پایگاه خبری تحلیلی ایراسین _ محمد رضایی فرد: از آغاز انقلاب صنعتی اول و پیشرفت فناوری، صنایع همواره در تلاش بوده است تا میزان ارزش‌افزوده خود را افزایش دهد و بقاء خود را در جهان رقابتی موجود تضمین کند. با گذشت زمان و ظهور انقلاب‌های صنعتی دوم و سوم و شدت گرفتن رقابت، اهمیت فناوری افزایش یافت و بنابراین صنایع نیز در تلاش برآمدند تا با برقراری ارتباط مؤثر با مراکز آموزشی و پژوهشی، نیروی متخصص و فناوری مورد نیاز خود را تأمین کنند. این مسئله چنان در اشل جهانی حائز اهمیت است که بی‌توجهی به آن می‌تواند حیات سازمان را تهدید کند.
رصد برترین شرکت‌های جهانی نیز نشان می‌دهد توجه مثبت به این موضوع می‌تواند سبب رشد و تعالی سازمان‌ها شود. دانشگاه‌ها به عنوان مرجعی برای آموزش و پرورش نیروی متخصص خبره و محلی برای تولید دانش، همواره مورد توجه صنایع و شرکت‌های برتر بوده است.
در این میان روابط عمومی دانشگاه‌ها به عنوان عاملی برای ایجاد پل ارتباطی میان دانشگاه و ذی‌نفعان به ویژه صنعت، نقش بسیار پررنگی دارد. برای مثال این بخش می‌تواند با انتقال صحیح نیازهای صنعت به دانشگاه، امکانات را برای برطرف کردن نیازها و در نتیجه پیشرفت صنعت فراهم آورد. در همین راستا به گفت‌وگو با سعید مستأجران، مدیر روابط عمومی دانشگاه صنعتی اصفهان پرداختیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:
باتوجه به اینکه صنایع همواره به دنبال پیشرفت و توسعه بوده‌اند و یکی از مسیرهای جدی این توسعه نیز از دانشگاه‌ها می‌گذرد طبیعتا روابط عمومی دانشگاه‌ها نقش پررنگی در ایجاد و نگهداشت ارتباطات کلیدی و سازنده در این حوزه دارند. به علاوه امسال نیز سال «تولید؛ دانش‌بنیان، اشتغال آفرین» نام‌گذاری شده است که اهمیت دانشگاه‌ها در تولید دانش بنیان دو چندان می‌کند. با توجه به این موارد، روابط عمومی‌ها از دید شما چه نقشی در مدیریت اثربخش سازمان‌ها ایفا می‌کنند؟
روابط عمومی چشم، گوش و زبان یک سازمان است. این یعنی تمام رفتار و سکنات سازمان به گونه‌ای از درگاه روابط عمومی منتقل می‌شود بنابراین اگر سازمانی بخواهد مدیریت اثربخشی داشته باشد باید روابط عمومی فعالی داشته باشد که بتواند از پس این وظیفه مهم برآید.
به همین دلیل لازم است که عوامل موجود در روابط عمومی توانایی و مهارت این حوزه تخصصی را داشته باشند. روابط عمومی اول باید درک درستی از محیط داشته باشد و بتواند شرایط را به خوبی ارزیابی و درک کند. پس از آن باید بتواند به تناسب شرایط، نقشه راه را ترسیم کند و بر همین اساس اقدامات مناسب انجام شود. گام آخر نیز بازخوردگیری از اقدامات انجام شده و در نهایت اصلاح نقاط ضعف و تقویت نقاط قوت موجود است.
در اینجا ارتباط‌گیری، اقناع‌سازی و اطلاع‌رسانی مناسب حائز اهمیت است. یکی از مهم‌ترین نقاطی که بعضاً روابط عمومی‌ها در آن ضعف دارند، مخاطب شناسی است. مخاطب شناسی درست، برای برنامه‌ریزی صحیح و تهیه بسته ارتباطی مناسب مخاطبان بسیار حائز اهمیت است.
صنایع همواره تمایل به ارتباط مؤثر با دانشگاه‌ها به ویژه دانشگاه‌های صنعتی را به منظور رفع نیازهای خود و توسعه صنعتی، ابراز کرده‌اند اما متأسفانه این مهم ارتباط آن طور که بایدوشاید برقرار نشده است. علت این مسئله از منظر شما چیست؟
نمی‌توان با این قضیه به صورت صفر و یکی برخورد کرد. نمی‌خواهم بگویم جهان سومی هستیم اما نکته‌ای که وجود دارد این است که ما هنوز رشد لازم را تجربه نکردیم. اکنون بحث دانشگاه‌های نسل ۳ و ۴ مطرح است. دانشگاه صنعتی اصفهان در حال حاضر به جمع دانشگاه‌های نسل ۳ وارد شده است.
