پایگاه خبری تحلیلی ایراسین- محمد رضایی فرد: فعالیت سنتی در عصر دیجیتال یکی از پارادوکس‌های زمانه امروز ما است. تقریبا همه فعالان پیشرو و حرفه‌ای اقتصاد بر سر این جمله که «آینده همه صنایع دیجیتالی است» توافق دارند و این یعنی نوع صنعتی که یک فعال اقتصادی به آن مشغول است، تفاوتی در اصل موضوع ایجاد نمی‌کند.

در جهانی که استفاده از فناوری‌های دیجیتال به شدت رایج و به بخش جدایی ناپذیر زندگی افراد تبدیل شده، هوشمندانه نیست که این مهم نادیده گرفته شود. دیجیتالی سازی اقتصاد بر اساس آنچه صندوق بین‌المللی پول اعلام کرده به معنی بهره‌گیری از فناوری‌های دیجیتال به منظور بازطراحی ابعاد مختلف اقتصاد از جمله بنگاه‌های تولیدی، دولت‌ها، خانوارها و جریان‌های مالی است. در چنین شرایط نقش فناوری دیجیتال در انجام امور به شدت پررنگ است بنابراین کسب‌وکارهای ارائه دهنده چنین خدماتی نیز به واسطه همین مسئله تقریبا در سریع‌ترین زمان ممکن رشد می‌کنند.

به علاوه، از جملهِ ابتدایی این متن چنین برداشت می‌شود که اگر کسب‌وکاری بدون در نظر گرفتن قدرت فناوری و هم‌راستایی با تحولات دیجیتالی بخواهد به فعالیت خود ادامه دهد، ثبات لازم برای بقا در دنیای رقابتی امروز را نخواهد داشت و بنابراین با قرار گرفتن در مسیر افول، آخرین گام‌های حیات خود را طی خواهد کرد. همین اهمیت بسزای دیجیتالی‌سازی در حیات کسب‌وکارها به مرور باعث ایجاد عبارتی به نام «تحول دیجیتال» یا « