پایگاه خبری تحلیلی ایراسین - سیدمحمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت یکشنبه بیست و ششم اسفندماه در گزارشی به رئیس جمهور از ایجاد تغییر در ساختار وزارت برای چابک‌سازی و جلوگیری از موازی‌کاری بخش‌های مختلف گفت و اظهار کرد: تغییرات مدیریتی در سالهای اخیر بخشی از ساختار وزارت را با ناکارآمدی مواجه ساخته بود و با تشکیل دولت چهاردهم ساختار وزارت بر اساس برنامه‌های راهبردی و در راستای چابک‌سازی و پیشگیری از موازی کاری اصلاح شد.
وی احیای ستاد فولاد و نظارت بر معدن را از تغییرات اساسی این دوره برشمرد و تاکید کرد: در فولاد به دنبال تعادل‌بخشی به زنجیره فولاد در تطبیق با ظرفیت تولید و متوازن شدن زنجیره هستیم.
اتابک در گزارش خود به مسعود پزشکیان از فعال شدن ۳۸۱ واحد معدنی غیرفعال و بازگشت ۹۲۵ واحد صنعتی راکد به چرخه تولید و تدوین نقشه راه و استراتژی صنعت،، احیای «ستاد فولاد»، تامین ۱۰ هزار دستگاه خودروی ویژه جانبازان و تشکیل ستاد مس خبر داد و آن را نشان از تلاش‌های وزارتخانه در جهت احیای ظرفیت‌های اقتصادی کشور دانست.
در میان این اقدامات، احیای ستاد فولاد از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است، چرا که صنعت فولاد به عنوان یکی از صنایع مادر و استراتژیک، نقش کلیدی در توسعه صنعتی و اقتصادی ایران ایفا می‌کند.
لذا در این یادداشت به تحلیل عملکرد چندماهه وزارت صمت در دوره سید محمد اتابک پرداختم و به طور خاص، پتانسیل‌های احیای ستاد فولاد را بررسی و تحلیل کرده‌ام. ستادی که میراث سعید زرندی، مدیرعامل فعلی شرکت فولاد مبارکه است و به معاون دبیرخانه، این ستاد را در سال ۱۳۸۴ راه اندازی کرد.
وزارت صنعت، معدن و تجارت و اهمیت بخش فولاد
ارائه گزارش عملکرد به مقامات عالی‌رتبه، روالی معمول در نظام اجرایی کشورها است که هدف از آن، شفاف‌سازی دستاوردها و برنامه‌های آتی نهادهای دولتی است. گزارش اخیر وزارت صنعت، معدن و تجارت به ریاست جمهور نیز در همین راستا قابل ارزیابی است. در این میان، صنعت فولاد به دلایل گوناگون از جایگاه ویژه‌ای در اقتصاد ایران برخوردار است. تولید و مصرف فولاد، رابطه‌ای مستقیم با رشد اقتصادی و توسعه صنعتی دارد. لذا این محصول استراتژیک، ماده اولیه بسیاری از صنایع کلیدی از جمله ساخت و ساز، خودروسازی، تولید ماشین‌آلات و تجهیزات صنعتی به شمار می‌رود بنابراین، سلامت و پویایی صنعت فولاد، تأثیر بسزایی بر عملکرد سایر بخش‌های اقتصادی دارد. ایران با حفظ جایگاه دهمین تولیدکننده فولاد در جهان، نقش مهمی در تأمین نیازهای داخلی و همچنین صادرات غیرنفتی ایفا می‌کند. این جایگاه نشان‌دهنده ظرفیت بالای این صنعت برای کمک به رشد اقتصادی و ارتقای جایگاه بین‌المللی کشور است. در گزارش وزارت صمت، ضمن برشمردن دستاوردهای کلی، بر احیای ستاد فولاد به عنوان یکی از تغییرات اساسی در این دوره تأکید شده است. لذا این امر، توجه ویژه دولت به اهمیت راهبردی این صنعت را نشان می‌دهد.
