پایگاه خبری تحلیلی ایراسین - شرکت فولاد مبارکه اصفهان به عنوان بزرگ‌ترین واحد صنعتی و فولادسازی در ایران و منطقه خاورمیانه و شمال آفریقا، نقش محوری در صنعت فولاد کشور ایفا می‌کند. نامگذاری سال ۱۴۰۴ هجری شمسی به عنوان سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» از سوی رهبر معظم انقلاب اسلامی، اهمیت ویژه‌ای به توسعه و تقویت تولید ملی بخشیده است. لذا این گزارش به تحلیل سرمایه‌گذاری‌های راهبردی شرکت فولاد مبارکه در راستای تحقق این هدف ملی می‌پردازد. این سرمایه‌گذاری‌ها شامل طرح‌های توسعه ظرفیت تولید مانند پروژه نورد گرم ۲، اقدامات اساسی برای مقابله با ناترازی انرژی از طریق سرمایه‌گذاری در نیروگاه خورشیدی و تأمین منابع گازی، و همچنین سرمایه‌گذاری در حوزه حفاظت از محیط زیست است. هدف اصلی این گزارش، بررسی و ارزیابی این سرمایه‌گذاری‌ها (۵۰۰ هزار میلیارد تومان در ۱۵ استان کشور) و تبیین نقش آن‌ها در رشد و پایداری شرکت فولاد مبارکه و صنعت فولاد ایران است.

۱۴۰۴ سال سرمایه‌گذاری برای صنعت فولاد

رهبر انقلاب اسلامی سال ۱۴۰۴ هجری شمسی را به عنوان سال «سرمایه‌گذاری برای تولید» نامگذاری کردند. این نامگذاری در ادامه نگاه همیشگی ایشان باز هم بر اهمیت حمایت از تولید ملی و توسعه اقتصادی کشور تاکید دارد. بررسی نامگذاری سال‌ها در ۲۵ سال گذشته نشان می‌دهد که مسائل اقتصادی همواره یکی از دغدغه‌های اصلی ایشان بوده است. لذا این نامگذاری‌ها به عنوان یک راهبرد کلان، جهت‌گیری‌های اصلی اقتصادی کشور را مشخص می‌کنند و فعالان اقتصادی و صنعتی را به سرمایه‌گذاری در بخش‌های مولد ترغیب می‌نمایند.

صنعت فولاد به عنوان یکی از صنایع مادر و زیربنایی، نقش بسزایی در اقتصاد ایران ایفا می‌کند. شرکت فولاد مبارکه با در اختیار داشتن سهم قابل توجهی از تولید فولاد کشور (بیش از ۳۰ درصد) و ۱ درصد از تولید ناخالص ملی، برخورداری از زنجیره ارزش کامل تولید فولاد، به عنوان محرک بسیاری از صنایع بالادستی و پایین‌دستی عمل می‌کند. صنایعی نظیر خودروسازی، لوازم خانگی، لوله‌سازی و ساخت‌وساز به طور مستقیم به تولیدات فولاد وابسته هستند. از این رو، سرمایه‌گذاری در صنعت فولاد و به ویژه توسط شرکت فولاد مبارکه، نه تنها به افزایش تولید این محصول استراتژیک منجر می‌شود، بلکه زمینه را برای رشد و توسعه سایر بخش‌های اقتصادی نیز فراهم می‌سازد.

مدیرعامل گروه فولاد مبارکه، سعید زرندی، نیز در مراسم تحویل سال نو با اشاره به نامگذاری سال ۱۴۰۴، این موضوع را برای شرکت بسیار امیدوارکننده دانسته و بر برنامه‌ریزی جدی این گروه در حوزه تولید و سرمایه‌گذاری تاکید کرده است.

زرندی همچنین به برنامه هفتم توسعه اشاره کرد و گفت: ما در موضوعات تولید و سرمایه‌گذاری به صورت جدی برنامه‌ریزی کرده‌ایم و گروه فولاد مبارکه بیش از ۵۰۰ هزار میلیارد تومان برای تولید در ۱۵ استان کشور سرمایه‌گذاری در نظر گرفته است.

