به گزارش ایراسین، طبیعت ایران از لحاظ تنوع زیستی یکی از غنی‌ترین اکوسیستم‌های جهان است، بر اساس آمار سازمان حفاظت محیط زیست، ۲ هزار گونه جانوری اعم از پستاندار، پرنده، خزنده، دوزیست و ماهیان آب‌های داخلی و حدود ۱۲۰۰ گونه ماهی در آب‌های دریایی در اکوسیستم‌های خشکی و آب‌های داخلی کشور شناسایی شده‌است، علاوه بر این ۸ هزار گونه گیاهی در کشور شناسایی شده‌اند که نشان از ظرفیت بالای طبیعت و محیط زیست کشور دارد.

البته از این تعداد ۸۶ گونه خشک‌زی در خطر انقراض قرار دارد و ۱۶۵ گونه هم جزو گونه‌های حفاظت شده هستند، گونه‌هایی مانند یوزپلنگ آسیایی، میش مرغ، هوبره، درنای سیری، بالابان، اردک سرسفید، عقاب طلایی، اردک مرمری، سمندرها، ماهیان خاویاری، افعی شاخدار دم عنکبوتی و افعی دماوندی در سراشیبی انقراض قرار دارند؛ سازمان حفاظت محیط زیست به عنوان متولی حفاظت از گونه‌های وحشی برنامه‌های حفاظتی خوبی برای هر کدام از گونه‌ها دارد اما اقدام اساسی سازمان انجام یک سری کارهای زیرساختی است که در دو سال گذشته انجام داده است.

تهیه آئین نامه قرق‌های اختصاصی

در واقع برای اولین بار قرق های اختصاصی در دنیا در سال ۱۹۸۲ در کنگره ۱۰ ساله پارک‌های ملی و مناطق حفاظت شده IUCN در بالی مطرح شد و مورد توجه شرکت کنندگان قرار گرفت و بعد از آن به یک روش حفاظتی در دنیا درآمد، در ایران نیز این مدل حفاظت در سال ۱۳۴۶ در قانون شکار و صید دیده شد اما به مدت نیم قرن مغفول ماند تا اینکه اجرای آن در سال ۱۳۹۲ آغاز شد.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست در گفت و گوبا خبرنگار محیط زیست ایرنا گفت: قرق های اختصاصی مناطقی در کشور هستند که سازمان محیط زیست حفاظت آنها را به بخش خصوصی واگذار می‌کند و در صورتی که جمعیت گونه‌ها در این مناطق افزایش یابد، مجوز شکار صادر می‌شود، اهداف قرق های اختصاصی در دستورالعمل سازمان محیط زیست؛ واگذاری بخشی از وظایف سازمان به بخش خصوصی، حفاظت از حیات وحش خارج از مناطق تحت مدیریت سازمان، مدیریت، حفاظت و برداشت از گونه‌های جانوری در مناطق آزاد عنوان شده است.

حسن اکبری افزود: اکنون ۵ مرکز قرق در کشور فعال است که ۳ مرکز در یزد، یک مرکز در کرمان و یک مرکز هم در سمنان در مجموع با مساحت ۲۷۵ هزار هکتار واقع شده‌اند و سالانه برای هر کدام از این قرق ها حدود ۳۰ تا ۴۰ پروانه شکار صادر می‌شود، البته صدور پروانه شکار بعد از سرشماری حیات وحش انجام می‌شود، تجربه هم نشان داده که تاکنون در این مراکز جمعیت حیات وحش نسبت به روز اولی که آن منطقه به عنوان قرق اختصاصی آغاز به کار کرد بین ۳ تا ۸ برابر برابر شده است و با توجه به موفق بودن آن، افزایش این مراکز در دستور کار سازمان حفاظت محیط زیست قرار دارد.

وی اظهار داشت: اما در این زمینه یکی از مهمترین کارهایی در چند سال اخیر انجام شد مساله ورود به زیرساخت‌های قانونی این روش است، بر این اساس آئین نامه قرق های اختصاصی که تقریباً ۴۰ سال روی زمین مانده بود در یک سال گذشته تهیه، دفاع و ابلاغ شد. همچنین لایحه حفاظت و مدیریت حیات وحش هم تدوین شد در جلسات طولانی و گسترده‌ای در کمیسیون‌های دولت دفاع شد و منتظریم پس از تأیید نهایی هیأت وزیران به مجلس ارسال شود.

