پایگاه خبری تحلیلی ایراسین، پیمان مولوی، دبیرکل انجمن اقتصاددانان ایران: سناریوهای مختلفی برای آینده اقتصاد ایران وجود دارد. سناریویی که ما سمت به آن در حال حرکت هستیم و احتمال ۷۰ درصدی وقوع آن وجود دارد، حرکت از نرخ بهره حقیقی شدید منفی یعنی ۱۶- درصد سال ۱۴۰۲ به سمت نرخ بهره حقیقی نزدیک به منفی شش و به احتمال زیاد تا انتهای سال نزدیک به صفر است. به عبارتی ما تا انتهای سال شاهد چرخش نرخ بهره حقیقی از منفی به مثبت خواهیم بود و ۷۰ درصد امکان تحقق این سناریو وجود دارد. در مقابل ۳۰ درصد احتمال عدم وقوع این سناریو باتوجه به اتفاقات سیاسی بین‌المللی به ویژه انتخابات آمریکا و روی کار آمدن ترامپ در میان است که در این صورت باید شاهد افزایش افسار گسیخته نقدینگی، تداوم مباحث تورمی و باقی ماندن نرخ بهره حقیقی در حدود ۵- درصد بود. ولی اگر سناریو چرخش نرخ بهره حقیقی از منفی به مثبت رخ دهد رکود عمیق‌تر خواهد شد و کشور به سمت رکود بیشتر حرکت می‌کند، درست مانند سال‌ها ۹۳ تا ۹۵. عدم تحقق این سناریو نیز نرخ بهره حقیقی ۵- و تداوم روند فعلی را به دنبال خواهد داشت تا رکود نسبی بر اقتصاد ما حاکم شود.

به نظر بنده آینده اقتصاد ایران با توجه به چشم‌انداز حقیقی در راستای کنترل تورم شکل خواهد گرفت و ما به سمت کاهش نرخ تورم حرکت خواهیم کرد، البته این حرکت بیش از اندازه کند صورت می‌گیرد. به بیان ساده‌تر تورم حدود ۳۵ درصدی در سال جاری به کانال ۳۰ تا ۳۵ درصد کاهش پیدا می‌کند و با این روند کنترل نقدینگی نزدیک به ۲۵ درصد می‌رسد. علاوه‌بر این رشد اقتصادی نزدیک به دو تا سه درصدی خواهد بود. امکان کاهش نرخ تورم در سال آینده نیز به کانال ۲۵ تا ۳۰ درصد وجود دارد. در این میان انتخابات آمریکا عاملی برای تغییر این چشم‌انداز محسوب می‌شود و اگر فردی روی کار بیاید که خواهان کاهش درآمدهای نفتی ایران باشد، چشم‌انداز کاهش نرخ تورم با ریسک جدی مواجه می‌شود. البته باید دید آیا فردی انتخابی در انتخابات آمریکا توان کاهش درآمدهای نفتی ایران را دارد یا خیر؟

در اقتصاد ذینفعانه ایران همیشه فشار زیادی بر دوش دولت‌ها برای تغییر نرخ بهره حقیقی به مثبت در کنار حفظ بازدهی کسب و کارها وجود دارد، برای نمونه نرخ بهره حقیقی در سال‌های ۹۳ تا ۹۶ مثبت بود ولی به‌یکباره از سال ۹۷ نرخ بهره حقیقی شدیداً منفی شد. همچنین باید گفت در طول ۴۳ سال گذشته تنها ۱۰ سال نرخ بهره حقیقی مثبت بوده و ۳۳ سال این نرخ منفی است. لذا در اقتصاد ذینفعانه نمی‌توان گفت که دوره رکودی ما طولانی می‌شود یا نه چرا که امکان تغییر سیاست‌های تورمی در میانه راه دولت‌ها وجود دارد و باید دید با گذر زمان چه اتفاقی رخ می‌دهد.