به گزارش ایراسین به نقل از روابط عمومی فولادمبارکه هم‌زمان با ایام گرامیداشت هفتۀ پژوهش، دکتر شهرام عباسی، مدیر تحقیق و توسعۀ فولاد مبارکه، به همراه آقایان محمد حدادی، رئیس تحقیقات فنی و مهندسی، و مسعود هراتیان، رئیس واحد ارتباط با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی در گفتگو با رادیو فولاد به تشریح دستاوردهای فولاد مبارکه در این حوزه پرداختند.

نظر شما در خصوص راهبرد تحقیق و توسعه چیست؟

تحقیق و توسعه کاری خلاقانه‌ است که در یک چارچوب سیستماتیک سامان می‌یابد تا به دانش موجود در زمینۀ انسان، فرهنگ و جامعه بیفزاید و برای این دانش کاربردهای تازه‌ای ایجاد کند.

مدیریت تحقیق و توسعۀ فولاد مبارکه از چه بخش‌هایی تشکیل شده و چه وظایفی را بر عهده دارد؟

این واحد از پنج زیرمجموعۀ ارتباط با دانشگاه و مراکز تحقیقاتی، تحقیقات خدمات فنی و مهندسی، فرایندهای تولید، مواد و انرژی، و تحقیقات بازار تشکیل شده است که همگی نظارت بر پروژه‌های تحقیقاتی را بر عهده دارند.

تحقیقات خدمات فنی و مهندسی:

محمد حدادی رئیس تحقیقات فنی و مهندسی

وظایف این واحد کمک به تکمیل فرم‌های تعریف موضوع تحقیقاتی (RFP) است که توسط واحدهای مختلف شرکت درخواست شده است. بررسی آن دسته از طرح‌های پیشنهادی (پروپوزال‌ها) که دانشگاه‌های مختلف با توجه به این RFP ها برای فولاد مبارکه فرستاده‌اند و بعد از آن اعلام نتیجه به شورای تحقیقات در این واحد انجام می‌شود. بعد از اینکه پیشنهادهای منتخب مشخص شد، تهیۀ پیش‌نویس دستور کار یا قرارداد برای پیشنهادها صورت می‌گیرد. در ادامه، بعد از اینکه پروژه به دانشگاه یا مؤسسۀ تحقیقاتی ابلاغ شد، وظیفۀ برگزاری جلسات به‌منظور بررسی پیشرفت پروژه و موانعی که بر سر راه پروژه وجود دارد بر عهدۀ این واحد است. همچنین ارسال گزارش‌هایی که توسط مجری پروژه برای واحدهای متقاضی در فولاد مبارکه ارسال می‌شود، به‌منظور بررسی محتوا و کیفیت، از دیگر وظایف این واحد است. پس از آن با توجه به تأیید گزارش‌ها در ناحیه یا واحد متقاضی، صورت‌وضعیت‌هایی را که مجری ارسال می‌کند تأیید و برای حسابداری ارسال می‌کند و پس از پیگیری‌های لازم و نهایتا بعد از اتمام پروژه، ارزیابی اثربخشی آن انجام می‌شود.

واحد ارتباط با دانشگاه و مراکز تحقیقاتی:

مسعود هراتیان رئیس واحد ارتباط با دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی

 این واحد به‌عنوان دفتر فنی کلیۀ فعالیت‌های قراردادی، تنظیم قراردادها، تنظیم دستور کارها و تخصیص بودجه را انجام می‌دهد. به‌علاوه، برنامه‌ریزی و تهیۀ کلیه گزارش‌های تحقیق و توسعه، ارتباط با کلیۀ مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان و مدیریت کتابخانۀ شرکت فولاد مبارکه نیز بر عهدۀ این واحد است. تهیه و تدوین سبد پروژه‌های تحقیقاتی، فراخوان موضوعات مختلف و انتشار آن‌ها در سایت به‌منظور آگاهی مراکز تحقیقاتی، تدوین و به‌روزرسانی کلیۀ گردش کارها، نظارت بر اجرای درست گردش کارها، تهیۀ کلیه منابع مالی و دانشی موردنیاز پروژه‌های تحقیقات، مانند کتاب، مجله و سایت‌های اطلاع‌رسانی در این واحد انجام می‌شود.