دستاوردهای کلیدی گزارش شده توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت: ترسیم یک چشم‌انداز
وزیر صنعت، معدن و تجارت در گزارش دیروز خود به ریاست جمهور، مجموعه‌ای از اقدامات و دستاوردهای مهم را ارائه کرده است. از جمله این موارد می‌توان به فعال شدن ۳۸۱ واحد معدنی غیرفعال و بازگشت ۹۲۵ واحد صنعتی راکد به چرخه تولید اشاره کرد. این ارقام قابل توجه، حاکی از تلاش‌های وزارتخانه برای بهره‌برداری از ظرفیت‌های بالقوه اقتصادی کشور است. فعال‌سازی این واحدها می‌تواند به افزایش تولید مواد اولیه و محصولات نهایی، ایجاد فرصت‌های شغلی جدید و رونق اقتصادی در مناطق مختلف منجر شود. علاوه بر این، تدوین نقشه راه و استراتژی صنعت به عنوان یک اتفاق مثبت در این دوره ذکر شده است. وجود یک برنامه جامع و مدون، مسیر توسعه صنعتی کشور را مشخص کرده و به ایجاد اطمینان و جذب سرمایه‌گذاری کمک می‌کند. همچنین، تأمین ۱۰ هزار دستگاه خودروی ویژه جانبازان و تشکیل ستاد مس برای متوازن‌سازی زنجیره این محصول از دیگر اقدامات ساختاری وزارت صمت در ماه‌های گذشته بوده است. این اقدامات نشان‌دهنده توجه وزارتخانه به مسئولیت‌های اجتماعی و همچنین مدیریت جامع صنایع کلیدی دیگر در کنار صنعت فولاد است.
در کنار این موارد، احیای ستاد فولاد به عنوان یکی از تغییرات اساسی و مهم در این دوره مورد تأکید قرار گرفته است. قرار گرفتن این اقدام در کنار سایر دستاوردهای ملموس، اهمیت ویژه‌ای به آن می‌بخشد و نشان می‌دهد که وزارت صمت، احیای این ستاد را به عنوان یک گام راهبردی در جهت توسعه صنعت فولاد تلقی می‌کند.
احیای ستاد فولاد: یک ابتکار راهبردی برای صنعت فولاد
احیای ستاد فولاد، در واقع فعال‌سازی مجدد نهادی است که پیش از این نیز در ساختار صنعت فولاد کشور وجود داشته است. سابقه حضور سعید زرندی، مدیرعامل فعلی شرکت فولاد مبارکه، به عنوان معاون دبیرخانه این ستاد در سال ۱۳۸۴، نشان می‌دهد که ایده وجود یک نهاد متمرکز برای هماهنگی امور صنعت فولاد، پیش از این نیز مورد توجه بوده است. چرا که صنعت فولاد ایران با چالش‌های ساختاری متعددی روبرو بوده که ضرورت وجود یک نهاد هماهنگ‌کننده مرکزی را ایجاب می‌کند و تجربه سالهای گذشته نشان می‌دهد نبود یک مرکز فرماندهی مشخص برای سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری این صنعت، منجر به تصمیمات جزیره‌ای و غیرهمسو شده و مشکلاتی را در بخش‌های مختلف زنجیره فولاد ایجاد کرده است.
احیای ستاد فولاد با هدف تحقق طرح جامع فولاد و توسعه متوازن این صنعت صورت گرفته است. این اقدام نشان‌دهنده درک این موضوع است که برای دستیابی به رشد پایدار و یکپارچه در صنعت فولاد، نیاز به یک رویکرد هماهنگ و برنامه‌ریزی‌شده وجود دارد.
اهداف و دامنه بالقوه ستاد احیا شده فولاد
ستاد احیا شده فولاد، پتانسیل آن را دارد که اهداف و وظایف متعددی را در راستای توسعه صنعت فولاد بر عهده بگیرد. ایجاد یک فرماندهی یکپارچه برای زنجیره تولید و تجارت فولاد، می‌تواند به تسهیل جریان مواد و محصولات و کاهش موانع کمک کند. سیاست‌گذاری و تنظیم‌گری صنعت فولاد در سطح کلان، از دیگر وظایف احتمالی این ستاد است که می‌تواند به ایجاد ثبات و شفافیت در بازار منجر شود. تنظیم مقررات بازار داخلی فولاد، با هدف حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان، نیز می‌تواند از طریق این ستاد انجام شود. توسعه صادرات فولاد و افزایش سهم ایران در بازارهای جهانی، از دیگر اهداف مهمی است که ستاد می‌تواند در تحقق آن نقش داشته باشد. هماهنگی سیاست‌ها بین بخش دولتی و خصوصی در صنعت فولاد، از طریق این ستاد می‌تواند به ایجاد یک محیط کسب و کار مساعدتر و کارآمدتر منجر شود. نظارت و رفع چالش‌های کلیدی صنعت فولاد، مانند ناترازی انرژی، از دیگر وظایف مهمی است که بر عهده این ستاد قرار می‌گیرد. کاهش هزینه‌های تولید از طریق بهینه‌سازی مصرف انرژی و به‌کارگیری فناوری‌های نوین در تولید فولاد نیز می‌تواند در دستور کار این ستاد قرار گیرد. توجه به مباحث زیست‌محیطی و کاهش آلایندگی صنایع فولادی نیز از جمله ماموریت‌های احتمالی این ستاد خواهد بود. رفع موانع تولید در صنعت فولاد و تلاش برای تحقق رشد ۸ درصدی در زنجیره آهن و فولاد کشور از دیگر اهداف مورد انتظار از این ستاد است. نکته قابل توجه، مشارکت نمایندگان بخش دولتی و خصوصی در این ستاد است. این امر نشان‌دهنده رویکردی تعاملی و جامع برای حل مشکلات و پیشبرد اهداف صنعت فولاد است.
