرد و مصرف‌کنندگان این نوع کالاها که بعضا جایگزین مناسبی برای پروتئین حیوانی هم شناخته می‌شوند گرانتر از قبل خریدند، اما براستی سئوال اینجاست که متهم ردیف اول گرانی‌ها در این نوع کالای اساسی کیست و راهکار مدیریتی آن چیست؟

کمبود نداریم، سوء استفاده اما چرا

قاسمعلی حسنی نایب رئیس اتحادیه بنکداران و عمدفروشان مواد غذایی تهران در این زمینه به خبرنگار ما گفت: روند افزایش قیمت حبوبات در بازار از ابتدای سال تا امروز به دول دلیل بوده است یکی مربوط به سودجویی‌های گروهی خاص است که با استفاده از ارز دولتی کالا وارد کرده‌ بودند اما با نرخ‌های گران این کالا را در بازار عرضه می‌کردند.

حسنی در ادامه افزود: اما سیر صعودی دوم دقیقا به خاطر حذف ارز دولتی برای واردات حبوبات است که در نرخ‌های بازار اثرگذاری بالایی داشت، اما نکته اصلی این است که نظارت اگر دقیق و منطقی باشد قطعا سودجویی‌هایی که قبلا تجربه شده نیز حذف خواهد شد.

این مقام صنفی تاکید کرد: بازرسی‌های اصناف قطعا در سطح بازار انجام می‌شود اما به دلیل پراکندگی و گسترده بودن شهر درکنار کمبود نیرو قطعا آنطور که باید نمی‌توانیم مانع از سودجویی‌ها باشیم درحالی که مسئولین دولتی کاملا می‌توانند در این زمینه نقش پررنگی داشته باشند.

وی به خبرنگار ما گفت: بازار ایران با توجه به شرایط فعلی یعنی کارشکنی‌های آمریکا علیه کشور درگیر مواردی شده که مسئولان و البته مصرف‌کنندگان دست به دست هم بدهند تا از این شرایط عبور کنیم، درحالی که می‌بینیم گروهی تنها به فکر منافع شخصی خودشان هستند و در نهایت مشکلات متعددی به بازار تحمیل می‌کنند.

به گفته نایب رئیس اتحادیه بنکداران و عمده فروشان مواد غذایی تهران البته برخی سیاست‌های مقطعی و دخالت‌های دولتی در بازار مشکلاتی ایجاد می‌کند که بارها به عنوان بخش خصوصی در جلسات با مسئولان اعلام کرده‌ایم که فقط دولت باید نقش نظارتی داشته باشد نه اینکه در بازار دخالت مستقیم داشته باشد.

حسنی تاکید کرد: امروز اگرچه قیمت اقلام افزایش دارد اما اگر دولت تنها به نقش نظارتی خود تمرکز داشته باشد بالاخره نرخ اقلام در مقطعی ثابت و براساس سیاست عرضه و تقاضا تنظیم می‌شود که قابل دفاع است درحالی که اکنون بی‌ثباتی در قیمت‌ها کاملا نشان می‌دهد که نظارت نیست و سودجویی پررنگ شده است.

وی به خبرنگار ما گفت: براساس اطلاعاتی که داریم موجودی انبارها به اندازه نیاز کشور است و برخی از نوسان‌های اخیر مربوط به سوء استفاده‌ها و سوء مدیریت‌هایی است که قبلا به آنها اشاره شده به همین دلیل تاکید بر نظارت دقیق و هدفمند داریم چون با برنامه‌ریزی می‌توانیم نیاز بازار را پاسخ دهیم.

برخی اقلام کاملا وارداتی است

در همین حال، حمید خداداد فعال صنفی درباره افزایش قیمت حبوبابت به خبرنگار ما گفت: با توجه به نوع حجم کشت و تولید برخی از اقلام حبوبات ایران در مواردی همچون عدس وابستگی کامل به واردات دارد به صورتی که بخش قابل توجهی از عدس موجود بازار از کشور کانادا تامین می‌شود بنابراین نوسان نرخ ارز مستقیم در این کالا و اقلام مشابه اثرگذاری دارد.

خداداد در ادامه افزود: سطح زیر کشت و میزان تولید حبوبات با میزان تقاضای بازار کاملا متفاوت است به صورتی که تولیدکنندگان داخلی امکان تامین تمام نیاز بازار را ندارد به همین دلیل واردات انجام می‌شود که هر تغییری در ورود این اقلام به بازار می‌تواند التهاب را به بازار تحمیل کند که اخیر چنین اتفاقی را تجربه کردیم.

