به گزارش خبرنگار ایراسین، جلوگیری از واردات بی‌رویه پیش‌نیاز رونق فعالیت‌های تولیدی است و کنترل و شفاف سازی واردات نخستین گام مانع زدایی از تولید است که چند سالی است، در صنعت فولاد به فراموش سپرده شده است. به عنوان نمونه در حالی که ظرفیت تولید انواع ورق‌های فولادی پوشش‌دار اعم از ورق‌های گالوانیزه، گالوالوم و قلع اندود در حدود ۴ میلیون و ۵۷۰ هزار تن در سال است، به دلیل عدم حمایت‌ها تنها ۳۶ درصد این ظرفیت اسمی یعنی معادل یک میلیون و ۶۲۸ هزار تن آن فعال است که این میزان تولید نیز به دلیل واردات بی رویه با مشکل عرضه در بازار مواجه است.

بررسی تارنمای کدال نشان می‌دهد که سال گذشته افزون بر یک میلیون و ۲۳۶ هزار تُن ورق گالوانیزه توسط فولادسازان در بورس کالای ایران عرضه که تنها ۶۶۲ هزار و ۴۵۰ تن آن توسط مشتریان خریداری شده است که سهم معامله، حدود ۵۰ درصد را نشان می‌دهد و این در شرایطی است که در سال ۱۴۰۲، مجوز واردات ۲۸۶ هزار تن ورق پوشش دار صادر شد که بالاترین میزان در هفت سال اخیر بود و بطور عمده این مجوزها برای خودرو سازان از مبدا چین صادر شده است و باید پرسید که چرا با وجود تولید بالای ورق‌های پوشش دار در داخل و وجود ۶۴ درصد ظرفیت تولید خالی و معطل مانده، باید ارز کشور برای واردات ورق خارج شود؟

در حالی که مصرف کننده عمده ورق‌های پوشش دار، صنعت خودروسازی است، کارخانجات این بخش در سال‌های اخیر یا ورود به عرصه واردات ورق نه تنها موجب ایجاد رکورد فروش ورق در بورس کالا شده بلکه تراز تجاری صنعت فولاد را منفی کرده است و شائبه فرار مالیاتی خودروسازان از طریق تهاتر بدهی‌های با قطعه سازان از طریق تحویل ورق مصرفی را دامن می‌زند.

آخرین گزارش‌ها از بورس کالا نیز نشان می‌دهد، اتخاذ سیاست غلط واردات ورق‌های پوشش‌دار در سال ۱۴۰۳ نیز گریبانگیر فولاد سازان شده است و در سه ماه ابتدایی امسال، افزون بر ۵۸ درصد حجم عرضه‌های ورق گالوانیزه خریدار نداشته است و این در حالی است که بر اساس گزارش انجمن فولاد ایران در زمینه آمار واردات ۲ ماهه زنجیره آهن و فولاد اعلام کرده است که تراز تجاری ورق‌های فولادی ایران به ۱۴۵ میلیون دلار منفی رسیده است و در شرایطی که تنها ۳۲ میلیون دلار ورق به خارج صادر شده است، بیش از ۱۷۷ میلیون دلار واردات ورق‌های فولادی و بطور عمده ورق گالوانیزه به ثبت رسیده که مبدا بیشتر آنها کشور چین است.

بر اساس گزارش انجمن فولاد ایران، رشد ۱۴.۱ درصدی حجم واردات ورق‌های پوشش‌دار و افزایش ۹.۱ درصدی ورود ورق سرد خارجی در ۲ ماهه نخست امسال نسبت به سال قبل موید استمرار روند صعودی واردات ورق‌های پوشش‌دار و سرد است در شرایطی است که بیش از ۶۴ درصد ظرفیت تولید ورق‌های پوششدار و حدود ۵۰ درصد ظرفیت تولید ورق سرد در کشور بدون استفاده رها شده است.

بدون تردید، به دنبال اشباع بازار ورق‌های پوشش دار، در صورتیکه بسرعت جلوی واردات این ورق‌ها بویژه ورق گالوانیزه گرفته نشود، آسیب شدیدی به واحدهای تولیدی داخلی وارد خواهد شد و موجب کاهش تولید کارخانجات و در نتیجه پیامدهای اجتماعی و مالی متعدد برای تولیدکنندگان ورق‌های فولادی و در نهایت منجر به تعطیلی آنها که با سرمایه گذاری ارزی فراوان ایجاد شده‌اند، می‌شود که بر خلاف شعار سال مبنی بر جهش تولید است.