تأثیرات مثبت بالقوه ستاد فولاد بر صنعت فولاد ایران
ارتقای هماهنگی و هم‌راستایی سیاست‌ها
ستاد فولاد با ایفای نقش به عنوان یک مرکز فرماندهی، می‌تواند به تسهیل فرآیند تصمیم‌گیری و تضمین انسجام سیاست‌ها در سراسر زنجیره ارزش فولاد کمک کند. این امر می‌تواند منجر به هم‌راستایی بهتر بین مقررات دولتی و واقعیت‌های عملیاتی تولیدکنندگان فولاد شود. انتظار می‌رود که هماهنگی بهبود یافته، موانع بوروکراتیک، مقررات متناقض و عدم قطعیت را کاهش داده و یک محیط کسب و کار پایدارتر و قابل پیش‌بینی‌تر برای شرکت‌های فولادی ایجاد کند. این ثبات، به نوبه خود، می‌تواند سرمایه‌گذاری و رشد را تشویق نماید.
مقابله با چالش‌های کلیدی در زنجیره ارزش فولاد
ستاد فولاد می‌تواند نقش محوری در مقابله با چالش‌های اساسی صنعت فولاد ایفا کند:
* تأمین انرژی: ستاد می‌تواند با هماهنگی با تأمین‌کنندگان انرژی و ترویج ابتکارات بهره‌وری انرژی در صنعت فولاد، به موضوع ناترازی انرژی (کمبود گاز و برق) رسیدگی کند. با اولویت قرار دادن راهکارهای تأمین انرژی، ستاد می‌تواند تلفات تولید را کاهش داده و از عرضه مطمئن‌تر برای صنعت انرژی‌بر فولاد اطمینان حاصل کند.
* دسترسی به مواد اولیه: ستاد می‌تواند برای تأمین پایدار مواد اولیه مانند سنگ آهن از طریق هماهنگی بهتر فعالیت‌های معدنی، اکتشاف و احتمالاً استراتژی‌های واردات، تلاش کند. اطمینان از دسترسی مداوم به مواد اولیه می‌تواند از ایجاد گلوگاه‌های تولید و نوسانات قیمت در زنجیره ارزش فولاد جلوگیری کند.
* پیشرفت‌های فناورانه: ستاد می‌تواند با تسهیل انتقال فناوری و سرمایه‌گذاری در تحقیق و توسعه، نقش مهمی در ترویج به‌کارگیری فناوری‌های مدرن برای بهبود کارایی، کاهش هزینه‌ها و ارتقای کیفیت فولاد ایران ایفا کند.
تقویت رشد و توسعه بخش فولاد
ستاد فولاد می‌تواند با اجرای سیاست‌ها و ابتکارات راهبردی، به دستیابی به نرخ رشد هدف‌گذاری شده ۸ درصدی در زنجیره ارزش فولاد کمک کند. این ستاد همچنین می‌تواند با اطمینان از عرضه پایدار محصولات فولادی با کیفیت، از توسعه صنایع پایین‌دستی حمایت کند. تمرکز ستاد بر کل زنجیره ارزش، از مواد اولیه تا محصولات نهایی، می‌تواند به ایجاد یک اکوسیستم فولاد یکپارچه‌تر و قوی‌تر منجر شود. علاوه بر این، ستاد می‌تواند در تسهیل اجرای طرح جامع فولاد نقش اساسی ایفا کند.
تقویت تنظیم بازار داخلی و قابلیت‌های صادراتی
ستاد فولاد می‌تواند در تنظیم بازار داخلی فولاد برای اطمینان از قیمت‌گذاری منصفانه و جلوگیری از کمبود نقش داشته باشد. همچنین، ستاد می‌تواند استراتژی‌هایی را برای گسترش صادرات فولاد و ارتقای جایگاه ایران در بازار جهانی فولاد تدوین کند. یک استراتژی صادراتی هماهنگ، می‌تواند به ایران کمک کند تا از تقاضای جهانی بهره‌برداری کرده و درآمدهای ارزی خود را افزایش دهد. ستاد همچنین می‌تواند به چالش‌های مربوط به صادرات مانند لجستیک و رقابت بین‌المللی رسیدگی کند.