نقش ملی فولاد مبارکه در صنعت و اقتصاد ایران

شرکت فولاد مبارکه اصفهان با نماد بورسی «فولاد»، در سال ۱۳۷۰ تأسیس شده و در زمینه تولید و فروش محصولات فولادی متنوعی از جمله ورق گرم، ورق سرد و محصولات پوشش‌دار فعالیت می‌کند. این شرکت بزرگترین تولیدکننده فولاد در ایران محسوب می‌شود و با در اختیار داشتن حدود ۱۳ درصد از تولید گندله، ۲۷ درصد از تولید آهن اسفنجی و ۳۸ درصد از تولید شمش فولادی کشور، نقش بی‌بدیلی در تأمین مواد اولیه صنایع پایین‌دستی ایفا می‌کند. محصولات فولاد مبارکه نیاز صنایع مختلفی از جمله خودروسازی، لوازم خانگی، لوله‌سازی، مخازن تحت فشار و صنایع حمل و نقل را تأمین می‌کند. علاوه بر تأمین نیاز داخلی، این شرکت یکی از صادرکنندگان اصلی فولاد ایران به بیش از ۴۰ کشور جهان در اروپا، آسیا، خاورمیانه و آفریقا است و نقش مهمی در تأمین ارز برای کشور ایفا می‌کند. در سال ۱۴۰۲، حدود ۷۵ درصد از درآمد شرکت فولاد مبارکه از محل تولید و فروش ورق گرم و سرد حاصل شده است. همچنین، بیش از ۸۰ درصد از محصولات این شرکت از طریق بورس کالا به فروش می‌رسد.

سرمایه‌گذاری در توسعه ظرفیت تولید

• ابرپروژه نورد گرم ۲:

شرکت فولاد مبارکه به منظور افزایش ظرفیت تولید و پاسخگویی به نیازهای رو به رشد بازار، سرمایه‌گذاری قابل توجهی ۷۷۰ میلیون یورویی در ابرپروژه احداث خط نورد گرم ۲ انجام داده است. هدف اصلی این پروژه، افزایش سالانه ۴.۲ میلیون تن به ظرفیت تولید ورق گرم این شرکت است. این پروژه یکی از مهم‌ترین پروژه‌های صنعت فولاد کشور است که تاکنون ۴۲ درصد پیشرفت داشته است و با اجرای کامل این پروژه تا سال ۱۴۰۶، زنجیره تولید گروه فولاد مبارکه تکمیل و کشور از وارادت ورق گرم بی‌نیاز می‌شود و ایران را به یکی از صادرکنندگان این محصول استراتژیک تبدیل خواهد کرد.

پروژه نورد گرم ۲ از سال ۱۴۰۱ آغاز شده و ماده اولیه آن تختال است که با بهره‌برداری از این پروژه، در محصولات میانی فولاد مبارکه ارزش افزوده بالاتری ایجاد شده و اشتغال‌زایی قابل توجهی خواهد داشت. تولید ورق‌های فولادی عریض جهت تولید لوله‌های انتقال نفت و گاز و تولید ورق‌های استحکام بالا ویژه شاسی خودروهای سبک و سنگین ازجمله ویژگی‌های این پروژه است.

تکمیل و بهره‌برداری از پروژه نورد گرم ۲، کشور را از واردات ورق گرم بی‌نیاز کرده این پروژه علاوه بر افزایش ظرفیت تولید، منجر به ایجاد حدود ۱۰۰۰ شغل مستقیم و ۸۰۰۰ شغل غیرمستقیم نیز خواهد شد.

• سایر طرح‌های افزایش ظرفیت تولید:

علاوه بر پروژه نورد گرم شماره ۲، شرکت فولاد مبارکه در زمینه تولید سایر محصولات فولادی نیز سرمایه‌گذاری استراتژیکی انجام داده است. به عنوان مثال، به منظور مقابله با تحریم‌ها و تأمین نیاز داخلی به ورق با کیفیت برای تولیدکنندگان لوازم خانگی، خط تولید ورق رنگی ویژه لوازم خانگی در این شرکت راه‌اندازی شده است. این اقدام نشان‌دهنده رویکرد فعال شرکت در مواجهه با چالش‌های خارجی و تمرکز بر تأمین نیازهای صنایع داخلی است. همچنین، از محل افزایش سرمایه اخیر، بیش از ۴,۸۰۰ میلیارد تومان نیز برای «تکمیل پروژه خط ورق رنگی شماره ۲» در نظر گرفته شده است. این امر نشان می‌دهد که توسعه ظرفیت تولید ورق رنگی نیز از اولویت‌های شرکت محسوب می‌شود. ورق رنگی به دلیل کاربردهای گسترده در صنایع مختلف از جمله ساختمان‌سازی و لوازم خانگی، از محصولات با ارزش افزوده بالا به شمار می‌رود. احداث خردایش واحد گندله سازی به ظرفیت ۲ میلیون تن، احداث واحد RHTOP۲ و … همچنین در راستای توسعه گروه فولاد مبارکه، طرح‌هایی همچون احداث و توسعه کارخانه لوله‌های بدون درز در شرکت لوله پارتاک، احداث مدول سوم آهن سازی به ظرفیت ۱.۷۲ میلیون تن آهن اسفنجی درسال در فولاد هرمزگان، احداث پروژه ستاره سیمین هرمز پروژه مگامدول یک احیا مستقیم با ظرفیت ۱.۷ میلیون تن، پروژه فولادسازی سفید دشت با ظرفیت ۸۰۰ هزار تن، احداث خط نورد سرد و اسیدشویی ورق خودرو چهارمحال و بختیاری، کارخانه کنسانتره هماتیت سنگان، نیروگاه گازی سمنان، احداث کارخانه الکترود گرافیتی و پروژه احداث کارخانه کنسانتره در استان یزد، احداث واحد ۴۰۰ هزار تنی فولاداندیمشک، احداث کارخانه تولید آهن اسفنجی به ظرفیت ۱.۱ میلیون تن فولاد آرتاویل اردبیل و… در ۱۵ استان کشور اشاره کرد.