امکان طبیعت گردی پایدار در مناطق چهارگانه

وی گفت: در یک سال گذشته دستورالعمل‌ها و شیوه نامه‌های متعددی تدوین شده است، یکی از مهمترین دستورالعمل‌های اجرایی که به استان‌ها نیز ابلاغ شد دستورالعمل مشارکت در اجرای طرح‌های مدیریت مناطق چهارگانه بود که امکان طبیعت گردی پایدار را در مناطق حفاظت شده و چهارگانه محیط زیست فراهم می‌کند، یک فرایند کاملاً روشن و شفاف است که امکان انجام طبیعت گردی قانونی به طوری که منجر به بهبود وضعیت حفاظت شود است.

اکبری افزود: یک نوع تفرجی در مناطق وجود دارد به عنوان تفرج گسترده که در این روش هیچ نوع ساخت و سازی انجام نمی‌شود و صرفاً از طریق مشاهده حیات وحش آن‌هم در سطح ظرفیت برد منطقه در صورتی که آسیبی به آن مکان وارد نشود امکان پذیر است.

آئین نامه قرق های اختصاصی که ۴۰ سال روی زمین مانده بود سال گذشته تهیه و در دولت دفاع و به استان‌ها ابلاغ شد.

وی ادامه داد: در صورتی اجازه اسکان داده می‌شود که در این مناطق مستثنیات یا روستایی وجود داشته باشد یا خارج از حاشیه منطقه مستثنیاتی باشد که در این صورت اجازه تفرج متمرکز در آنجا داده می‌شود یعنی تأسیسات گردشگری متمرکز به آن مستثنیات یا روستا یا حاشیه منطقه منطبق می‌شود.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: نکته قابل تأمل در طبیعت گردی در مناطق این است که طبیعت گردی فقط در یک زون مشخص شده انجام می‌شود یعنی در بخش‌هایی از منطقه که زون حفاظت است مساله گردشگری انجام نمی‌شود مانند کاری که قرار است در آشوراده انجام شود؛ تمام این موارد در این دستورالعمل دیده شده است.

افزایش ۵۰۰ هزار هکتاری زیستگاه یوزپلنگ

وی گفت: یوزپلنگ مهمترین گونه ما از نگاه حفظ تنوع زیستی است که در خطر انقراض قرار دارد و اقدامات گسترده‌ای برای حفاظت از این گونه ارزشمند آغاز شد، شاید مهمترین نکته‌ای که منجر به اثربخشی حفاظت شده افزایش ۵۰۰ هزار هکتاری زیستگاه تحت حفاظت یوز در اطراف منطقه توران است.

اکبری افزود: تمام این ۵۰۰ هزار هکتار در قالب حفاظت مشارکتی با مشارکت بخش خصوصی حفاظت می‌شود، یعنی قبلاً محدوده تحت حفاظت محدود به مناطق حفاظت شده ما شامل توران و میاندشت بود اما اکنون حدود ۵۰۰ هزار هکتار عرصه مناطقی که آزاد بودند اما یوزهایی از توران خارج و وارد این مناطق می‌شدند و تحت حفاظت هم نبودند را مشاهده می‌کردیم که اکنون این مناطق از طریق محیط بان، همیار محیط بان و قرق بان تحت حفاظت قرار گرفتند.

وی اظهار داشت: یعنی این مناطق جدید جزو مناطق آزاد هستند اما تحت حفاظت سازمان قرار گرفتند و مانند مناطق حفاظت شده مأمور با خودرو موتور در آن مناطق گشت می‌زند، موقعیت را کنترل و مشاهدات را ثبت می‌کند و با کمک محیط‌بانان از ورود شکارچی به منطقه جلوگیری می‌کنند که ادامه این روند قطعاً در چند سال آینده اثر خوبی را بر وضعیت یوز در آن عرصه‌ها خواهد گذاشت.

کنترل قاچاق حیات وحش

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط‌زیست گفت: در سال بین ۶ تا ١٢ هزار پستاندار و پرنده در کشور زنده‌گیری و وارد بازار خرید فروش می‌شود، عدد بسیار بالایی است و بخش عمده‌ای هم از کشور خارج می‌شود.