اهمیت نقش سعید زرندی و مشارکت شرکت فولاد مبارکه
پیشینه و تخصص سعید زرندی
سابقه و تجربیات سعید زرندی، مدیرعامل فعلی شرکت فولاد مبارکه، وی را به فردی شایسته برای هدایت و راهبری ستاد احیا شده فولاد تبدیل می‌کند. او پیش از این به مدت سه سال سکان هدایت هلدینگ سرمایه‌گذاری صنایع شیمیایی ایران را بر عهده داشته و تجربه معاونت طرح و برنامه وزارت صمت را نیز در کارنامه خود دارد. همچنین، سابقه فعالیت وی به عنوان معاون دبیرخانه ستاد فولاد در سال ۱۳۸۴ نشان از آشنایی عمیق با اهداف و چالش‌های این نهاد دارد. تحصیلات ایشان در رشته مهندسی معدن و مدیریت دولتی گرایش توسعه، ترکیبی از دانش فنی و مدیریتی را برای ایفای این نقش راهبردی فراهم می‌آورد. همچنین تجربه مدیریت در سطوح مختلف صنعتی و دولتی، به ویژه رهبری بزرگترین تولیدکننده فولاد در خاورمیانه، دیدگاه جامعی از مسائل صنعت فولاد در اختیار ایشان قرار می‌دهد.
هم‌افزایی و مشارکت بالقوه شرکت فولاد مبارکه در موفقیت ستاد
مشارکت فعال شرکت فولاد مبارکه، به عنوان بزرگترین تولیدکننده فولاد در منطقه خاورمیانه، می‌تواند نقش بسزایی در اثربخشی ستاد فولاد ایفا کند. این شرکت با دارا بودن دانش فنی، تجربیات مدیریتی و منابع قابل توجه، می‌تواند به عنوان بازوی اجرایی و مشاور تخصصی برای ستاد عمل نماید. به اشتراک‌گذاری تجربیات و بهترین شیوه‌های تولیدی فولاد مبارکه می‌تواند به ارتقای سطح کیفی و بهره‌وری در کل صنعت فولاد کشور کمک کند. همچنین، اظهارات سعید زرندی مبنی بررقابت در عرصه بین‌المللی، نشان‌دهنده رویکردی توسعه‌گرا و تلاش برای پیشرفت در این مجموعه است که می‌تواند با اهداف ستاد فولاد همسو و هم‌افزا باشد. مشارکت فعال این شرکت در ستاد، می‌تواند به اعتبار و وزن تصمیمات آن افزوده و احتمال موفقیت در اجرای برنامه‌ها و سیاست‌های تدوین‌شده را افزایش دهد.
نتیجه‌گیری: چشم‌انداز مثبت برای صنعت فولاد ایران از طریق ستاد احیا شده
احیای ستاد فولاد به عنوان یکی از اقدامات کلیدی وزارت صنعت، معدن و تجارت، گامی مثبت و راهبردی در جهت توسعه و ساماندهی صنعت فولاد ایران به شمار می‌رود. این اقدام، همراه با سایر دستاوردهای گزارش شده، نشان از عزم وزارتخانه برای فعال‌سازی ظرفیت‌های صنعتی و معدنی کشور دارد. پتانسیل بالای ستاد احیا شده فولاد برای ارتقای هماهنگی، مقابله با چالش‌های اساسی، تقویت رشد و توسعه، و بهبود تنظیم بازار و صادرات، می‌تواند به تحول مثبت در این صنعت مادر منجر شود. نقش کلیدی سعید زرندی با توجه به سوابق و تجربیات ارزشمند ایشان، به همراه مشارکت فعال شرکت فولاد مبارکه، می‌تواند تضمین‌کننده موفقیت این ابتکار مهم باشد. با توجه به اهمیت راهبردی صنعت فولاد برای اقتصاد ایران، انتظار می‌رود که احیای ستاد فولاد بتواند به دستیابی به رشد پایدار و توسعه متوازن در این بخش حیاتی کمک نموده و در نهایت، به تقویت بنیان‌های اقتصادی کشور منجر گردد.
مهدی رحمتی
سردبیر پایگاه خبری تحلیلی ایراسین
ارسال نظر