این سرمایه‌گذاری در شرکت‌های زیرمجموعه گروه فولاد مبارکه در سرتاسر کشور، نشان‌دهنده رویکرد یکپارچه به توسعه زنجیره ارزش تولید فولاد است.

مقابله با ناترازی انرژی از طریق سرمایه‌گذاری‌های راهبردی

یکی از چالش‌های اساسی صنایع در ایران، به ویژه صنعت فولاد، تأمین پایدار انرژی است. لذا شرکت فولاد مبارکه برای رفع این محدودیت، سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی در زیرساخت‌های انرژی انجام داده است.

نیروگاه سیکل ترکیبی:

احداث «نیروگاه سیکل ترکیبی ۹۱۴ مگاواتی» با سرمایه‌گذاری ۴۲۵ میلیون یورویی، یکی از اقدامات مهم شرکت در این زمینه است. هدف از این سرمایه‌گذاری، تأمین انرژی پایدار برای فعالیت‌های شرکت است. دو واحد گازی این نیروگاه به ظرفیت هر کدام ۳۰۷ (جمعاً ۶۱۴ مگاوات) به بهره‌برداری رسیده است و و واحد بخار آن تا پایان سال ۱۴۰۴ به اتمام خواهد رسید. پیشرفت فیزیکی این نیروگاه به بیش از ۸۲ درصد رسیده است و تاکنون نقش مهمی در تأمین انرژی مورد نیاز فولاد مبارکه ایفا کرده است. این نیروگاه به عنوان یکی از پروژه‌های بزرگ سرمایه‌گذاری صنعتی کشور شناخته می‌شود. سرمایه‌گذاری در نیروگاه سیکل ترکیبی، گامی اساسی در جهت کاهش وابستگی به شبکه برق سراسری و تضمین تداوم تولید در فولاد مبارکه محسوب می‌شود.

• سرمایه‌گذاری در نیروگاه خورشیدی:

شرکت فولاد مبارکه به منظور تأمین پایدار انرژی و کاهش وابستگی به شبکه سراسری برق، سرمایه‌گذاری گسترده‌ای در احداث نیروگاه خورشیدی به ظرفیت ۶۰۰ مگاوات انجام داده است. میزان سرمایه‌گذاری پیش‌بینی شده برای این پروژه بالغ بر ۳۰۰ میلیون یورو است. این نیروگاه با نام «نیروگاه آفتاب شرق»، بزرگترین نیروگاه خورشیدی متمرکز ایران است و در چند فاز به بهره‌برداری خواهد رسید. فاز اول با ظرفیت ۲۰ مگاوات در مهر ماه ۱۴۰۳ به شبکه متصل و تا پایان فروردین ماه ۱۴۰۴، ۱۲۰ مگاوات از ظرفیت این نیروگاه وارد مدار شود. هدف نهایی، بهره‌برداری از کل ظرفیت ۶۰۰ مگاوات تا پایان سال ۱۴۰۴ است. این سرمایه‌گذاری به فولاد مبارکه کمک می‌کند تا ضمن تأمین بخشی از نیازهای انرژی خود، از فشار بر شبکه سراسری برق بکاهد و تولید پایدار را تضمین نماید. علاوه بر این، بهره‌برداری از این نیروگاه خورشیدی منجر به کاهش قابل توجه مصرف سوخت‌های فسیلی و انتشار گازهای گلخانه‌ای خواهد شد. بر اساس برآوردها، با بهره‌برداری کامل از این نیروگاه، سالانه حدود ۸۵۰ هزار تن از تولید گاز CO۲ کاسته خواهد شد.