وی اظهار داشت: در کشور پرندگان بومی ارزشمندی داریم که قاچاق و انقراض آنها را تهدید می‌کند اما بیشترین قاچاق مربوط به چهار گونه پرنده شامل شاهین، بالابان و بحری و هوبره است که هر چهار گونه نیز در معرض خطر انقراض قرار دارد، بیشترین مقصد این پرندگان کشورهای حاشیه خلیج فارس است.

اکبری ادامه داد: در واقع ورود به مساله مقابله و پیشگیری از قاچاق حیات وحش موضوعی بود که سازمان حفاظت محیط زیست در یک سال گذشته به آن پرداخته است، بر این اساس اولین نشست هم‌اندیشی مدیریت و پیشگیری قاچاق گونه‌های حیات وحش را با حضور رئیس سازمان حفاظت محیط زیست، رئیس پلیس فتا فراجا و تعدادی از مسؤولان بخش‌های مرتبط با این موضوع برگزار کرد که در آن بر وضعیت گونه‌های حیات وحش و قاچاق آنها اشاره شد.

وی گفت: این نشست منجر به این شد که کارگروه ملی پیشگیری و مقابله با قاچاق حیات وحش در ابعاد مختلف آموزش، پیشگیری، مقابله، بازگرداندن صحیح گونه‌های کشف شده به طبیعت تشکیل شود، همچنین در زمینه‌های مختلف دیگری که به پیشگیری و مقابله با قاچاق کمک می‌کند در این کارگروه مورد تاکید قرار گیرد و بتوانیم برنامه‌ریزی مناسبی داشته باشیم و در یک برنامه چند ساله این موضوع را مدیریت و کنترل کنیم.

حفاظت مشارکتی سرلوحه سازمان محیط زیست

اکبری اظهار داشت: یکی از شعارهای امسال که هم دولت روی آن تاکید دارد و هم از سال گذشته سرلوحه سازمان حفاظت محیط زیست قرار گرفت، مساله مشارکت مردم در حفظ تنوع زیستی است، بر این اساس حداقل ۵ مورد تفاهم نامه اجرایی با بخش خصوصی داشتیم.

وی افزود: در راستای احیای جبیر در یزد تفاهم نامه‌ای امضا شد، همچنین آهو در استان کرمان، تکثیر و پرورش گوزن، احیای طعمه‌های یوز در شرق توران و حفاظت زیستگاه‌های یوز در شمال توران از جمله مواردی است که تفاهم نامه‌ها امضا و فعالیت‌ها به شکل اجرایی شروع شده است.

وی ادامه داد: هدف از تکثیر تمام این گونه‌ها به جز جبیر، افزایش طعمه یوزپلنگ است، جبیر گونه‌ای است که تا حدودی مشکل دارد تمام جمعیت آن در کشور حدود ۳ هزار رأس بیشتر نیست و تراکم جمعیتی آن هم در زیستگاه‌ها کم است، بنابراین مرکز ملی احیای جبیر در حال احداث است، تفاهم نامه آن امضا شده با این هدف که بتوانیم جبیر را با شرایط نیمه طبیعی نه در اسارت افزایش دهیم و به زیستگاه‌های طبیعی برگردانیم، هیچکدام از این تفاهم نامه‌ها تکثیر و پرورش در اسارت نیست، اینها با هدف حفاظت است حالا یا حفاظت از همین گونه‌ها یا یوزپلنگ به عنوان طعمه است.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: در این زمینه شیوه نامه‌ای تدوین و تکالیفی برای استان‌ها تعریف شده است که بتوانیم با یک فرایند تدریجی و همراه با آسیب شناسی و نظارت کافی بخشی از بازار حفاظت را طی چند سال آینده به مردم منتقل کنیم.

احیای آهوی مغان

وی گفت: آهوی مغان بعد از چند دهه که در دشت مغان از بین رفته بود به طبیعت بازگردانده و جمعیت این گونه هم تقویت شد اکنون بیش از ۳۰ رأس آهو در دشت مغان زندگی می‌کند زادآوری خوبی هم داشتند امسال از نظر ژنتیکی تقویت خواهند شد یعنی در برنامه داریم که اوایل سال آینده تعدادی آهو به دشت مغان اضافه شود، در واقع کار بزرگی انجام شد به طوری که موفق شدیم یک گونه منقرض شده در سطح محلی را دوباره احیا کنیم.