نسل اول دانشگاه‌ها صرفاً به آموزش می‌پردازد و کاری به دانشجویان پس از فارغ‌التحصیلی ندارد. رویکرد دانشگاه‌های نسل دوم عمدتاً پژوهش محور و مبتنی بر توسعه مرزهای دانش و پژوهش های بنیادی و تربیت نیروی انسانی متخصص است. ماحصل این دوره، رشد مقالات علمی ایران و توجه به توسعه دانشهای کاربردی بود.
اما در دانشگاه‌های نسل سوم دانش تولید می‌شود، مدیریت دانش صورت می‌گیرد و در نهایت مدیریت کارآفرینی اجرا خواهد شد. نتیجه این سه، رشد صنعت است. باید توجه داشت که همین افراد آموزش دیده در دانشگاه‌ها چرخ صنعت را می‌چرخانند.
وقتی نتوانیم در دانشگاه‌ها ظرفیت مناسبی را ایجاد یا منابع انسانی خوبی را تربیت کنیم، در طرف دیگر صنعت دچار مشکل می‌شود بنابراین موارد مطرح شده باید در دانشگاه‌ها مورد توجه قرار گیرد. علت اینکه با اختلاف این اتفاق می‌افتد این است که دانشگاه‌های ما هنوز به دانشگاه‌های نسل ۳ نزدیک نشده‌اند.
از سوی دیگر باید بررسی کرد که صنایع تا چه اندازه مشکلاتشان را با دانشگاه‌ها در میان گذاشته‌اند و از دانشگاه‌ها برای بررسی و حل آن‌ها کمک خواسته‌اند.
چقدر فعالیت‌هایی که در دانشگاه‌ها انجام می‌شود متناسب با نیاز صنعت است؟ در این حوزه چند مسئله مطرح می‌شود و یکی از آن‌ها این است که رشته‌های در حال تدریس در دانشگاه‌ها، متناسب و بر اساس نیازسنجی انجام شده از صنعت نیست. روابط عمومی چه نقشی در ایجاد این هماهنگی ایفا می‌کند؟
ما یک دانشگاه داریم که نیروی انسانی را تربیت می‌کند و یک صنعت داریم که برای رفاه کشور و مردم، خدمات ارائه می‌دهد. در این میان چطور باید پل میان دانشگاه و صنعت برقرار شود؟ حلقه مفقوده‌ای که اینجا وجود دارد پژوهشکده‌ها هستند که دانشجویان مستعد و دغدغه‌مندی که از نظر علمی و فکری برای حل مشکلات صنعت به بلوغ رسیده‌اند را جذب می‌کند و برای حل مشکلات صنعت به کار می‌گیرد.
یکی از دغدغه‌های اصلی دانشگاه‌ها آموزش دانشگاهی است و این مسئله هم باید اضافه شود. این فعالیت باید ادامه داشته باشد اما لازم است ارزش‌افزوده‌ای به این آموزش اضافه شود تا اتفاقی که مطرح شد رخ دهد. بخشی از بار این مسئله را پژوهشکده‌ها به دوش می‌کشند.
در حال حاضر ۸ پژوهشکده در دانشگاه صنعتی وجود دارند که هم مشکلات جامعه و صنعت را به صورت خودجوش ارزیابی می‌کنند و هم برای حل آن راهکار متناسب پیشنهاد می‌کنند. بخش دیگر این است که صنعت مشکلات خود را مطرح می‌کند و این پژوهشکده‌ها آن را حل کنند. تاکنون قراردادهای پژوهشی و صنعتی خوبی در دانشگاه صنعتی اصفهان منعقد شده یا در حال منعقد شدن است.
یکی از آخرین اقدامات بزرگی که پژوهشکده علوم و فناوری زیردریا دانشگاه صنعتی اصفهان انجام داده، ساخت ربات هوشمند زیردریایی است. با ساخت این ربات هوشمند در دانشگاه صنعتی اصفهان، ایران به سومین یا چهارمین کشوری تبدیل شد که از دانش فنی ساخت این تجهیز برخوردار است اما متأسفانه این مسئله به خوبی در فضای رسانه‌ای کشور مطرح نشد زیرا اصفهان در کشور یک شهرستان محسوب می‌شود و صدا و سیما یا خبرگزاری‌های ملی چندان شهرستانی عمل نکرده و تنها به دنبال مسائل ملی عمدتا از مبدأ تهران هستند.
