پایگاه خبری تحلیلی ایراسین- مجید مرادیان: یکی از آرزوهای دیرینه ملت بزرگ ایران داشتن کارخانه فولاد و دست‌یابی به این تکنولوژی بود. این مهم پس از فراز و نشیب‌های زیاد، بالاخره در دهه چهل محقق گردید و توسعه صنعت فولاد کشور را رغم زد.

از آرزوها و ضرورت‌های دیگر در این زمینه، شکل‌گیری موزه ویژه صنعت فولاد کشور و نمایشگاه دائمی از دستاوردها و افتخارات این صنعت است. گرچه تفکر راه‌اندازی چنین موزه‌ای در دهه هشتاد در «مادر، صنعت فولاد کشور» یعنی ذوب‌آهن اصفهان، کلید خورد و خبر آن نیز در بعضی رسانه‌های کشور منعکس گردید؛ اما به دلایل مختلف، ازجمله عدم وجود ساختار و برنامه هدفمند و از طرفی با تغییر مدیریت‌ها و وجود سلایق شخصی مدیران ادواری در این حوزه و عدم‌حمایت جدی متولیان حوزه میراث فرهنگی، تاکنون این مهم مسکوت مانده است. متأسفانه در طی گذشت پنجاه‌وهفت سال از راه‌اندازی ذوب‌آهن اصفهان، به خاطر عدم وجود ساختار و مکانی مناسب جهت حفظ آثار و دستاوردها، بسیاری از این میراث‌های گران‌بها ازدست‌رفته و برخی هم که موجود است روبه فراموشی و نابودی است. ازاین‌رو می‌طلبد که تا دیر نشده، با ایجاد مکانی مناسب در گنجینه‌ای ویژه، کلیه اسناد و دستاوردهای صنعت فولاد کشور، به‌ویژه ذوب‌آهن اصفهان، حفظ و نگهداری شود.

شایسته است که مسئولین و متولیان مربوطه ازجمله: وزارتخانه‌های میراث فرهنگی، صمت، تعاون، کار، شورای عالی انقلاب فرهنگی و اعضای محترم هیئت دولت، این موضوع مهم را در دستور کار قرار دهند تا بتوان از دستاوردهای ارزشمند صنعت فولاد کشورمان حفظ و نگهداری نمود.

چند نکته در خصوص راه‌اندازی موزه صنعت فولاد کشور

صنعت فولاد، از صنایع زیرساختی و مهم محسوب می‌شود و به خاطر فواید کثیرش، بسیار موردحمایت است. این صنعت در توسعه هر کشوری نقش بسیار مهمی ایفا می‌کند. در ایران نیز تولید و مصرف فولاد قابل‌توجه و تأثیر زیادی بر رشد و شکوفایی کشور داشته و دارد. مصرف سرانه فولاد نشانگر توسعه یک کشور است و ایران در بین کشورهای اسلامی در مصرف سرانه فولاد رتبه اول را دارد.

صنایع فولاد ایران یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین صنایع فلزی کشور است که در تولید و فرآوری فولادی و محصولات مرتبط، اشتغال‌زایی و قطع وابستگی به خارج نقش بسیار مهمی دارد.

گرچه استفاده از فولاد در بعضی از متون به سه هزار سال قبل از میلاد مسیح بازمی‌گردد اما بااین‌حال از قرن ۱۹ میلادی و با ظهور انقلاب صنعتی، فولاد به‌تدریج سر از صنایع دیگری ازجمله خودروسازی یا کشتیرانی و... درآورد.

همان‌طور که می‌دانیم در آثار و منابع دینی ازجمله «قرآن مجید» به آهن و منافع زیاد آن اشاره مستقیم شده است. هم‌اکنون نمونه‌هایی از مصنوعات آهن و فولاد را در موزه‌ها و اماکن بازمانده تاریخی در سطح جهان مشاهده می‌کنیم. مصادیق و نمونه‌های این آلیاژ منحصربه‌فرد و کارآمد در تولید ابزار کشاورزی، ادوات جنگی و شکار، لوازم منزل و بخشی از معماری از زمان‌های دور تاکنون خود را به‌طور ملموس نشان داده است و جای نگرانی است که بسیاری از این مصنوعات و میراث ارزشمند که به دست صنعتگران ایران‌زمین در دوره‌های مختلف تاریخی شکل‌گرفته، در موزهای خارج از کشور نگهداری شوند!

ذوب‌آهن اصفهان، میراث و تاریخ صنعتی شدن ایران/ فولاد مبارکه نماد توسعه صنعت فولاد کشور

تولید و استفاده از آهن و صنایع فولاد به‌صورت انبوه و کارخانه‌ای از سه قرن پیش موضوع مورد تأکیدی در ایران بود. باوجود همه اصراری که برای راه‌اندازی کارخانه ذوب‌آهن در ایران وجود داشت، اما همیشه با موانع زیادی از طرف کشورهای استعمارگر و زیاده‌خواه و همچنین عوامل و مزدوران داخلی آن‌ها مواجه می‌شد تا اینکه این آرزوی دیرینه، طی سال‌های ۱۳۴۴ (انعقاد قرارداد) و ۱۳۴۶ (کلنگ زنی و آغاز ساخت) در منطقه دشت طبس اصفهان (زرین‌شهر) محقق شد و در سال ۱۳۵۱ با اولین ذوب چدن از مجرای کوره بلند شماره یک، شور، شادمانی و غرور ملی همه کشور را فراگرفت و مسیر توسعه صنعت فولاد کشور هموار شد.

ذوب‌آهن اصفهان به‌عنوان «مادر، صنعت فولاد کشور» و به قول بعضی از بزرگان کشور، موتور محرکه و پیشران صنایع فولاد کشور محسوب می‌شود و از طرفی، فولاد مبارکه به‌عنوان مولود انقلاب اسلامی، نماد واقعی و موفق در توسعه این صنعت را در کارنامه درخشان خود دارد. این مجتمع عظیم صنعتی در تاریخ پرافتخار سی‌ساله‌اش، علاوه بر توسعه و افزایش تولید، در عرصه‌های مختلف اجتماعی و اقتصادی و... نقش‌آفرینی نموده و صاحب دستاوردهای ارزشمند و ماندگاری است؛ بنابراین داشتن موزه و نمایشگاه دائمی و ویژه از آثار و مفاخر این صنایع بزرگ در جهت حفظ و ماندگاری آن‌ها و انتقال به نسل‌های آینده بسیار ضروری است.

دستاوردها، آثار و مفاخر ارزشمند صنعت فولاد کشور بسیار گسترده است و بجاست که موزه و نمایشگاه دائمی صنعت فولاد در آغوش «مادر صنعت کشور»، پایه‌ریزی و ایجاد شود تا ضمن جمع‌آوری کلیه اسناد و آثار، بتوان دستاوردهای دیگر حوزه‌های صنعت و معدن و صنایع معدنی دیگر را هم در آنجا به نمایش گذاشت.