به گزارش ایراسین، با وجود مخالفان و موافقان عرضه خودرو در بورس کالا همچنان این عرضه‌ها ادامه دارد و بعضی از منابع مدعی‌اند برنامه عرضه خودرو در بورس کالا دست کم تا پایان سال ۱۴۰۱ تدوین شده‌ است، اگرچه مخالفان فروش خودرو به این شکل نیز در تلاش برای لغو آن هستند. موافقان این طرح مدعی‌اند در صورت ادامه عرضه‌ها در بورس کالا قیمت‌ها در بازار آزاد کنترل خواهد شد و منتقدان این ایده را رد می‌کنند. تاکنون قیمت خوروهای عرضه شده در بورس کالا در بازار آزاد کاهش یافته است ولی همچنان قیمت بازار با بورس کالا فاصله زیادی دارد. برای مثال دو هفته قبل ۵ هزار دستگاه شاهین در بورس کالا عرضه شد و کمتر از ۲ هزار عدد از آنها با قیمت پایه ۳۰۵ میلیون تومانی به فروش رسید ولی قیمت این خودرو در بازار آزاد از ۵۳۰ میلیون تومان به ۴۸۰ میلیون تومان رسید.

ماهیت عرضه خودرو در بورس کالا

نخستین انتقاد به این شیوه فروش خودرو ماهیت آن است. پرویز خالقی از کارشناسان مخالف عرضه خودرو در بورس کالا در مورد ماهیت این نوع فروش به ایراسین گفت:«این سبک عرضه خودرو خلاف روال دنیاست، من فکر نمی‌کنم کمکی به اقتصاد کشور بکند.» در مقابل فرزین آقابزرگی کارشناس بازار سرمایه و از موافقان عرضه خودرو در بورس کالا با تایید اینکه این نوع فروش خودرو در کشورهای جهان نادر است به ایراسین گفت:«دو گزینه داریم، اول اینکه عواید فروش خودرو نصیب دلال شود و دوم اینکه در دفاتر مالی خودروسازان ثبت شود و در نهایت به سهام‌داران برسد، من گزینه دوم را انتخاب می‌کنم.»

آخرین گزارش مالی ایران‌ خودرو حکایت از رشد درآمدهای این شرکت پس از عرضه خودرو در بورس کالا دارد در حالی که صورت‌های مالی این شرکت از قیمت‌گذاری دستوری زیان سنگینی متحمل شده است. خالقی در این باره گفت: «دولت می‌تواند مثل همیشه قیمت خودرو را بالا ببرد و در نمایندگی‌ها بفروشند.» قیمت‌گذاری خودرو توسط شورای رقابت طی سال ‌های گذشته حواشی زیادی داشت.

فرآیند قیمت‌گذاری در بورس کالا

قیمت‌گذاری در بورس کالا با فرآیند حراج انجام می‌شود ولی پیش از این شورای رقابت متولی قیمت‌گذاری خودرو بود. موافقان عرضه خودرو در بورس کالا مدعی‌اند قیمت‌گذاری در بورس کالا منصفانه است ولی منتقدان این موضوع را نمی‌پذیرند. خالقی کارشناس بازار سرمایه روند قیمت‌گذاری خودرو در بورس کالا را مبهم دانست و گفت:«در بورس کالا قیمت از قبل تعیین شده است، فقط محل واگذاری متفاوت است و در این روش از خریدار مقدار پول بیشتری دریافت می‌کنند.»

در مقابل این عقیده فرزین آقابزرگی کارشناس موافق با عرضه خودرو در بورس قیمت گذاری در بورس کالا را منصفانه می‌داند: «کشف قیمت در بورس کالا شفاف و منصفانه است و همین مسئله باعث شده تا فاصله قیمت خودرو از درب کارخانه با بازار آزاد کاهش پیدا کند.» قیمت اتومبیل‌های عرضه شده در بورس کالا در بیشتر موارد از بازار آزاد کمتر است ولی گاهی قیمت کشف شده از قیمت بازار آزاد و قیمت مورد نظر نمایندگی نیز بیشتر است و همین مسئله باعث شده تا بعضی از نمایندگان مجلس مدعی شوند بورس کالا قیمت خودرو را افزایش می‌دهد.

دیگنیتی پرستیز و لاماری از جمله‌ خودروهایی هستند که قیمت کشف شده آنها در بورس کالا بیشتر از قیمت نمایندگی است و در مقابل خودروهای عرضه شده توسط ایران‌خودرو مانند پژو ۲۰۷ یا شاهین سایپا قیمتی کمتر از بازار آزاد در بورس کالا به فروش رسیدند.

نفع مصرف کننده در بورس کالا

آیا مصرف کننده از عرضه خودرو در بورس کالا نفع می‌برد؟ فرزین آقابزرگی کارشناس موافق با عرضه خودرو در بورس کالا مدعی است این اقدام در نهایت به نفع مصرف کننده نهایی و سهام‌داران تمام می‌شود، او در این باره گفت: «راه برون رفت از سیستم سفته بازی در بازار خودرو شفافیت و تعیین قیمت توسط عرضه و تقاضا است که در بورس کالا به وجود آمده‌است ولی تاکنون عرضه خودرو در بورس کالا کم بوده و باید افزایش پیدا کند.» خودروسازان طی ماه‌های ابتدایی امسال کمتر از ۲۰ هزار دستگاه در بورس کالا عرضه کرده‌اند درحالی که آمار تولیدات آنها در همین بازه زمانی حدود ۳۵۰ هزار دستگاه است. همین عرضه محدود باعث شده تا بعضی از کارشناسان نظر مثبتی نسبت به عرضه خودرو در بورس کالا نداشته باشند. پرویز خالقی در این باره گفت: «درصد بالایی از مشتریان فعلی به قصد دلالی از بورس کالا خودرو می‌خرند درحالی که خریدار در بازار آزاد سرگردان است.» خالقی مدعی است: «مصرف کننده واقعی مجبور است از بازار آزاد خودرو تهیه کند زیرا در بورس کالا با سلف فروشی قیمت ماشین به صورت کامل دریافت می‌شود و تحویل خودرو به چند ماه بعد موکول خواهد شد.» فرآیند دریافت وجه در بورس کالا مورد انتقاد افراد بسیاری است با این حال این فرآیند تفاوت چندانی با دریافت وجه در روش قرعه کشی خودرو ندارد و در حال حاضر تنها راه دریافت سریع خودرو خرید از بازار آزاد است.