به گزارش خبرنگار ایراسین، بیماری آنفلوانزا یک بیماری تنفسی حاد واگیردار با منشأ ویروسی است که ویروس آن‌گونه‌های متعددی دارد. بیماری آنفلوانزا در تمام طول سال رخ می‌دهد اما معمولاً بیشترین زمان فعالیت آن در ماه‌های سرد سال و اوج آن در زمستان است.
علائم بیماری آنفلوانزا چیست؟
- تب و لرز
- درد عضلانی، درد مفاصل، سردرد، خستگی
- سرفه، ناراحتی گلو، آب‌ریزش از بینی یا گرفتگی بینی
- تهوع، استفراغ و اسهال در عده‌ای از بیماران (در کودکان شایع‌تر از بزرگسالان می‌باشد.
بعضی از علائم ممکن است بیش از یک هفته طول بکشد. همچنین ممکن است علائم در بعضی از افراد بسیار خفیف باشد. در افرادی که قبلاً واکسینه شده‌اند یا به علت ابتلای قبلی به بیماری آنفلوانزا مقداری ایمنی کسب کرده‌اند علائم ممکن است خفیف باشد.
در صورت بروز کدام علائم زیر باید فوراً به پزشک مراجعه کرد:
- کوتاه شدن تنفس (سختی تنفس) یا تنفس سریع
- درد سینه
- گیجی یا سرگیجه ناگهانی
- استفراغ مداوم
دوره واگیری بیماری آنفلوانزا:
دفع ویروس احتمالاً در بالغین بین سه تا پنج روز بعد از بروز نشانه‌های بالینی بیماری و در کودکان تا هفت روز بعد از آن ادامه خواهد داشت.
راه‌های انتشار بیماری آنفلوانزا
- ویروس‌های آنفلوانزا به‌طور عمده از طریق هوا (ذرات ریز تنفسی آلوده) توسط سرفه و عطسۀ فرد بیمار منتقل می‌شوند.
- آنفلوانزا همچنین از طریق تماس با سطوح آلوده به ویروس منتقل می‌شود.
- آنفلوانزا می‌تواند توسط فرد آلوده (فرد آلوده بدون علامت) و یا بیمار (فرد دارای علامت) به سایرین منتقل شود.
- افراد بیمار می‌توانند از یک روز قبل از شروع علائم تا ۵-۷ روز بعد از شروع علائم بیماری، آلوده‌کننده باشند.
- کودکان و افراد دارای ضعف سیستم ایمنی مبتلابه آنفلوانزا می‌توانند به مدت بیشتری (گاه تا ۲۱ روز) آلوده‌کننده باشند.
کدام افراد بیشتر از سایرین در معرض خطر بیماری آنفلوانزا قرار دارند:
- افراد سالمند بالای ۶۵ سال
- زنان باردار
- افراد دارای بیماری زمینه‌ای مزمن (قلبی-ریوی-کلیوی-کبدی- عصبی- نقص سیستم ایمنی
- افراد بیش‌ازحد چاق
- کودکان شش ماهه تا ۱۸ ساله ای که به مدت طولانی تحت درمان با آسپیرین قرار دارند
- افرادی که داروی ضعیف کننده ایمنی یا کورتیکواستروئید مصرف می‌کنند.
- ساکنین آسایشگاه ها و کارکنان
توصیه‌هایی برای پیشگیری از انتشار بیماری
- دریافت واکسن در گروه‌های در معرض خطر و پرخطر (مواردی که در بالا ذکر شد و کسانی که با بیماران سروکار دارند مانند ارائه‌کنندگان خدمات بهداشتی
- رعایت آداب تنفسی: پوشاندن دهان و بینی در هنگام عطسه و سرفه با دستمال یا آرنج دست (در صورت نبودن دستمال در دسترس، به‌جای کف دست‌ها، قسمت بالایی دست را مقابل دهان و بینی قرار دهید
- شستشوی مداوم و صحیح دست‌ها (حداقل به مدت ۳۰ ثانیه) بخصوص بعد از سرفه و عطسه، دست‌کاری بینی یا تماس با سطوح آلوده
- استراحت و ماندن در منزل تا زمانی که بهبودی حاصل گردد
- عدم حضور در اماکن و تجمعات تا بهبودی کامل
- پرهیز از دست دادن، روبوسی و در آغوش گرفتن دیگران تا بهبودی کامل
- رعایت فاصله مناسب (حداقل یک متر) از افراد دارای علائم آنفلوانزا
درمان آنفلوانزا
آنفلوانزا یک بیماری ویروسی است بنابراین داروهای ضد میکروبی (آنتی‌بیوتیک‌ها) بر آن تأثیری ندارند. تجویز آنتی‌بیوتیک با نظر پزشک و در موارد خاص (ازجمله همراه شدن یک بیماری میکروبی با بیماری آنفلوانزا) مفید است. در بیشتر موارد آنفلوانزا، میکروبی اضافه نمی‌شود و بیمار نیاز به آنتی‌بیوتیک ندارد.