تقویت ژنتیک گورخر ایرانی

اکبری افزود: یکی دیگر از گونه‌های مهم بومی ما گورخر ایرانی است که دو جمعیت کوچک دارد یکی در بهرام گور در استان فارس و دیگری هم در توران سمنان است. گورخر ایرانی گونه‌ای است که در گذشته در بسیاری از دشت‌های ایران زندگی می‌کرد و تقریباً می‌شود گفت که بخش قابل توجهی از استان‌های سمنان، اصفهان، یزد، کرمان، فارس و خراسان جنوبی زیستگاه‌های گورخر ایرانی بودند و تقرییا بیشتر دشت‌های ایران این گونه را داشت اما چون گونه بزرگ جثه و آسیب پذیری بود؛ از این رو شکار بی رویه و تخریب زیستگاه باعث شد که این گونه در بیشتر پهنه جغرافیایی خود در مدت دهه‌های ۳۰، ۴۰ و ۵۰ حذف شود.

وی اظهار داشت: قبل از انقلاب تلاش‌هایی برای نجات این گونه انجام شد، مثلاً در توران زنده گیری و به خوش ییلاق برده شدند که موفق نبود یعنی منجر به نجات گونه نشد اگرچه انتقال و رها سازی موفق بود اما بعدها دوام پیدا نکرد چون در آن منطقه تعارضات زیاد بود.

اکنون ۱۲ استان کشور مرکز قزنطینه و نگهداری حیات وحش دارند و در نظر داریم تا سال ۱۴۰۳ تمام استان‌ها دارای این مرکز شونداکبری اظهار داشت: بعد از آن در دهه ۷۰ تعدادی گورخر از توران زنده گیری و به یزد برده شدند آنجا سایت تکثیر شکل گرفت بعد از آن در چند استان دیگر هم تکثیر شدند و نتیجه این شد که اکنون در یزد نزدیک به حدود ۱۰۰ رأس گورخر را در چند زیستگاه و مرکز تکثیر داریم، همچنان دو مرکز تکثیر فعال در یزد وجود دارد و حداقل در سه زیستگاه در طبیعت هم زندگی می‌کنند اگر چه این جمعیت از لحاظ ژنتیکی باید تقویت شوند چون همه آنها از سه رأس گورخر که از توران به یزد رسیدند به وجود آمدند بنابراین از نظر ژنتیکی ضعیف هستند از این رو برنامه تقویت آنها را شروع کردیم.

وی ادامه داد: همچنین چند سال پیش جمعیتی از توران به پارک ملی کویر منتقل شد که آنها هم از نظر ژنتیکی ضعیف هستند چون از یک مرکز تکثیر منتقل شدند که سال قبل ۱۱ رأس گورخر جدید به آنها اضافه شده بود و تلاش شد که در آن زیستگاه از نظر منابع آبی و سایر فاکتورها در راستای حفاظت تقویت شوند و الان یک جمعیت هم در پارک ملی کویر که زیستگاه بکر و خوبی برای گورخر است شکل گرفته و جمعیتی بالغ بر ۳۰ رأس در آن زندگی می‌کنند که زادآوری هم داشتند.

