به گزارش ایراسین به نقل از ایسنا، اشعه ایکس نوعی از امواج الکترومغناطیسی است که به دلیل انرژی بالایی که دارد، از مواد مختلف عبور می‌کند. این ویژگی موجب می‌شود که در تصویربرداری‌های پزشکی، این اشعه بتواند از بافت‌های نرم بدن عبور کند و تنها در بافت‌های متراکم‌تر مثل استخوان باقی بماند و تصویری روشن ایجاد کند.

با اینکه قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس در یک نوبت، آسیب‌زا نیست، اما تکرار مکرر آن در طول زمان می‌تواند تأثیرات تجمعی داشته باشد و حتی به تجهیزات الکترونیکی آسیب بزند. بنابراین کاهش مقدار اشعه ایکس در هر بار تصویربرداری می‌تواند به سلامت بیماران و همچنین پرسنل مراکز درمانی کمک کند.

محققان دانشگاه علوم و فناوری ملک عبدالله عربستان سعودی، در همین راستا دست به ابتکاری جدید زده‌اند و نوعی دستگاه آشکارساز اشعه ایکس طراحی کرده‌اند که می‌تواند کیفیت تصویر را در دوزهای پایین‌تر نیز حفظ کند. این پژوهش که توسط دکتر عمر ف. محمد و همکارانش انجام شده، به دنبال کاهش دوز اشعه مورد نیاز برای تصویربرداری و افزایش ایمنی در این زمینه بوده است.

در روند ساخت این آشکارساز، محققان تلاش کردند حساسیت دستگاه به اشعه ایکس را افزایش دهند. یکی از چالش‌های بزرگ در این زمینه وجود «جریان تاریک» بود؛ نوعی نویز یا سیگنال اضافی که حتی بدون وجود اشعه ایکس در دستگاه تولید می‌شود. پژوهشگران برای رفع این مشکل از کریستال‌های ویژه‌ای به نام پروسکایت برمید سرب استفاده کردند و آن‌ها را به صورت پیکربندی خاصی به نام «آبشاری» قرار دادند تا بتوانند جریان تاریک را به میزان قابل توجهی کاهش دهند.

نتایج آزمایش‌ها نشان داد که این پیکربندی جدید توانسته است مقدار جریان تاریک را تقریباً به نصف برساند و حساسیت آشکارساز را پنج برابر افزایش دهد. به این ترتیب، تصاویر اشعه ایکس که با این آشکارساز جدید گرفته شده بودند، حتی با دوز پایین اشعه، جزئیات دقیقی مانند یک سوزن فلزی فرو رفته در میوه تمشک یا اجزای داخلی یک کابل USB را نشان دادند.

این یافته‌ها نشان می‌دهند که می‌توان از این فناوری در ساخت دستگاه‌های تجاری و کاربردی استفاده کرد که نه تنها ایمن‌تر هستند، بلکه دقت بالاتری نیز دارند.

فناوری جدید می‌تواند به کاهش قرارگیری بیماران و پرسنل پزشکی در معرض تابش‌های مضر کمک کرده و همچنین در کاربردهای صنعتی، جزئیات دقیقی را ثبت کند که پیش از این به سادگی قابل مشاهده نبودند. به علاوه، این دستگاه‌های جدید قابلیت انعطاف‌پذیری و تاشدن دارند که آن‌ها را برای استفاده‌های مختلف قابل حمل و کارآمد می‌سازد.

قابل ذکر است نتایج این پژوهش در نشریه علمی ACS Central Science منتشر شده و می‌توانند راهگشای ساخت آشکارسازهای کم‌خطرتر و با حساسیت بالاتر باشند که به طور ویژه در صنایع پزشکی و نظارتی، به حفظ ایمنی و کیفیت تصویربرداری کمک خواهند کرد.