علائم بیماری آنفلوانزا معمولاً با استراحت در منزل، نوشیدن مایعات به میزان کافی و دریافت داروهای ضد دردهای عضلانی بهبود می‌یابد. داروهای ضدویروسی خاصی جهت کاهش شدت و مدت بیماری آنفلوانزا زیر نظر پزشک و در موارد خاص معمولاً برای افراد در معرض خطر و پرخطر تجویز می‌گردد و به‌هیچ‌عنوان نباید به‌عنوان خوددرمانی مورداستفاده قرار گیرند.
کدام گروه‌ها در اولویت دریافت واکسن آنفلوانزا قرار دارند:
- زنان باردار وزنان تا دوهفته پس از زایمان
- سالمندان
- افراد دارای بیماری زمینه‌ای مزمن (قلبی-ریوی-کلیوی-کبدی-عصبی
- افراد بیش‌ازحد چاق
- افراد دارای کمبود یا نقص سیستم ایمنی
- کارکنان درمانی و پزشکی بخصوص در بخش‌های با بیماران ضعف ایمنی
چه کسانی نباید واکسن آنفلوانزا بزنند؟
- افرادی که به تخم‌مرغ حساسیت شدید دارند
- افرادی که مبتلابه یک بیماری حاد با یا بدون تب هستند (در فاز حاد بیماری
- افرادی که قبلاً در زمان دریافت واکسن آنفلوانزا، حساسیت نشان داده‌اند.
آنفلوانزای جدید و شایع شده درحال حاضر چیست؟
درحال حاضر بیشتر آنفلوآنزای نوع A از زیرگونه H۳N۲ عامل ایجاد بیماری در کشور است و مواردی هم آنفلوانزای زیرگونه H۱N۱ گزارش می‌شود. آنفلوانزا انواع A، B و C دارد، رصد کردن نوع ویروس عامل بیماری آنفلوانزای در گردش مهم است اما برای همه انواع آن درمان‌های حمایتی انجام می‌شود. البته بعضی از داروها وجود دارند که اختصاصی برای آنفلوانزای نوع A هستند. آزمایشگاه آنفلوانزا، اول مشخص می‌کند که فرد آیا واقعا به آنفلوانزا مبتلا هست یا خیر و در صورت جواب مثبت، ساب تایپ‌های آن را مشخص می‌کند. البته در انستیتو پاستور ایران تنها آنفلوانزای نوع انسانی تشخیص داده می‌شود.
با آغاز پاندمی کرونا، این شبکه آزمایشگاهی به عنوان بستر اصلی برای گسترش خدمات آزمایشگاهی کووید۱۹ هم مورد استفاده قرار گرفت، شبکه آزمایشگاهی آنفلوانزا در جهان، سامانه‌ای دارد که اطلاعات ویروس‌های آنفلوانزای بررسی شده توسط کشورها در آن وارد می‌شود و مشخص می‌کند در هر نقطه از جهان چه گونه‌هایی از ویروس آنفلوانزا درحال گردش هستند. آزمایشگاه ملی آنفلوانزا ایران در دانشگاه علوم پزشکی تهران مستقر است که نماینده سازمان جهانی بهداشت در ایران بوده و اطلاعات مربوط به ایران توسط آنها در سامانه جهانی آنفلوآنزا بارگذاری می‌شود.
