به گزارش ایراسین در ادامه این یادداشت آمده است: معمولا گل فشان ها در مناطقی گسترش می‌یابند که طبقات زیر زمینی از رسوبات تخریبی نامقاوم و با سختی کم مانند شیل، رس، ماسه و رسوبات تخریبی تشکیل شده باشد. این قبیل رسوبات در دوران سنوزوئیک توسعه بیشتری داشته است.

گل فشان ها با دهانه مخروطی شکل خود مشخص است و گاز به طور مداوم یا منقطع از آنها خارج می شود. معمولا یک یا چند مخروط، در مساحتی در حدود چندین کیلومتر مربع به وجود می‌آید که ارتفاع آنها گاهی تا بیش از 300 متر می رسد، اما به طور معمول، ارتفاع آنها بین 5 تا 20 متر است. بعضی از گل فشان ها محل‌های گودی را بر سطح زمین به وجود می آورند. در این صورت با سنگ‌ها و رسوبات زیادی که همراه گل فشان به خارج آمده، مشخص می‌گردد.

فوران اکثر گل فشان ها به خصوص انواع بزرگ آن با تشکیل ساخت های زمین شناسی از قبیل تاقدیس ها، گسل ها و چین های دیاپیری همراه است. وجود آنها در هر منطقه نشانه بارزی از فعالیت تکتونیکی جوان در آن منطقه است.

در میان گل فشان های بزرگ و معروف دنیا، نمونه هایی که در شبه جزیره آپشرون[2] واقع در باکو وجود دارد، قابل ذکر است. در باکو بعضی از مخروط ها تا ارتفاع 1400 متر می رسد. گازهای خروجی یکی از این مخروط ها در سال 1922 آتش گرفت که دود آن تا ارتفاع 14 کیلومتر از سطح زمین بالا می رفت و شعله های آتش از فاصله 700 کیلومتری قابل رویت بود.

گل فشان ها برای زمین شناسان راهنما و دلیل خوبی برای اثبات وجود منابع نفت و گاز زیرزمینی است. برخی گل فشان های ایران عبارتند از گل فشان جنوب شرقی ایران در مکران و گل فشان های جنوب شرقی دریای خزر که در ادامه به برخی از آنها می پردازیم:

گل فشان های مکران

.1 گل فشان درابول شرقی (E.DERABOOL)

.2 گل فشان درابول غربی  (W.DERABOOL)

3 .گل فشان سگاری (SAGARI) یا سیگاری (SIGARI)

.4گل فشان سندمیرسوبان (SAND MIRSOBAN)

.5 گل فشان سیصاد یا سیصد (SISAD)

6 .گل فشان بربروک (BORBOROK) واژه بلوچی و به معنای غل غل کردن و جوشیدن است.

7.گل فشان وشنام (VASHNAM)

.8 گل فشان تالاب (TALAB)

9.گل فشان عین (AYEN)

10 .گل فشان ناپگ (NAPAG)

.11گل فشان آب بادکاشی (KASHI)

12.گل فشان پیرگل (پیرمقدس) (PIRGEL)

گل فشان ناپگ با ارتفاع 30 متر از سطح زمین و 65 متر از سطح دریا، بزرگ ترین و مشهورترین گل فشان ایران است. دوره تناوب خروج گل 15-5 دقیقه و دبی آن در هر بار 5-3 لیتر است. این گل فشان دارای یک مخروط اصلی و چند مخروط فرعی است.

- گل فشان های جنوب شرقی دریای خزر

1.گل فشان قارنیاریق (GARNIYARIGH)

2.گل فشان نفتلیچه (NAFTLICHEH)

.3اینچه برون (INCHEBORON)

[1] Mud Volcanoes

[2] Apsheron