هوشنگ شجری در گفت‌وگو با خبرنگار ایراسین درباره روند نزولی نرخ دلار در کشور اظهار کرد: نرخ واقعی دلار در ایران بر اساس نسبت تورم داخلی و خارجی (برابری قدرت خرید) کشور بین 20 تا 21 هزار تومان است. اگر دلار زیر قیمت 20 هزار تومان برسد، به دلیل تورم بالای داخلی صادرات غیرنفتی هیچ کالایی، سود نخواهد داشت. برای مثال اگر قیمت دلار به 15 هزار تومان کاهش یابد، درآمد کالای صادرشده نرخ تولید همان کالا را پوشش نخواهد داد اما با قیمت دلار بیش از 21 هزار تومان به شرط ثابت بودن هزینه تولید، درآمد کالای صادراتی هزینه تولید را پوشش داده و بنابراین سود محقق می‌شود. در نتیجه نرخ تعادلی قیمت دلار که 20 تا 21 هزار تومان است، باید حفظ شود.

افزایش واردات با کاهش قیمت دلار

وی افزود: با کاهش قیمت دلار، نرخ ارز در حال نزدیک شدن به محدوده نرخ واقعی خود است. بدیهی است این مسئله مشروط به دخالت نشدن در بازار، قبل دستیابی است. البته باید در نظر داشت که اگر نرخ ارز به مقدار قابل توجهی کاهش یابد، تقاضا برای واردات به شدت افزایش می‌یابد زیرا به دلیل بالا بودن قیمت‌های داخلی، قیمت کالاهای خارجی تحت تاثیر نرخ ارز کمتر از قیمت کالاهای داخلی تمام می‌شود در نتیجه تقاضا برای واردات افزایش می‌یابد و در صورت ادامه این مسئله، واردات جایگزین تولید داخلی می‌شود بنابراین لازم است نرخ ارز به ویژه دلار در یک محدوده تعادلی قرار داشته باشد تا توازن میان صادرات و ورادات برقرار و تولید داخلی نیز حفظ شود.

عضو سابق هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: خارج از چارچوب ذکر شده، تغییرات نرخ دلار جنبه‌های روانی و سیاسی دارد. برای مثال اگر دولت جدید آمریکا با ایران به توافق جدیدی دست پیدا نکند، این عدم دستیابی با ایجاد شوک منفی، قیمت دلار افزایش می‌دهد؛ به هر حال قیمت پایه دلار همان دامنه مذکور خواهد بود.

شجری درباره تاثیر نرخ دلار بر بازار سرمایه نیز گفت: سود شرکت‌های صادرات محور به طور مستقیم تحت تاثیر قیمت دلار یا به طور کلی ارز است اما در مقابل این شرکت‌ها، شرکت‌هایی نیز وجود دارد که واردات محور بوده و بر بازار داخلی تکیه دارند. در حال حاضر به دلیل شوک‌های روانی که به بازار سرمایه داده شده است، همه نرخ‌ها به صورت سیستماتیک در حال کاهش است اما زمانی که فشار ناشی از این شوک از بین رود، ریسک سیستماتیک به ریسک غیرسیستماتیک تبدیل شده و شرکت‌ها تحت تاثیر عملکرد خود با تغییرات قیمتی مواجه می‌شود.

کاهش قیمت دلار هزینه تولید صنایع را کاهش می‌دهد؛ سهامداران صبور باشند

وی اضافه کرد: اگر سهامداران صبور باشند به دلیل اینکه با کاهش نرخ دلار هزینه تولید برای برخی صنایع نیز کاهش پیدا می‌کند، تعادل قیمتی در شرکت‌های اینچنینی ایجاد می‌شود. اکثر شرکت‌های موجود در بازار سرمایه کالاهای سرمایه‌ای یا مواد اولیه خود را از خارج وارد می‌کنند بنابراین برای رسیدن به این وضعیت تعادلی در بازار سهام باید صبر کرد و وضعیت منفی فعلی نباید چندان به عنوان ملاک تصمیم‌گیری قرار گیرد.

این کارشناس اقتصادی خاطر نشان کرد: تغییرات نرخ دلار در ایران تحت تاثیر شوک‌های سیاسی است. در واقع اکنون همه چیز بستگی به برداشته شدن یا نشدن تحریم‌های ایران است که یک مسئله سیاسی میان ایران و آمریکا به شمار می‌رود.

شجری گفت: هرچه به حکومت جدید آمریکا نزدیک می‌شویم، امیدواری‌ها به گشایش‌های اقتصادی افزایش می‌یابد. در واقع تورم انتظاری میان مردم در حال کاهش است. برای مثال اگر تحریم نفت ایران برداشته شود، ایران می‌تواند حدود دو میلیون و 300 هزار بشکه نفت در روز صادر کند. این مسئله تاثیر قابل توجهی در نرخ ارز در ایران خواهد داشت.

وی ادامه داد: برداشته شدن تحریم‌ها حتی می‌تواند برای دولت و بانک مرکزی شرایط کاهش مصنوعی نرخ ارز به قیمت‌های پایین‌تر از این مقدار را نیز فراهم کند. با این حال باید توجه داشت که اگر نرخ دلار از بازه تعادلی ذکر شده، کمتر شود به نفع اقتصاد داخلی ایران نبوده و بر آن تاثیر منفی دارد.

عضو سابق هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه اصفهان خاطرنشان کرد: حتی اگر با برداشته شدن تحریم‌ها یا ورود سرمایه‌های خارجی به ایران، امکانات ارزی بانک مرکزی افزایش پیدا کند، با کاهش دستوری قیمت ارز به کمتر از مقدار تعادلی یاد شده به نفع و صلاح ایران نیست. در این صورت بازار واردات مجددا داغ شده و صادرات غیرنفتی کاهش می‌یابد.