وجه تمایز بیماری آنفلوانزا در بین بیماری‌های ویروسی
در بین بیماری‌های ویروسی، یک وجه تمایز بیماری آنفلوانزا آن است که میزبان‌های متعدد حیوانی دارد. منشاء اغلب ویروس‌های آنفلوانزا که جامعه جهانی را در چند صدسال اخیر تهدید کرده است، معمولا پرندگان بوده‌اند. تجربه‌های تاریخی زیادی داریم که اپیدمی‌ها و پاندمی‌های آنفلوانزا باعث غافلگیری بشر شده است و این تهدید همیشه وجود دارد که پاندمی‌های با مرگ و میر بالا مجددا بروز کنند.
شیوع بالای آنفلوانزا در کشور
قبل از شیوع کرونا، آنفلوانزا خیلی شایع بود و با شیوع کرونا و استفاده از ماسک و رعایت بعضی ملاحظات بهداشتی و غیرحضوری شدن مدارس، شیوع آنفلوانزا خیلی کم شد. مدارس یکی از منابع اصلی انتشار ویروس آنفلوانزا هستند. بچه‌ها در مدارس مبتلا می‌شوند و در خانه ویروس را به بزرگسالان انتقال می‌دهند. از سوی دیگر مسافرت‌های بین‌المللی هم خیلی می‌توانند در انتشار ویروس آنفلوانزا نقش داشته باشند. اگر این بیماری در یک گوشه از دنیا شیوع پیدا کند، خیلی سریع می‌تواند در همه دنیا پخش شود، ولی امسال محدودیت‌ها خیلی بیشتر از دو سال قبل برداشته شدند، ماسک کمتر مورد استفاده قرار گرفت و سطح ایمنی در برابر ویروس آنفلوانزا پایین آمده بود و از این رو امسال آنفلوانزا به شدت شایع شد. درحال حاضر بیشتر آنفلوانزای نوع A از زیرگونه H۳N۲ عامل ایجاد بیماری در کشور است و مواردی هم آنفلوانزای زیرگونه H۱N۱ گزارش می‌شود.
آنفلوانزا درمان خاصی ندارد، در افرادی که در منزل بستری هستند توسط پزشک معمولا درمان‌های حمایتی تجویز می‌شود. داروهای تب بر، داروی ضد سرفه و در مواردی داروهای ضد حساسیت و دگزامتازون تجویز می‌شود. خوشبختانه آنفلوآنزاهای شایع فعلی خیلی باعث مرگ و میر نمی‌شوند و افراد مبتلا خیلی کم نیاز به بستری دارند اما افرادی که بیماری زمینه‌ای داشته باشند، بیشتر مستعد ابتلا به فرم‌های شدیدتر بیماری هستند.
واکسن آنفلوانزا واکسنی چهار ظرفیتی است که توصیه می‌شود مخصوصا گروه‌های حساس که در معرض خطر بیشتری هستند این واکسن را تزریق کنند. این واکسن در مادران باردار، افراد دارای ضعف سیستم ایمنی و بچه‌ها نیز توصیه می‌شود.
شکل‌گیری آزمایشگاه تحقیقات آنفلوانزای انستیتو پاستور ایران
این آزمایشگاه در سال ۱۳۷۸ به منظور انجام تحقیقات بر روی ویروس آنفلوانزا آغاز به کار کرد و در سال ۱۳۹۳ به "بخش آنفلوانزا و ویروس‌های تنفسی شایع" ارتقا پیدا کرد. این آزمایشگاه از سال ۱۳۹۴ به دنبال پاندمی آنفلوانزا H۱N۱، به عنوان آزمایشگاه همکار مرجع کشوری در تشخیص آنفلوانزا انتخاب شد و مسئول پذیرش نمونه‌های بیماران مشکوک به آنفلوانزا و ارزیابی آنها در سه استان زنجان، سمنان و مرکزی شد.
براساس ضوابط تعریف شده، نمونه سواب حلق از بیماران مشکوک به آنفلوانزا، در محیط انتقال ویروس با حفظ زنجیره سرد به این آزمایشگاه منتقل می‌شود و به هر نمونه یک کد واحد در سامانه الکترونیکی نظام مراقبت بیماری آنفلوانزا داده می‌شود. نمونه‌های دریافت شده در آزمایشگاه با روش Real Time PCR با استفاده از پرایمر و پروب‌های توصیه شده از طرف سازمان جهانی بهداشت مورد بررسی قرار می‌گیرند. هر نمونه از نظر آنفلوانزای نوع A و B و زیرتایپ‌های H۱ و H۳ آزمایش می‌شود.
ارسال نظر