به گزارش خبرنگار ایراسین، امروزه مسئولیت اجتماعی برای همه سازمان‌ها موضوعی مهم به شمار می‌رود که در این میان نظام بانکداری به سبب مأموریت خاص خود، از جایگاهی ویژه در این خصوص برخوردار است.

بانک‌ها و ارائه دهندگان خدمات مالی عمومی جز حساس‌ترین سازمان‌ها در خصوص مسئولیت اجتماعی هستند و نظام بانکی دارای الزام حقوقی و اجتماعی است تا از این طریق بتواند پاسخگوی نیازهای اقتصادی و اجتماعی جامعه باشند. در راستای تبیین مسئولیت اجتماعی بانک‌ها گفت‌وگویی را با علی رضائیان استاد اقتصاد در دانشگاه انجام دادیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

رسالت بانک‌ها در عمل به مسئولیت اجتماعی در چیست؟

بانک‌ها در کشورها به عنوان منبع پول و ثروت شناخته می‌شوند که جامعه از آنان انتظار دارد به ازای ثروتی که از محل سرمایه‌گذاری و پس‌انداز مردم کسب می‌کنند، خدماتی به اعضای ضعیف‌تر و آسیب‌پذیر یا نیازمند جامعه ارائه دهند.

اینچنین است که مسئولیت اجتماعی بانک‌ها در کشور کارکردی اخلاقی و فرا اقتصادی دارد لذا تقریباً تمام بانک‌ها سازوکار عمل به رسالت مسئولیت اجتماعی را با این اعتقاد در خود ایجاد کرده‌اند که هزینه عمل به مسئولیت اجتماعی هزینه سرباری نیست، بلکه هزینه پاکسازی جامعه است.

امروزه بانک‌های کشور شامل بانک‌های دولتی و نیمه دولتی (مشمول اصل ۴۴) و خصوصی در راستای مسئولیت اجتماعی طرح‌های در حوزه‌های مختلف اجرایی کردند. از این رو بومی‌سازی الگویی در خصوص مسئولیت اجتماعی در این عرصه ضروری به نظر می‌رسد و در این راستا نظریه‌های مختلفی مانند، انگیزه سود، نظریه‌های انگیزه قدرت، نظریه‌های انگیزه اجتماعی و نظریه‌های اخلاقی وجود دارد.

آیا مسئولیت اجتماعی بانک‌ها صرفاً در راستای منافع و الزامات قانونی است؟

بانک‌ها از مهمترین ارکان اقتصادی هر کشوری محسوب می‌شوند بنابراین نبود ساختار مناسب با مسئولیت اجتماعی آنها می‌تواند ریسک‌هایی نظام یافته بر کل اقتصاد تحمیل کند. بانک دارای الزام اجتماعی و حقوقی است تا بتواند پاسخگوی سایر بخش‌های اقتصاد و اجتماع باشد همچنین صنعت بانکداری نقطه اتکای توسعه اجتماعی و اقتصادی هر جامعه محسوب می‌شود. مفهوم مسئولیت پذیری اجتماعی بحرانی‌ترین بخش در بانکداری اسلامی است که بانکداری غیر قانونی را منع می‌کند.

مسئولیت اجتماعی اسلامی به مسئولیت اجتماعی با تأکید بر شریعت اسلام اشاره دارد. در این نوع مسئولیت اجتماعی مبناهای اسلامی چون عدل و مساوات مبنا قرار می‌گیرد. بنابراین بانک‌های اسلامی در سراسر جهان برای اثبات ادعای خود نسبت به پیروی از اصول شریعت باید به ایفای مسئولیت‌های اجتماعی خود همت گمارند. در واقع ایفای مسئولیت‌های اجتماعی به جای اینکه صرفاً در جهت منافع بانک‌ها یا به دلیل الزامات قانونی باشد به منظور رفاه اجتماعی انجام می‌شود؛ بنابراین بانک‌های اسلامی نسبت به فعالیت‌های اجتماعی و زیست محیطی در سطح جهانی و منطقه‌ای تعهد دارند.

الگو و ساختار اثربخش مسئولیت اجتماعی بانک‌ها را در چه چیز می‌دانید؟

شناخت سرمایه اجتماعی و رابطه آن با مسئولیت اجتماعی مطابق با شرایط بومی کشور تأثیری مطلوب در توسعه هر دو مقوله در بانک‌ها خواهد داشت. بر همین اساس الگوی اثر بخش مسئولیت اجتماعی نظام بانکی نقطه عطف مشارکت این نهاد در حل مسائل اجتماعی و ایجاد سرمایه اجتماعی خواهد بود.

پرواضح است که مسئولیت اجتماعی در بانک‌ها شامل روابط کلی سازمان با تمام ذی‌نفعان ازجمله مشتریان، کارکنان، افراد جامعه، سهامداران، سرمایه‌گذاران، دولت، و رقباست.

مشارکت بانک‌ها در ایفای نقش مسئولیت اجتماعی در کدام شاخص‌ها ضروری‌تر است؟

یکی از شاخص‌های معرفی شده در مؤلفه نهادهای نظارتی حمایت از نظام سلامت کشور است. بانک‌ها نقش کلیدی در نهادینه سازی مسئولیت اجتماعی در بخش‌های مختلف جوامع ایفا می‌کنند. یکی از این بخش‌ها که به نوعی تمام افراد جامعه را شامل می‌شود، حوزه سلامت و بهداشت است به گونه‌ای که ارتقای نظام سلامت و ارائه خدمات با کیفیت و اثربخش همواره از دغدغه‌های کشور است و امروزه بخش سلامت از مهمترین بخش‌های خدماتی است. بانک‌ها نیز در حوزه مسئولیت اجتماعی خود در شاخص جامعه به این عرصه ورود کرده و ضمن حمایت اقداماتی درخور توجه دارند از جمله آن اعطای تسهیلات برای ساخت و تجهیز مطب تأسیس بیمارستان و درمانگاه و تجهیز مراکز درمانی و کلینیک هاست.

در چه حوزه‌هایی بانک می‌تواند نقش مؤثری داشته باشد؟