• اقدامات تأمین گاز:

شرکت فولاد مبارکه برای تأمین پایدار گاز مورد نیاز خود نیز اقدامات مهمی را در دستور کار قرار داده است. این شرکت مجوزهای لازم برای مطالعات و ارزیابی مشارکت در بهره‌برداری از میدان گازی مدار در جنوب کشور و در نزدیکی عسلویه را دریافت کرده است. برآوردهای اولیه نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در بهره‌برداری از این میادین گازی حدود ۷۵۰ میلیون دلار خواهد بود. انتظار می‌رود که پس از بهره‌برداری کامل، این پروژه حدود ۴۶۰ میلیون فوت مکعب گاز طبیعی و ۴۰ هزار بشکه میعانات گازی در روز برای فولاد مبارکه تأمین کند. قرارداد نهایی برای تأمین گاز از این میدان‌ها در مراحل پایانی قرار دارد و به زودی امضا خواهد شد. همچنین، شرکت فولاد مبارکه با شرکت ملی گاز ایران تفاهم‌نامه همکاری در زمینه توسعه فناوری بومی و استقرار یک واحد ذخیره‌سازی گاز طبیعی به صورت مایع (LNG) امضا کرده است. این اقدامات به منظور کاهش وابستگی به شبکه سراسری گاز و تضمین تأمین پایدار سوخت برای فعالیت‌های تولیدی شرکت انجام می‌شود.

تعهد به پایداری محیط زیست با سرمایه‌گذاری ۲.۳ میلیارد دلاری

شرکت فولاد مبارکه علاوه بر توسعه ظرفیت تولید و تأمین انرژی، به موضوع مسئولیت‌های زیست‌محیطی نیز توجه ویژه‌ای دارد و ۲.۳ میلیارد دلار در زمینه حفاظت از محیط زیست سرمایه‌گذاری کرده است.

تأسیسات تصفیه فاضلاب:

فولاد مبارکه طی سال‌های اخیر سرمایه‌گذاری‌های قابل توجهی برای کاهش مصرف آب داشته، به‌طوری که به ازای تولید هر تن فولاد، ۲.۵ مترمکعب آب مصرف می‌کند و با این حساب یکی از کم‌مصرف‌ترین فولادسازان جهان شناخته می‌شود.

این مجموعه با جمع‌آوری پساب فاضلاب ۱۲ شهر اطراف خود و بازچرخانی آب به‌میزان ۸ الی ۹ بار برای مصارف صنعتی، علاوه بر صرفه‌جویی در مصرف آب، کمک شایانی به بهداشت منطقه پیرامونی خود می‌کند.

سرمایه‌گذاری در «تأسیسات فاضلاب شهرهای اطراف» به عنوان بخشی از تلاش‌های شرکت در زمینه مسئولیت‌های اجتماعی و زیست‌محیطی انجام شده است. فولاد مبارکه از سال ۹۲ تا کنون ۶۰ میلیون یورو برای تأسیس شبکه فاضلاب ۹ شهر از شهرستان‌های مبارکه و لنجان هزینه کرده است. همچنین این شرکت برای پروژه‌های انتقال پساب در منطقه برای سه شهر طالخونچه، مجلسی و حسن آباد ۲,۱۰۰ میلیارد تومان سرمایه‌گذاری کرده است و برای تکمیل فاضلاب زیباشهر و دیزیچه نیز ۲۴۰ تا ۲۵۰ میلیارد تومان فولاد مبارکه هزینه کرده است.

سرمایه گذاری در سایر اقدامات زیست‌محیطی:

به جز کاهش مصرف آب و استفاده از پساب شهری، تصفیه و استفاده مجدد از پساب شهری؛ از دیگر پروژه‌های محیط زیستی که فولاد مبارکه در آن سرمایه گذاری کرده می‌توان به موارد زیر اشاره کرد: اجرای سیستم‌های بازچرخانی آب در فرآیندهای تولید؛ بازیافت سرباره‌های فولادی و استفاده مجدد در راه‌سازی و زیرسازی پروژه‌ها، نصب و بهینه‌سازی فیلترهای صنعتی در کوره‌ها و واحدهای تولیدی؛ پایش و کنترل انتشار گازهای گلخانه‌ای با پیاده سازی استانداردهای حوزه کربن شامل ISO ۱۴۰۶۴-۱ و ISO ۱۴۰۶۷؛ ایجاد بیش از ۱۴۵۰ هکتار فضای سبز در مجموعه و اطراف آن، توسعه طرح‌های کاشت درخت و کاهش ردپای کربن؛ تهیه اطلس گیاهی و جانوری و پایش تنوع زیستی منطقه و… اشاره کرد.