واردات بی‌رویه در کنار اتخاذ سیاست بازگشت ارز حاصل از صادرات با نرخ نیمایی که فاصله زیادی با نرخ بازار آزاد دارد، توانسته در مدتی کوتاه تأثیر منفی بر صادرات گذاشته و بر اساس گزارش انجمن فولاد ایران در ۲ ماه نخست امسال، ارزش صادرات زنجیره فولاد کشور ۲۷ درصد معادل تقریبی ۴۰۰ میلیون دلار کاهش داشته است و در این مدت تنها ۵۰ هزار تن انواع ورق فولادی از کشورمان صادر شده است که کمترین میزان در چند سال اخیر است و در مورد ورق‌های پوشش دار ارز حاصل از صادرات در فروردین و اردیبهشت امسال تنها ۵ میلیون و ۶۰۰ هزار دلار بود در حالی که سال قبل صادرات این بخش در همین مدت در حدود ۱۰ میلیون دلار بوده است. کاهش درآمدهای ارزی ناشی از صادرات می‌تواند تاب آوری صنعت فولاد در شرایط تحریمی را کاهش دهد و بسرعت بازارهایی که فولادسازان طی سال‌ها با زحمت فراوان به دست آورده‌اند را در اختیار رقیبان قرار دهد.

علاوه بر واردات بی رویه، عدم شفافیت در ورود ورق‌های پوشش دار که با مصرف ارز فراوان وارد می‌شوند، آفت دیگری است که صنعت فولاد با آن درگیر است، بررسی خبرنگار شرق، نشان می‌دهد نه ورق‌های فولادی وارداتی و نه مصنوعات ساخته شده از آن‌ها در بورس کالا عرضه نشده است و بیم آن می‌رود این ورق‌ها در انبارها، برای بهره برداری از التهابات بازار ورق، انباشت شده باشد. در حالی که تولیدکنندگان فولاد کشور در نهایت شفافیت ملزم به اعلام و عرضه محصولات خود در بورس کالا هستند قاعده این است که وارد کنندگان نیز باید محصولات وارداتی خود را تنها از مسیر بورس کالا به مشتریان ارائه دهند تا شائبه بهره برداری از نوسانات بازار در از بین رود.

بدون تردید، محدودیت در واردات و تسهیل در صادرت در کنار شفاف‌سازی بازار عرضه ورق‌های پوشش دار وارداتی می‌تواند به سر و سامان دادن بازار محصولات آهن و فولاد کمک کند و زمینه ساز حذف انحصار، کارآمدسازی نظام توزیع و حمایت از تولید کنندگان باشد که سال‌ها است با وجود تاکید صاحب نظران، مورد توجه قرار نگرفته است..

هفته گذشته نیز خلیفه سلطانی، دبیر انجمن تولیدکنندگان فولاد ایران، در نامه‌ای به محتشمی پور، معاون معادن و فرآوری مواد وزارت صمت به چالش‌های کارخانجات تولیدکننده ورق سرد و گالوانیزه پرداخت و درخواست محدودسازی واردات این ورق‌ها و تغییر نحوه تعیین سهمیه مواد اولیه کارخانجات تولیدکننده آن را درخواست کرد.

خلیفه سلطانی در نامه خود آورده است: نسبت حجم معامله به عرضه در سه ماهه سال جاری برای ورق سرد به ۷۵ درصد و برای ورق گالوانیزه به ۵۵ درصد رسیده است و از سوی دیگر آمار واردات ۲ ماهه نیز حاکی از تداوم رشد واردات این ورق‌ها به کشور است در حالی که حدود ۵۰ درصد ظرفیت تولید کارخانجات ورق سرد و ۷۰ درصد ظرفیت تولید کارخانجات ورق پوششدار خالی است، در چنین شرایط خطیری، اختصاص ارز برای واردات این ورق‌های فولادی که تولید داخلی مازاد بر نیاز دارد، نه تنها هیچ توجیهی ندارد بلکه موجب تضعیف تولید داخلی و هدر رفت سرمایه‌گذاری‌ها می‌گردد.