به گزارش خبرنگار ایراسین، در شرایط کنونی توسعه صنعت و شرکت‌های کوچک و بزرگ دیگر سهامداران تنها ذی‌نفعان صنایع به شمار نمی‌آیند بلکه شهروندان، مشتریان، کارکنان، دولت و حتی نسل‌های آینده نیز ذی‌نفعان شرکت محسوب می‌شوند. به عبارتی مسئولیت اجتماعی در صدر مسائل صنایع قرار گرفته که توجه به آن منافع بسیاری را برای اقتصاد و سود صنایع دارد. منافع ذی‌نفعان و سهامداران صنایع و شرکت‌ها تضادی با یکدیگر ندارد و حتی در برگیرندگی دارد که عمل به مسئولیت اجتماعی باعث اعتماد و جذب مشتریان و در نتیجه افزایش سوددهی صنایع و سهامداران شود. حال برای تشریح ابعاد مختلف مسئولیت اجتماعی و وضعیت آن در صنایع و شرکت‌های ایران به گفت و گو با میثم زارع دانش‌آموخته جامعه شناسی پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید؛

مسئولیت اجتماعی از دیدگاه علمی چه تعریفی دارد؟

مسئولیت اجتماعی در واقع احترام به ارزش‌های اخلاقی و منافع اجتماعی تمام ذی‌نفعان، داشتن تعهد به محیط زیست فعالیت واحد تجاری وشیوه‌های صیانت از محیط اقتصادی طبیعی، کمک به بهبود کیفیت و بهبود فرصت‌های زندگی به منظور توانمندسازی مردم و سرمایه‌گذاری در جامعه‌ای که واحد تجاری در آن فعالیت می‌کند است.

با توجه به تنوع ابعاد مسئولیت اجتماعی چه عواملی در جهت‌دهی مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها تأثیر دارد؟

بخشی از انگیزه مدیران برای مسئولیت اجتماعی ذاتی است. در مقالات خواندم که در مصاحبه با ۴ رهبر صنعتگران در بریتانیا دریافتند که شخصیت فلسفی، مذهبی و جهت‌گیری‌های پاسخگویی می‌تواند شکل جهت‌گیری مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها را تعیین کنند.

چه عواملی در ایجاد انگیزه انجام مسئولیت اجتماعی تأثیر دارد؟

انگیزه‌های خارجی برای فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی تأثیرگذار است. در واقع ذی‌نفعان خارجی می‌توانند در ایجاد انگیزه برای انجام فعالیت‌های مسئولیت اجتماعی به شرکت‌ها کمک کنند. بر اساس یک سری مصاحبه با مدیران کلیدی در یک شرکت چند ملیتی کانادایی، مشخص شد که چگونه سازمان نگرانی ذی‌نفعان را در سیستم اندازه‌گیری عملکرد استراتژیک خود مد نظر قرار داده است. برای نمونه آنها از مصاحبه‌ها دریافتند که فشار از جانب ذی‌نفعان متنوع تأثیر زیادی در استراتژی محیط‌زیست شرکت دارد. ذی‌نفعان نیز مانند مشتریان و اعتباردهندگان نیاز به این دارند که صدایی از سیستم مدیریت محیط زیست دریافت کنند تا از پایداری زیست محیطی مطمئن شوند، در حالی که شرکت همچنان در رقابت باقی مانده است.

عمل به مسئولیت اجتماعی چه منافعی برای شرکت‌ها و صنایع دارد؟

مسئولیت اجتماعی شرکتی می‌تواند شهرت، نام تجاری و اعتماد به شرکت‌ها را افزایش داده و باعث جذب مشتریان و کارکنان و نهایتاً افزایش سودآوری و ارزش شرکت شود. در نتیجه تلاش‌های مسئولیت اجتماعی شرکتی که نگرانی‌هایی اخلاقی یا بشردوستانه را مورد توجه قرار می‌دهد ممکن است ثروت سهامداران را به حداکثر برساند.

ابزارهایی مانند مالیات برای عمل به مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها می‌تواند مؤثر باشد؟

مالیات‌ها و یارانه‌ها به عنوان مکانیسم‌هایی بالقوه هستند که می‌توانند به عنوان ابزاری برای عمل به مسئولیت اجتماعی شرکت‌ها باشند. برای نمونه مالیات‌های ضمنی وضع شده بر انرژی در اتحادیه اروپا را بررسی کردند و به این نتیجه رسیدند که آنها به کاهش انتشار کربن کمک می‌کنند. آنها همچنین دریافتند که مالیات شرکت‌ها را وادار به سرمایه‌گذاری در فعالیت‌های کاهنده اثرات تخریبی زیست محیطی می‌کند. اگرچه این نتایج به طور جمعی نشان می‌دهد که مالیات‌ها به کاهش بالقوه ی اثرات منفی جانبی کمک می‌کند اما کوتاه مدت است. بنا بر این راهی مفید برای پژوهش‌های حسابداری در آینده است.