با توجه به شرایط شیوع کرونا، امسال جشنواره و نمایشگاهی که هرساله به مناسبت هفتۀ پژوهش برگزار می‌شد، به چه صورت ارائه شد؟

خوشبختانه امسال با توجه به همکاری خوب وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، وزارت صمت، استانداری و دانشگاه‌های برتر استان، برای اولین بار این نمایشگاه به‌صورت مجازی برگزار شد و از طریق سایت مشخص‌شده علاقه‌مندان می‌توانند با این نمایشگاه ارتباط داشته باشند.

برگزاری چنین نمایشگاه‌هایی چه دستاوردهایی در حوزۀ دانشی شرکت دارد؟

در مقیاس کلان، اختصاص یک هفته به نام هفتۀ پژوهش اهمیت این موضوع را برای کشور ما نشان می‌دهد. به همان نسبت، فولاد مبارکه به‌عنوان یکی از پرچم‌داران صنعت کشور این اهمیت را از گذشته درک کرده و در این زمینه پیشاپیش همۀ صنایع کشور حرکت کرده است. تعهد سازمانی به‌منظور حرکت قدرتمندانه در مسیر پژوهش و فناوری از مهم‌ترین راهبردهای فولاد مبارکه به‌عنوان بزرگ‌ترین واحد صنعتی کشور است. این در حالی است که شرکت در سطح ملی و منطقه‌ای این مهم را اساسا رسالت خود می‌داند. در خصوص دستاورد نمایشگاه هم باید گفت این نمایشگاه و این هفته موجب آشنایی بیشتر صنعت فولاد با نوآوری‌ها، پژوهش‌ها، دستاوردهای مدرن و خلاقانه و همچنین شبکه‌سازی و گسترش شبکۀ تعاملی خود با پژوهشگران و مراکز پژوهشی شده است. فولاد مبارکه شبکۀ گسترده‌ای از دانشگاه‌ها و مراکز تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان را در گذشته شناسایی کرده و با ارتباطات مستمر با آن‌ها، توانسته در قالب قراردادهای باز  و تفاهم‌نامه‌های گوناگون، زمینۀ همکاری هرچه بیشتر آن‌ها را در حوزۀ پژوهش فراهم آورد.

مدیریت دانش به‌صورت غیرمستقیم وظیفۀ واحد تحقیق و توسعه است. فولاد مبارکه با طرح توسعۀ اکوسیستم نوآوری نشان داده که چقدر فعال است و این موضوع برایش اهمیت دارد. چنین طرح‌هایی چقدر می‌تواند به خلق دانش بومی کمک کند؟

حرکت در مسیر فناور شدن و احاطه بر فناوری صنعت فولاد از سنگ تا رنگ از راهبردهای اصلی فولاد مبارکه در سال‌های اخیر بوده است. اولین پیش‌نیاز این کار اشراف به رویدادهای پیرامون این موضوع است. نکتۀ دوم این است که بدانیم چگونه می‌توان پابه‌پای سایر رقبا و حتی پیش‌تر از آن‌ها به‌ویژه در منطقه، دانش خلق کرد. در این زمینه فولاد مبارکه با قدرت دید خیلی خوب و ایجاد مرکز فناوری و نوآوری زیرساخت‌های ارزشمندی در این مسیر ایجاد کرده است. اساسا واحد تحقیق و توسعه هم یکی از اجزای این اکوسیستم برای خلق دانش و فناوری موردنیاز صنعت فولاد در آینده است. به‌طورکلی معاونت تکنولوژی و به‌طور مشخص مدیریت تحقیق و توسعه سعی کرده با بازنگری سند تحقیق و توسعۀ شرکت و تعریف اقدامات استراتژیک در همۀ بخش‌ها و واحدها، رسالت خود را در این زمینه انجام دهد.