با این حال ما از ظرفیت خود در دانشگاه صنعتی اصفهان که به لطف مدیریت قبلی روابط عمومی دانشگاه با قوت پایه‌گذاری شده، استفاده می‌کنیم. البته باید توجه داشت که مراکز رسانه‌ای ما چندان به رسالت اصلی خود یعنی شناسایی اتفاقات مفید برای جامعه و منعکس کردن آن عمل نمی‌کنند.
بحث اقناع‌سازی یا جهاد تبیین اهمیت بالایی در عرصه رسانه دارد. روابط عمومی دانشگاه‌ها به ویژه دانشگاه‌های صنعتی چطور می‌توانند مخاطبان خود را اقناع کنند؟
متأسفانه در ایران اول رسانه وارد شد و بعد فرهنگ استفاده از آن! در حالی که فرهنگ مطالعه کتاب و روزنامه در ابتدای شکل‌گیری بود، با اختلاف کمی رادیو وارد و پیش از شکل‌گیری فرهنگ شنیدن، تلویزیون به عرصه رسانه‌ای کشور وارد شد. ما در فرهنگ استفاده از رسانه لنگ می‌زنیم. از سوی دیگر فرهنگ استفاده از رسانه در روابط عمومی‌ها را چندان شاهد نیستیم.
همگرایی رسانه‌ها در روابط عمومی مشکل دارد. متولی اصلی رسانه در کشور که صداوسیما است و باید قوی‌ترین رسانه را در کشور داشته باشد، مشکل دارد. صداوسیما وارد شبکه‌های اجتماعی نشده در حالی که باید برای این فضا تولیدات ویژه داشته باشد. روابط عمومی‌های ما نیز باید همین‌طور باشند. آیا ما از فضای مجازی به نحو احسن استفاده می‌کنیم؟
چقدر از این ضعف روابط عمومی‌ها به باور مدیریت یک مجموعه برمی‌گردد؟ در واقع این ضعف صرفاً ضعف روابط عمومی است یا ممکن است این بخش تفکر خلاقی داشته باشد اما از سمت مدیر سازمان حمایت نشود؟
گاهی اوقات ممکن است مدیر یک سازمان حمایت کافی را از روابط عمومی نداشته باشد. باید توجه کرد که مدیریت سازمان چقدر دید مثبتی به روابط عمومی دارد. بسیاری از سازمان‌ها در این حوزه مشکل دارند و گاه حتی پایه‌ترین تجهیزات لازم برای روابط عمومی‌ها نیز فراهم نمی‌شود. این در حالی است که گاه مدیران روابط عمومی نیز در سازمان‌ها چند پستی هستند و این نکته خوبی نیست.
مخاطبان اصلی دانشگاه صنعتی اصفهان چه افرادی هستند و روابط عمومی این دانشگاه به عنوان یک دانشگاه صنعتی و تخصصی چه نقشی در ارتباط بین این مخاطبان دارد؟
اگر روابط عمومی مغز متفکر حوزه ارتباطی بدانیم بخش‌های مختلف اجرایی نظیر دانشکده، پژوهشکده‌ها، اساتید و دانشجویان مثل اندام‌های حرکتی آن هستند. بنابراین روابط عمومی همانند مغز باید پیام مناسب را در زمان مناسب به این بخش‌ها منتقل کند تا آن‌ها بتوانند اقدامات خود را به درستی انجام دهند.
روابط عمومی در دانشگاه صنعتی اصفهان فرهنگ‌ساز است و صرفا در حوزه خبر و تبلیغات فعال نیست. روابط عمومی سنتی که صرفاً در مناسبت‌ها به نصب بنر یا ارسال پیامک‌ها مشغول بود اکنون منسوخ شده است.
اگر روابط عمومی دردی از جامعه را بر طرف کند و به عنوان یک کانال صنعت و جامعه را به دانشگاه و بر عکس، متصل کند موفق است. اگر به ارتباطات به صورت فرایندی نگاه کردیم به نتیجه‌ای می‌رسیم در غیر این صورت باید نباید انتظار نتیجه مطلوب داشت. متأسفانه روابط عمومی‌ها عموماً درگیر روزمره می‌شوند.
