بهمن آرمان، اقتصاددان و استاد دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار ایراسین در رابطه با تاریخچه شیرین کردن آب در منطقه خلیج فارس گفت: مسئله شیرین کردن آب دریاها دارای پیشینه نسبتاً طولانی است ولی در طول چند دهه اخیر به ویژه در منطقه خلیج فارس به علت وجود نفت و صنایع مختلف که نیاز به آب فراوان دارند (مثل پتروشیمی، پالایشگاه ها و...) این صنعت رشد بسیار زیادی کرده است به طوری که در حال حاضر از ظرفیت نصب شده آب شیرین کن های جهان که حدود 90 میلیون مترمکعب در روز است؛ بیش از 40 درصد آن در خلیج فارس انجام می شود.

این استاد دانشگاه تهران در ادامه به شوری بیش از حد آب خلیج فارس به علت ریختن پساب آب شیرین کن ها در کشورهای حوزه خلیج فارس پرداخت و افزود: به علت عدم رعایت مسائل زیست محیطی توسط کشورهای حوزه خلیج فارس که در آنها رودخانه یا منابع آب زیرزمینی وجود ندارد و اکثرا شنزار هستند؛ پساب این آب شیرین کن ها به خلیج فارس ریخته می شود و شوری آب خلیج فارس 15 درصد بیشتر از آب های آزاد جهان است.

آرمان به پیشینه انتقال آب از خلیج فارس اشاره کرد و گفت: مسئله انتقال آب از خلیج فارس به فلات مرکزی ایران به علت بهبود شرایط بهداشتی مردم، بالا بودن میزان سرانه آب، ایجاد صنایع مختلف و دوره ای بودن خشکسالی در کشور از مدت ها پیش مطرح بوده است و پیش از انقلاب هم واحدهای آب شیرین کنی در ابعاد کوچک در جزایری مثل لاوان، خارک و حتی پتروشیمی آبادان که می توانست از رودخانه کارون استفاده کند، ایجاد شد. بعد از انقلاب از زمان به سرکار آمدن دولت آقای هاشمی و باتوجه به فعالیت های گسترده ای که در صنایع معدنی در مرکز کشور مثل گل گهر، چادرملو، سنگ آهن مرکزی، زغال سنگ طبس و سنگ آهن سنگان اتفاق افتاد؛ باعث شد در زمان وزارت آقای محلوجی مسئله انتقال آب به فلات مرکزی ایران در دستورکار قرار بگیرد ولی بنا بر دلایلی این کار انجام نشد و واحدهای صنعتی که در این مناطق ایجاد شدند فشار خودشان را بر روی استفاده از آب های زیرزمینی گذاشتند و نتیجه این شد که آسیب فراوانی به مزارع پسته وارد شد به طوری که در حال حاضر آب همراه با آرسنیک از چاه هایی به عمق 400 متر بدست می آید.

آرمان به تبعات منفی استفاده از این آب های زیرزمینی اشاره کرد و افزود:  این مسئله نمی توانست ادامه پیدا کند و دولت هم منابع مالی کافی در اختیار نداشت لذا خود شرکت های ذی نفع از این مسئله شامل گل گهر، چادرملو و مس سرچشمه تصمیم گرفتند که آب مورد نیاز خودشان را از طریق شیرین کردن آب دریا تامین کنند که در پنجشنبه دو هفته قبل فاز اول آن به طول 305 کیلومتر به بهره برداری رسید و آب در حال حاضر از خلیج فارس به سیرجان منتقل می شود.

 این تحلیل گر مسائل اقتصادی به فازهای بعدی این ابرپروژه پرداخت و گفت: مراحل بعدی این پروژه انتقال آب از گل گهر به مس سرچشمه است که با تکمیل آن 55 درصد پیشرفت فیزیکی از کل این پروژه اتفاق خواهد افتاد و در ادامه شاهد انتقال آب به استان یزد، چادملو و اردکان خواهیم بود؛ هرچند هنوز از پیشرفت لازم برخوردار نیست اما نکته مهمتر این است که این واحد آب شیرین کنی که در بندرعباس در دست ساخت است شامل 8 مدول با ظرفیت 200 هزار متر مکعب در روز است که از آنها تنها یک واحدش به بهره برداری رسیده و هفت واحد دیگر عملیاتی ساختمانی آنها انجام شده ولی مراحل تجهیزات و ماشین آلات آن گویا هنوز تکمیل نشده است زیرا بخش هایی از تکنولوژی صنعت آب شیرین کن تنها در اختیار آمریکا است و آمریکا این تکنولوژی را به کشورهای دیگر نمی دهد و حتی اسرائیلی ها هم در این زمینه به شرکت های آمریکایی وابسته هستند.

این استاد دانشگاه به ظرفیت بالای این پروژه در صورت تکمیل شدن اشاره کرد و افزود:  اگر این 8 واحد به مرحله بهره برداری برسد می توان عنوان کرد که با تولید 1 میلیون و ششصد هزارمتر مکعب آب در روز ایران صاحب بزرگترین کارخانه آب شیرین کن جهان خواهد شد. زیرا بزرگترین آب شیرین کن های جهان که یکی در ایالت کالیفرنیا و دیگری در عربستان صعودی قرار دارد، ظرفیتی برابر یک میلیون مترمکعب در روز دارند.

آرمان در خاتمه به دستاورد مهم این ابرپروژه یعنی استفاده از سرمایه های خرد برای اجرای پروژه های عظیم صنعتی پرداخت و گفت: یکی از مهمترین دستاوردهای این پروژه این است که ما توانستیم یک پروژه ای که از آن با عنوان مگاپروژه یاد می شود و در نوع خودش بسیار بزرگی است را در طول مدت 5 سال و با 163 هزار میلیارد ریال به بهره برداری برسانیم بدون اینکه دولت حتی یک ریال در این پروژه سرمایه گذاری کند و شرکت های سه گانه گل گهر، چادر ملو و مس سرچشمه با افزایش سرمایه توانستند از طریق گردآوری پس اندازهای خرد مردم این پروژه با این عظمت را اجرا کنند که خود این نشان دهنده این است که حتی در شرایط تحریم و کم پولی دولت هم می شود کارهای بزرگی را از طریق سرمایه گذاری های خرد انجام داد.