وی گفت: بنابراین اکنون برای جمعیت توران دو جمعیت پشتیبان ایجاد کردیم و هر دو جمعیت هم تقریباً تقویت شدند، همچنین برنامه‌ای نیز برای تقویت ژنتیکی جمعیت یزد داریم البته نژاد گورخر بهرام گور کمی با گورخر توران متفاوت است، گورخر نژاد بهرام گور شاید نزدیک به هزار رأس باشد اما در یک زیستگاه به سر می‌برند که این شرایط شکننده است و آن زیستگاه هم ظرفیت بُردش محدود است و نیاز به توسعه گستره و وسعت دارد تا پراکنش گورخورها در آن محدوده بیشتر شود و یا اینکه باید برای انتخاب زیستگاه‌های جدید و معرفی مجدد گورخرها به آنها تلاش کنیم.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تاکید کرد: معرفی گورخر به طبیعت تا حدودی کار حساسی است چون گونه پرمصرفی است و باید حتماً زیستگاه به لحاظ پوشش گیاهی و تعارضات کاملاً مورد بررسی قرار گیرد برای همین برای انجام مطالعه‌ای در این زمینه با دانشگاه صنعتی اصفهان قرارداد بستیم که بر اساس آن در سه استان فارس، کرمان و بخش جنوبی یزد مطالعه کاملی را انجام دهند تا ببینیم در آن استان‌ها کدام زیستگاه‌ها برای معرفی گورخر مناسب است که تقریباً مراحل آخر مطالعات را می‌گذراند و در نهایت گزینه‌هایی را پیشنهاد خواهند داد تا ما بتوانیم برای جمعیت بهرام گور هم یک جمعیت پشتیبان ایجاد کنیم و بتوانیم در آینده جمعیت‌های متعددی از گورخر ایرانی را در ایران داشته باشیم و اجازه ندهیم وضعیتشان بحرانی شود.

وی در پاسخ به اینکه نمی‌توان از دو جمعیت گونه بهرام گور و یزد برای تقویت ژنتیکی آنها استفاده کرد، گفت: چون گونه گورخر بهرام گور با گونه گورخر یزد مقداری از نظر ژنتیکی فاصله دارند؛ از این رو، نمی‌خواهیم و نباید با هم تلاقی داشته باشند باید هر دو نژاد را به صورت خالص حفظ کنیم.

بازگشت آهوی ایرانی به طبیعت

وی اظهار داشت: در برخی از زیستگاه‌ها از جمله کلاه قاضی اصفهان تقویت ژنتیکی جمعیت آهو را داشتیم یعنی تعدادی آهو به آنجا منتقل کردیم تا از نظر ژنتیکی تقویت شوند، تعدادی آهو را در پارک ملی خِبر کرمان احیا کردیم، اینها از جمله مواردی بود برای گونه‌هایی که به صورت مقطعی منقرض شده بودند که مجدداً به طبیعت برگرداندیم.

افزایش ۱۵ درصدی جمعیت گوزن زرد ایرانی

اکبری اظهار داشت: گوزن زرد ایرانی جزو گونه‌های مهم ما است که شرایط نگران کننده‌ای داشت و در مدت چند سال کاهش جمعیت را تجربه کرده بودیم مجموع اقداماتی که در دو سال و نیم گذشته انجام شد منجر به این شد که حدود ۱۵ درصد افزایش جمعیت گوزن را در واحدها داشته باشیم.

معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست گفت: از خانواده گوزن‌ها سه گونه مهم در ایران زندگی می‌کند، یکی مرال که بزرگترین گوزن است و زیستگاه آن عمدتاً جنگل‌های هیرکانی در استان‌های شمالی و ارسباران است. گونه بعدی شوکا است که کوچک‌ترین گوزن ایران و گونه کمیابی است و در جنگل‌های شمال ایران و بخش‌هایی از جنگل‌های کردستان و غرب کشور هم پراکنش داشته است اما گونه حد وسط این دو به لحاظ جثه گوزن زرد ایرانی است این گونه برعکس دو گونه دیگر، خاستگاه و زیستگاهش بیشتر جنگل‌های نیمه گرمسیری و گرمسیری سمت خوزستان بوده و پراکنش خوبی در آنجا داشته است اما به لحاظ حاصلخیزی که جلگه خوزستان داشته در دوره‌های گذشته شاید دهه ۳۰ یا ۴۰ به سرعت به مزارع تبدیل می‌شوند و گونه‌هایی که آنجا زندگی می‌کردند دیگر فضایی برای زندگی نداشتند.

اکبری افزود: از طرف دیگر مسائل و مشکلات دیگری مانند شکار هم به شرایط موجود اضافه می‌شود و در نهایت تقریباً در دهه ۴۰ این گونه از بین می‌رود البته از همان اواخر دهه ۴۰ که فکر می‌کردند این گونه منقرض شده حدود چهار رأس گوزن زرد در خوزستان مشاهده، زنده گیری و منتقل شدند که در اسارت تکثیر می‌شوند؛ بنابراین جمعیتی که اکنون از گوزن زرد ایرانی در کشور داریم از همان چهار رأس است.