دانشگاه، جامعه و صنعت سه ضلع یک مثلث هستند. دانشگاه منبع غنی محتوا است که باید دسته‌بندی و منظم شود و از طریق رسانه به جامعه هدف انتقال یابد. روابط عمومی در این میان نقش دسته‌بندی و انتقال پیام به مخاطب را بر عهده دارد.
مخاطبان اصلی دانشگاه صنعتی اصفهان را چه گروه‌هایی تشکیل می‌دهند؟
اولین جامعه مخاطب ما جامعه درون سازمانی شامل اساتید، دانشجویان و کارکنان هستند. صنایع و رسانه‌ها در حلقه دوم و در حلقه بعدی مدیریت شهری قرار دارند. سایر افراد جامعه دیگر مخاطبان ما را تشکیل می‌دهند. ما در دانشگاه صنعتی اصفهان حدود ۱۴ هزار دانشجو داریم که هر کدام از دید ما یک مسئول بالقوه هستند که می‌توانند سفیران ما در سطح شهر باشند.
از آنجا که اقناع‌سازی مخاطبان که در ادبیات رهبر انقلاب به جهاد تبیین شهرت دارد، بسیار حائز اهمیت است، دانشگاه صنعتی اصفهان چه برنامه‌ای برای این مهم دارد؟
باید از ظرفیت رسانه‌ها در این حوزه استفاده کرد بنابراین برنامه اصلی ما نیز همین است.
ابزار اصلی ما نیز در عرصه رسانه نیز بیشتر خلاقیت ما است. شبکه‌های اجتماعی کانالی برای انتقال این خلاقیت به جامعه مخاطبانمان محسوب می‌شوند. صفحه‌هایی که اینستاگرام به عنوان یک رسانه قدرتمند به فعالان خود معرفی می‌کند بر اساس میزان تعامل آن صفحه با مخاطب است.
چه بسا صفحه یک نوجوان از غول قدرتمند رسانه‌ای ما یعنی صداوسیما بیشتر دیده شود. اگر بتوانیم چنین محتوایی تولید کنیم در کانال ارتباطی مشکلی نخواهیم داشت. اگر شما بتوانید محتوای خلاقانه‌ای تولید کنید، محتوا راه خود را برای انتشار پیدا می‌کند.
نقش روابط عمومی در جلب رضایت حداکثری ذی‌نفعان چیست؟
اگر مخاطبان و ذی‌نفعان به درستی شناسایی و بسته‌های ارتباطی مناسب با آن‌ها تولید شود، رضایت حداکثری ذی‌نفعان و مخاطبان حاصل می‌شود. فارغ از مسائل مرتبط با صنعت، دانشگاه خود را دغدغه‌مند مسائل فرهنگی مانند حجاب و عفاف، مطالعه، فرهنگ معاشرت هم می‌داند.
متأسفانه فاصله بین‌نسلی در دنیای امروز افزایش یافته و تفکر بین نسلی به سرعت در حال پیشرفت است به همین دلیل اگر روابط عمومی‌ها نتوانند با فضای رسانه‌ای در حال رشد هماهنگ شوند، عقب می‌افتند.
محدود شدن روابط عمومی‌ها در چارچوب سازمان خوب نیست و نباید وجود داشته باشد. روابط عمومی همواره باید به روز باشد تا بتواند مخاطبان خود را نگه دارد؛ اگر محدود به چارچوب سازمانی باشد مخاطبان خود را از دست می‌دهد.
پرسنل روابط عمومی حداقل در درون خودشان نباید احساس کارمندی داشته باشند. اینکه یک پرسنل روابط عمومی در فضای مجازی حضور نداشته باشد یا نداند برای مخاطبان چه محتوایی تولید کند، نشان می‌دهد که او مناسب انجام وظیفه روابط عمومی نیست؛. کارمندان این بخش باید توانمند و خلاق باشند.
این افراد باید همواره رصد محیطی مناسب و تفکر راه‌حل محور داشته باشند. در غیر این صورت لازم است سازمان از مشاوران خبره و آگاه استفاده کنند. وجود مشاور کمک می‌کند سازمان از سمت یک مخاطب بیرونی ارزیابی و نقاط ضعف و قوت آن مشخص شود. پس از این شناسایی، با یک برنامه‌ریزی صحیح می‌توان سطح موجود را ارتقا بخشید.
ارسال نظر