مصطفی اقلیما در گفت‌وگو با خبرنگار ایراسین با بیان اینکه مسئولیت اجتماعی فردی به معنای حساس بودن افراد به اتفاقات محیط پیرامونشان است، اظهار داشت: باید توجه داشت که حقوق شهروندی و مسئولیت اجتماعی رابطه مستقیمی دارد، در جامعه مدنی هر شهروندی درمی‌یابد که بی‌مسئولیتی انسان‌های پیرامونی، او را در مسیر پرنوسانی قرار می‌دهد و چنانچه خود نیز نسبت به پدیده‌های پیرامونی بی مسئولیت باشد، محیط زندگی خود و دیگران را دچار آسیب می‌کند.

وی تصریح کرد: زیباترین احساس خوشایند در مقوله شهروندی، کوشش برای همکاری، تعاون و بار مسئولیت خود و دیگران را به دوش کشیدن است.

این جامعه شناس با بیان اینکه مفهوم شهروندی در بعد اجتماعی، ایده‌ای است که در اروپای غربی مطرح شده و در قرن شانزدهم و هفدهم با فراگیر شدنش انتشار یافته است، ادامه داد: مفهوم شهروندی را می‌توان در مجموع، جزو مفاهیم جدیدی دانست که با زندگی برخواسته از تجدد فرهنگ انسان اجتماعی درهم آمیخته است.

وی با بین اینکه مسئولیت اجتماعی فردی وظایفی بر عهده آحاد جامعه است، تصریح کرد: از آن جمله می‌توان به آلوده نکردن محیط، تبعیض قائل نشدن در ارائه خدمات، انجام ندادن کارهای غیراخلاقی و آگاه کردن مصرف کننده از کیفیت محصولات و مشارکت مثبت در زندگی افراد اشاره کرد.

تحقق مسئولیت اجتماعی مهم ترین عنصر در بهبود کیفیت زندگی است

اقلیما ابراز داشت: «هدفداری»، «مسئول بودن»، «اختیار»، «برخورداری از حیات جاوید» و «دو بُعدی بودن»، از مهم‌ترین مبانی انسان شناختی در مکتب اسلام است که از مسلمان، شهروندی مسئولیت پذیر و متعهد نسبت به جامعه می‌سازد و می تواند از مهم‌ترین عناصر در بهبود کیفیت زندگی در ساختار شهری یا همان توسعه پایدار شهری باشد.

وی اضافه کرد: مسلماً هر جامعه‌ای درحال تغییر است و زندگی خود را دارد و هر انسانی می‌تواند با توجه به عقاید و فرهنگ جامعه خود، امکانات سخت افزاری و نرم افزاری در دسترس، قوانین حاکم و سایر متغیرها، مسئولیت پذیری خود را در جامعه تعیین کند.

این جامعه شناس با بیان اینکه دومین سطح درگیری مسئولیت‌های اجتماعی در جامعه توسعه یافته، سطوح بنگاهی، شرکتی و سازمانی است، افزود: در بسیاری از کشورهای توسعه یافته جهان، شرکت‌هایی موفق‌تر هستند که برای مسئولیت اجتماعی شرکتی خود ارزش فراوانی قائل هستند. این شرکت ها همواره می کوشند تا ارزش مشترکی را با اجرای ایده هایی خلاقانه و کاربردی خلق کنند؛ این ایده‌ها، با پشتوانه برنامه‌های درازمدت و کاملاً دقیقی اجرا می‌شوند که این شرکت‌ها در گذشته اهدافی مرتبط با مسئولیت اجتماعی شرکتی خود مشخص کرده‌اند.

وی اضافه کرد: بعضاً این برنامه‌ها در دسترس شهروندان قرار می گیرد تا آنها بدانند که مثلاً فلان شرکت، در پنج سال آینده چه ارزش مشترکی را برای جامعه خلق می کند و حافظ کدام منافع جامعه خواهد بود.

اقلیما با بیان اینکه نقش شرکت‌ها در توسعه پایدار، در سه دسته اجتماعی، محیط زیستی و اقتصادی قرار داد، افزود: درواقع، توسعه‌ای پایدار است که علاوه بر بعد اقتصادی، پیامدهای زیست محیطی و اجتماعی آن نیز مثبت و مدیریت شده باشد. با چنین نگاهی بهره برداری از منابع طبیعی و سرمایه‌های انسانی امروز زمین، حیات و بهره‌مندی و شادی نسل‌های فعلی و آینده را نباید به خطر بیندازد.

وی گفت: درحقیقت، مطالبه از سازمان‌ها برای «مسئولانه عمل کردن» در قبال جامعه، موضوعی است که با گسترش روزافزون اثرگذاری آنها بر محورهای تشکیل دهنده توسعه پایدار یعنی «اقتصاد»، «جامعه» و «محیط زیست»، در دهه‌های پایانی قرن بیستم شدت گرفت و سبب شد که مفهومی به نام مسئولیت اجتماعی سازمان‌ها در دنیای مدیریت ظهور پیدا کند.

جذابیت سیاست گذاری اجتماعی دولت مرزی ندارد

این جامعه شناس با بیان اینکه در جوامع توسعه یافته دولت توجه ویژه‌ای به تحقق مسئولیت اجتماعی سازمانی دارد، اضافه کرد: جذابیت سیاست گذاری اجتماعی دولت مرزی ندارد و به همه جنبه های زندگی مربوط می شود که در سطح محلی، ملی، منطقه ای و جهانی مورد توجه قرار می گیرند و همه مسائل مربوط به امنیت اجتماعی، مسکن، آموزش، بهداشت و مراقبت اجتماعی در این حوزه قرار می گیرند. برنامه ریزی برای تأمین چنین اهدافی، صرفاً از طریق فرایندهای اجتماعی حاصل نخواهد شد.

وی تصریح کرد: باید مؤلفه‌های اقتصادی نیز به موازات اهداف اجتماعی دولت شکل گیرد، در این راستا بهداشت، آموزش، وسایل معاش، شغل و پول، موضوعات حیاتی هستند که به کمک دولت، مقامات رسمی، شرکت ها، گروه های اجتماعی، مجموعه های اقتصادی، مؤسسات خیریه، انجمن های محلی و سایر گروه های غیردولتی محقق می شوند.

اقلیما در ادامه با تاکید بر اینکه هم افزایی و همکاری همه بخش‌ها شامل مسئولیت اجتماعی دولتی، سازمانی و بخش خصوصی و اشخاص برای ارتقای کیفی زندگی در جامعه امری ضروری است، افزود: به عبارت دیگر، مسئولیت اجتماعی صرفاً در شرایطی معنا پیدا می کند که جلوه‌هایی از توازن و همکاری بین لایه‌های مختلف اجتماعی ایجاد شود.