وی ادامه داد: در شرایط فعلی مهمترین سایت‌های تکثیر در کشور که زادآوری در آنها به خوبی انجام می‌شود شامل دشت ناز ساری، استان ایلام و ارسنجان در فارس است که و تکثیر در آنها به خوبی انجام می‌شود البته در جنگل باغ شادی استان یزد نیز یک سایت تکثیر داریم همچنین در آذربایجان غربی هم سال گذشته یک سایت راه اندازی و تعداد محدودی گوزن به آن منتقل شد، علاوه بر اینها به برخی از باغ وحش‌ها تعدادی گوزن زرد امانت داده شده است.

وی اظهار داشت: البته اولین سایت تکثیر گوزن زرد ایرانی دشت ناز ساری است که هنوز هم به عنوان یکی از مهمترین سایت‌های کشور فعال است. در آنجا تکثیر انجام و بعد به استان‌های مختلف منتقل و در سایت‌های دیگر نگهداری می‌شوند. از این سایت به استان فارس و در مقطعی به کهگیلویه و بویراحمد و کرمانشاه منتقل شدند که برخی از آنها موفق بوده اما برخی هم موفق نبودند و در همان مقاطعی که منتقل شدند یکی دو سال بعد گوزن‌های آن به سایت دیگری منتقل شدند.

اکبری تاکید کرد: در مجموع با وجود تلاش‌هایی که انجام شد جمعیت گوزن زرد اکنون حدود ۳۰۰ رأس است البته در مقطعی جمعیت این گونه به ۷۰۰ رأس هم رسیده بود اما سال‌ها قبل که دریاچه ارومیه با مشکلاتی مواجه شد یک جمعیت خوبی در جزیره اشک این دریاچه بود که از دست دادیم بنابراین جمعیت کم شده است.

رتبه بندی باغ وحش

وی با اشاره به اینکه رتبه بندی باغ وحش‌ها با هدف ارتقای کیفیت این مراکز انجام می‌شود اظهار داشت: رتبه بندی باغ وحش‌ها کاری بود که امسال برای اولین بار انجام شد اگرچه نتایج را هنوز اعلام نکردیم چون در مرحله کنترل و دقیق کردن آن هستیم اما تأثیر زیادی در ارتقا باغ وحش‌ها خواهد داشت، علاوه بر آن نشستی را با باغ وحش داران داشتیم و تلاش‌های خوبی صورت گرفت برای اینکه بتوانیم باغ وحش‌ها را به استانداردها نزدیک کنیم.

وی با اشاره به اینکه شاخص‌های رتبه بندی در ۱۵ محور با ۶۸ شاخص تعریف شده‌اند اظهارداشت: مجوز باغ وحش، نقش باغ وحش‌ها در آگاهی رسانی و آموزش، ایمن سازی و حفاظت از فضای باغ وحش، فضای سبز، زیبایی شناختی، تغذیه سالم حیوانات، بهداشت و مدیریت پسماند، بیماری‌های حیات وحش، واکسیناسیون، تلفات حیات وحش و پیگیری‌ها، مدیریت و پیشگیری، رعایت حقوق حیوانات، رفتارشناسی و فضاهایی که برای گونه‌ها در نظر می‌گیرند، کمکی که احیاناً باغ وحش‌ها به حفاظت می‌کنند، مسائل مدیریت منابع انسانی و ثبت اطلاعات در سامانه جامع محیط زیست، مستندسازی مسائل باغ وحش و تنوع گونه‌ای باغ وحش‌ها از جمله محورهایی هستند که برای هر کدام چندین شاخص تعریف شده و هر شاخص یک امتیاز دارد.

اکبری تاکید کرد: باغ وحش‌ها می‌توانند در حفاظت از گونه‌های جانوری نقش مهمی را ایفا کنند و گونه‌هایی که در طبیعت منقرض شده‌اند دوباره در باغ وحش‌ها تکثیر و به طبیعت برگردند، به عنوان مثال غزال اوریکس در طبیعت منقرض شده اما در باغ وحش تکثیر و دوباره به طبیعت برگشت همچنین گوزن زرد ایرانی هم همین شرایط را دارد بنابراین فعالیت صحیح باغ وحش‌ها می‌تواند نقش مهمی را در حفاظت از گونه‌های جانوری ایفا کند.