استفاده از صنایع دانش‌بنیان می‌تواند زمینه تغییر زمین بازی اقتصاد کشور را فراهم کند و زمینه باز شدن بسیاری از بن بست‌های فرضی اقتصاد کشور را مهیا کند، رهبر انقلاب نیز در بسیاری از بیاناتشان ‌تأکید جدی بر دانش‌بنیان‌ها دارند.

بر این مبنا در سال ۱۴۰۱، در یکی از حساس‌ترین مقاطع ممکن حوزه برق در فصل تابستان، صنایع دانش‌بنیان به کمک صنعت برق آمدند تا با تداوم تامین برق پایدار زمینه خاموش نشدن چراغ مردم و از کار نیفتادن چرخ صنایع مهیا شود.

علی اکبر محرابیان، وزیر نیرو در حاشیه برگزاری جلسه کمیسیون انرژی مجلس در خصوص برنامه دولت برای ارتقای توان عملیاتی واحدهای تولید برق کشور، گفت: در تابستان سال ۱۴۰۱، بدون اضافه کردن سوخت و بدون سرمایه‌گذاری گسترده، صرفا با استفاده از روش‌های دانش‌بنیان بیش از ۱۰۰۰ مگاوات به ظرفیت نیروگاه‌ها اضافه شد که اثر آن را در تامین اوج بار به وضوح دیدیم.‌

* جزئیات برنامه دولت برای ارتقای ۱۱۱۳ مگاواتی توان عملیاتی نیروگاه‌های حرارتی

مطابق برنامه وزارت نیرو در تابستان سال ۱۴۰۱، به منظور ارتقای واحدهای تولید برق حرارتی تا تابستان سال جاری، ارتقای ۱۱۱۳ مگاواتی این نیروگاه‌ها در قالب ۲۸۶ واحد در دستور کار قرار گرفته بود.

برنامه ارتقای دانش پایه توان نیروگاه‌های حرارتی به طور کلی به ۶ بخش تقسیم می‌شد که شامل، نصب سیستم خنک‌کاری هوای ورودی توربین گازی به روش مدیا، نصب سیستم خنک‌کاری هوای ورودی توربین گازی به روش تراکم مرطوب، ارتقای واحدهای گازی به شیوه CT۶۰ و نظایر آن، ارتقای واحدهای گازی به شیوه maptun +EMS، ارتقای واحدهای گازی به شیوه IGV+ و افزایش تولید بلوک سیکل HRSG است.

بر این مبنا از ۱۱۱۳ مگاوات برنامه ارتقایی که قرار بود، تا پیش از تابستان سال ۱۴۰۱ در دستور کار قرار گیرد، ۱۰۰ درصد انجام شد و اثر این ارتقا نیز روی شبکه تامین و توزیع برق حس شد.

* ارتقای ۱۱۳۳ مگاواتی واحدهای تولید برق یعنی ساخت یک نیروگاه ۱۸۵۵ مگاواتی با بروزترین فناوری‌

با توجه به جزئیات ارائه شده از برنامه ارتقای توان عملیاتی نیروگاه‌های گازی، این موضوع نقاط مثبت بسیاری را به همراه دارد. در این راستا پیش از بیان دستاوردهای این پروژه باید، تصویر دقیقی از ابعاد آن ارائه دهیم.‌ ارتقای توان عملیاتی نیروگاه‌های کشور به میزان ۱۱۱۳ مگاوات مشابه آن است که یک نیروگاه حرارتی با راندمان ۱۰۰ درصد به ظرفیت ۱۱۱۳ مگاوات در کشور ساخته شود.

با توجه به این مسئله که راندمان واحدهای حرارتی در دنیا به طور متوسط در بالاترین تکنولوژی به ۶۰ درصد رسیده است، بنابراین به معنای دیگر برنامه ارتقای ۱۱۱۳ مگاواتی توان عملیاتی وزارت نیرو در دنیای واقعی معادل ساخت یک نیروگاه ۱۸۵۵ مگاواتی با فناورانه‌ترین تکنولوژی دنیا است.

با توجه به این تعریف نخستین سود برنامه ارتقای توان عملیاتی به ظرفیت ۱۱۳ مگاواتی، سود قابل توجه اقتصادی این پروژه است. در شرایطی که ساخت یک نیروگاه ۱۸۵۵ مگاواتی با بالاترین فناوری نیاز به حداقل ۶۵۰ میلیون یورو معادل ۱۹.۵ هزار میلیارد تومان هزینه نیاز دارد، جزئیات برآورد اقتصادی پروژه ارتقای توان عملیاتی واحدهای تولید برق بسیار کمتر از مبلغ عنوان شده برای ساخت نیروگاه جدید است.

به عبارت دیگر با صرف هزینه بسیار کمتر از ساخت یک نیروگاه، می‌توانیم عملکردی مشابه را از برنامه ارتقای توان عملیاتی نیروگاه‌های کشور را شاهد باشیم.

* برنامه‌ای که شاخص‌های مهم انرژی کشور را بهبود می‌دهد

دستاوردهای برنامه ارتقای توان عملیاتی واحدهای نیروگاهی حرارتی تا قبل از تابستان سال ۱۴۰۱ علاوه بر دستاورد اقتصادی یک دستاورد راهبردی دیگر نیز به همراه دارد. در شرایطی که تراز تولید و مصرف گاز طبیعی کشور در بخش عمده‌ای از سال سر به سر شده و عملا توسعه واحدهایی که به گاز طبیعی جدید نیاز دارند، بسیار دشوار شده است، برنامه مذکور نیاز به هیچ‌گونه سوخت جدید ندارد.

به عبارت دیگر، در حالی ۱۱۱۳ مگاوات به توان عملیاتی تولید برق کشور اضافه می‌شود که نیاز به تامین هیچ نوع سوخت جدید وجود ندارد.

کارشناسان حوزه انرژی با توجه به مسئله تولید و مصرف گاز طبیعی کشور معتقد هستند، چنین برنامه‌هایی به جهت ارتقای بازدهی نقش موثری در جلوگیری از هدر رفت انرژی ایفا می‌کنند و می‌توانند زمینه بهبود شاخص شدت انرژی کشور به عنوان مهمترین شاخص مورد تاکید اسناد بالادستی را مهیا کنند.

* اتکا به صنایع دانش بنیان راهکار خروج از بن‌بست‌های حوزه انرژی

سید علی حامدی‌فر، کارشناس انرژی در گفت‌‍‌وگو با خبرنگار فارس گفت: اتکا به صنایع دانش‌بنیان می‌تواند فتح باب موثری در جهت باز شدن گره‌های بزرگ حوزه انرژی کشور به حساب بیاید.

وی افزود: بر این مبنا برنامه ۱۱۱۳ مگاواتی ارتقای توان عملیاتی واحدهای نیروگاهی حرارتی تنها بخشی از جلوه اتکا به صنعت دانش بنیان در جهت بهبود شاخص‌های حوزه انرژی در کشور است.

حامدی‌فر تاکید کرد: بر این اساس عملکرد صنایع دانش بنیان در برنامه یاد شده می‌تواند زمینه رفع حدود ۱۰ درصد از مشکلات مردم در زمینه قطعی برق فصل تابستان را پوشش دهد.

به گزارش فارس، با مراجعه به خاطرات قطعی برق در سال گذشته می‌توان به خاطر آورد که این دستاورد تا چه اندازه می‌تواند در بخش کاهش فشار بر مردم ناشی از ناترازی تولید و مصرف برق اثر گذار عمل کرده و مفید به فایده واقع شود.