یکی از وظایف واحد تحت مدیریت شما ارتباط با مراکز مختلف دانشگاهی است. چه برنامه‌ای برای تسهیل این ارتباط یا بیان اولویت‌های پژوهشی با بیرون از شرکت دارید؟

به‌واسطۀ ارتباط گسترده‌ای که فولاد مبارکه با مراکز دانشگاهی و تحقیقاتی و شرکت‌های دانش‌بنیان دارد، زیرساخت‌های قبلی مورد بازنگری قرار گرفته و خوشبختانه از سال گذشته با همکاری واحد ITS   توانستیم پلتفرم جدیدی طراحی کنیم و با کمک یکی از شرکت‌های دانش‌بنیان بیرونی این پلتفرم را در شرکت مستقر سازیم. با این پلتفرم به‌راحتی و   در   وسعت زیاد می‌توان به تمام ایده‌های خارج از شرکت دسترسی داشت. از طرف دیگر به شکل گسترده‌تری می‌توانیم نیازهای پژوهشی خود را فراخوان کنیم و ضمن بهره‌مندی از تمام منابع بیرونی که به‌صورت بالقوه در اختیار فولاد مبارکه است، ایده‌های آن‌ها را با منافع و اهداف شرکت هم‌راستا کنیم.

بودجۀ تحقیقاتی فولاد مبارکه از 25 میلیارد ریال در سال 95 به 870 میلیارد ریال در سال 99 افزایش پیدا کرده است. این افزایش بودجه تا چه اندازه توانسته کیفیت تحقیقات را افزایش دهد؟

یکی از روش‌های سنتی تحقیق و توسعه در شرکت‌های ایرانی، بیشتر از جنس بهبود مستمر فرایندهای سازمان است. برای تغییر این فضا باید به سمت فناور شدن حرکت کرد. باید علاوه بر بهبود مستمر فرایندها، نوآوری‌های بزرگی در صنعت ما اتفاق بیفتد تا بتوانیم با رقبای بین‌المللی در آن حوزۀ صنعتی رقابت کنیم. به این منظور لازم است ساختارها و فرایندهای پشتیبان نوآوری ایجاد شود؛ ساختارهایی که بتوانند مدیریت ایده کنند و تمام ایده‌های بیرون از سازمان را جمع‌آوری و مدیریت نمایند و علاوه بر پوشش تقاضاها از واحدهای مختلف شرکت، باید به عرضه‌های بیرونی هم که در قالب تکنولوژی یا دانش فنی است بپردازند. فولاد مبارکه برای اینکه بتواند خودش فناوری ایجاد کند، باید پروژه‌های بزرگی در حوزۀ پژوهش و فناوری تعریف کند که به منابع بسیار زیادی نیاز دارند. با حمایت مدیریت ارشد سازمان در سال‌های گذشته در این زمینه، ما توانسته‌ایم فعالیت‌های تحقیق و توسعۀ خود را گسترش دهیم. فولاد مبارکه با اختصاص منابع به این تحقیقات، تعالی خود را نشان داده و توانسته سبد پروژه‌های پژوهشی خود را توسعه دهد.

نقش واحد تحقیق و توسعه در تحقق یک کارخانۀ دیجیتال و هوشمند چه می‌تواند باشد؟ آیا شرکت نقشۀ راهی برای اینکه در سال 1404 به یک کارخانۀ دیجیتال تبدیل شود، تهیه کرده است؟

این مباحث در دنیا بسیار جدید است و واحد تحقیق و توسعه از دو منظر می‌تواند به این نقشۀ راه کمک کند: یکی موضوع هوشمندی است. باید ببینیم رقبای ما و شرکت‌های فعال در صنعت فولاد  هم‌اکنون به چه دستاوردهایی رسیده‌اند و چه فعالیت‌هایی انجام می‌دهند. از طرف دیگر، ما به پژوهش پایه و کاربردی و توسعه‌ای نیاز داریم که به بعضی از این فناوری‌ها دست پیدا کنیم. در این حوزه هم واحد تحقیق و توسعه می‌تواند کمک کند.

در این راستا مرکز نوآوری تحول دیجیتال فولاد مبارکه با همکاری پارک علم و فناوری دانشگاه تهران و معاونت علمی و فناوری ریاست جــمهوری از سال گذشته تأسیس شد که با برگزاری رویــداد   ریورس‌پیچ
 (REVERSE   PITCH یا رویدادهای جدید در فضای کارآفرینی) چالش‌های شرکت در حوزۀ دیجیتال و موانع رسیدن به اهداف در نقشۀ راه دیجیتال استخراج گردد تا در قالب این رویداد و با استفاده از ایده‌های شرکت‌های استارت‌آپ، راه‌حل‌های بهتر ارائه و چالش‌ها رفع شود.