وی تاکید کرد: در فاصله زمانی که مصوبه عدم تخصیص ارز دولتی به واردات حبوبات از سوی بانک مرکزی صادر و برای اجرا ارسال شد روند واردات اقلام موجود در انبارهای بنادر به تاخیر افتاد که عامل اصلی کمبود بخشی از حبوبات مورد نیاز بازار شد و اکنون هم که حذف دلار دولتی موج تازه‌ای از گرانی را در این بخش از سبد خرید خانواده ایجاد کرده است.

این فعال صنفی معتقد است با رسیدن فصل سرما و افزایش تقاضای خرید حبوبات برای خوراکی‌های زمستانی احتمالا نوسان قیمتی جدیدی را تا پایان سال دوباره تجربه کنیم که اگر از همین امروز برای آن برنامه‌ریزی نداشته باشیم قطعا اواسط زمستان شاهد جهش قیمتی هستیم.

خداداد درباره تفاوت قیمت اقلام بسته بندی شده با فروش فله به خبرنگار ما گفت: این روند کاملا طبیعی است که تفاوتی در این میان داشته باشیم اما در پاره‌ای از موارد قیمت‌گذاری از سوی تولیدکنندگان منطقی نیست و با تعیین نرخ‌های غیرواقعی و ارایه تخفیف‌های بالا در واقع سودجویی و گران فروشی شکل گرفته که این روند می‌تواند از سوی بازرسان اصناف و تعزیرات مورد بررسی و پیگیری قرار گیرد.

تعیین قیمت‌های غیرواقعی و درجه بندی

از سوی دیگر فرهاد شاهکوهی یکی از فروشندگان خیابان مولوی تهران درباره گرانی حبوبات به خبرنگار ما گفت: امروز هیچ کالایی قیمت ثابت ندارد و نمی‌توانیم بگوییم مثلا نخود فردا قیمت امروز دارد به این دلیل که عمده فروشان علاوه براینکه نقدی جنس می‌فروشند بلکه قیمت‌ها را کاملا براساس نظر شخصی خود تعیین می‌کنند.

شاهکوهی در ادامه افزود: هیچ بازرگانی واقعا نمی‌داند جنسی که اکنون در انبار دارد باید با چه قیمتی توزیع کند چون مثلا صبح قیمت کالا براساس دلاری که وارد کرده کیلویی 10 هزار تومان است اما در پایان روز روند افزایشی نرخ دلار به اندازه‌ای است که بازرگان امکان تامین و جایگزینی مجدد کالای فروخته شده را ندارد، بنابراین ترجیح می‌دهد تا جایی که ممکن است کالایی برای فروش عرضه نکند مگر اینکه نیاز مالی داشته باشد برای پاس کردن چک سفارشی را تحویل دهد و نقدی پول دریافت کند.

این عمده فروش در خیابان مولوی تهران معتقد است نرخ‌هایی که از سوی نهادهای دولتی ارایه می‌شود هیچ ارتباطی با واقعیات بازار ندارد و همین دلیلی برای تقسیم کیفی محصولات می‌شود به این صورت که درجه بندی محصولات کاملا سلیقه‌ای و موضوع ارایه اقلام غیرکیفی هم به میان می‌آید. به صورتی که اقلام کم کیفیت‌تر با محصولات کیفی مخلوط و عرضه می‌شود.

شاهکوهی معتقد است اگرچه سایزبندی و کیفیت محصولات تعیین کننده قیمت آنها در بازار بین‌المللی و البته داخلی ایران است اما وقتی موضوع قیمت‌های دستوری به میان می‌آید قطعا تخلف هم زیاد شده و مسئولان فقط کافی است در بازار رصد دقیق داشته باشند تا متوجه این امر بشوند، و شاهد مثال آن هم در برخی اقلام بسته بندی شده و قیمت‌های نجومی آنها در کنار تخفیف‌های بسیار بالا قیمت است.

وی به خبرنگار ما گفت: مسئولان جهاد کشاورزی می‌توانند با استفاده از الگوی کشت مناسب و البته ارایه مشوق‌های مناسب به کشاورزان در بخش‌هایی که امکان کشت انواع حبوبات وجود دارد متناسب با شرایط آب و هوایی الگوی کشت ارایه کنند تا زمینه وابستگی به واردات حبوبات هم کاهش یابد و بازاری منطقی را تجربه کنیم.

قیمت برخی اقلام حبوبات در بازار تهران (خرده فروشی)