همچنین تولید «فولاد سبز از طریق بازیافت قراضه» نیز از جمله اقدامات شرکت در این راستا است. انتشار "گزارش پایداری سال ۲۰۲۴" توسط این شرکت، نشان‌دهنده تعهد رسمی و مستمر به شفافیت در زمینه عملکرد زیست‌محیطی و اجتماعی است.

سرمایه گذاری برای اهداف استراتژیک و بدست آوردن جایگاه جهانی

شرکت فولاد مبارکه با ترسیم چشم‌اندازی بلندمدت، اهداف استراتژیک مشخصی را برای آینده خود تعیین کرده است. هدف قرار گرفتن در جمع ۲۰ شرکت برتر فولادساز جهان و دستیابی به درآمد ۱۵ میلیارد دلاری نشان‌دهنده اهداف بلند این شرکت برای رشد و کسب جایگاه برتر در صنعت فولاد جهانی است. ورود به بازارهای صادراتی جدید و افزایش رقابت‌پذیری از دیگر اهداف کلیدی شرکت برای دستیابی به این چشم‌انداز است. استراتژی خوداتکایی در تأمین منابع حیاتی مانند انرژی و آب، از طریق سرمایه‌گذاری در نیروگاه‌ها و تأسیسات تصفیه فاضلاب، نقش مهمی در تضمین تداوم تولید و کاهش آسیب‌پذیری‌های خارجی ایفا می‌کند. تسریع طرح‌های توسعه با هدف سودآوری، صادرات و ارزآوری، رویکرد اقتصادی شرکت در قبال پروژه‌های توسعه‌ای را نشان می‌دهد. تاکید مدیرعامل شرکت بر "نگرش تحول‌آفرین" و اهمیت "نوآوری و تحول"، بیانگر آمادگی شرکت برای پذیرش تغییرات و استفاده از فرصت‌های جدید است. همچنین تمرکز مدیرعامل جدید بر "تحول دیجیتال، توسعه بازارهای صادراتی و بهره‌وری تولید" نیز این رویکردهای استراتژیک را تأیید می‌کند. استراتژی کلان تولید فولاد در ایران که شامل سرمایه‌گذاری در تأسیسات مدرن، پیشرفت‌های فناوری و زیرساخت‌ها می‌شود، به طور کلی از جهت‌گیری‌های فولاد مبارکه به عنوان رهبر این صنعت در ایران حمایت می‌کند.

چشم‌اندازی رو به رشد با تمرکز بر پایداری

تحلیل داده‌های این گزارش نشان می‌دهد که شرکت فولاد مبارکه با برنامه‌های توسعه‌ای جامع و سرمایه‌گذاری‌های کلان، به دنبال افزایش ظرفیت تولید، دستیابی به خودکفایی در تأمین انرژی، و ارتقای جایگاه خود در صنعت فولاد جهانی است. تمرکز بر توسعه خطوط تولید محصولات با ارزش افزوده بالا مانند ورق رنگی، سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های انرژی شامل نیروگاه سیکل ترکیبی و خورشیدی، و مشارکت در توسعه میادین گازی، همگی گواه این رویکرد هستند. علاوه بر این، توجه ویژه به مسئولیت‌های زیست‌محیطی و اجتماعی و سرمایه گذاری کلان در این حوزه، حرکت به سوی تولید فولاد سبز، نشان‌دهنده تعهد شرکت به پایداری است. لذا با وجود چالش‌های خارجی مانند محدودیت‌های انرژی و تحریم‌ها، می‌توان گفت شرکت فولاد مبارکه با اتخاذ استراتژی‌های هوشمندانه و سرمایه‌گذاری‌های هدفمند برای تولید، از گذشته تا به امروز و در مسیر آینده به دنبال تحقق اهداف بلندپروازانه خود برای رشد و رهبری در صنعت فولاد است و این شرکت همواره به عنوان الگو و پیشتاز برای عمل به شعار امسال یعنی «سرمایه گذاری برای تولید» بوده و خواهد بود.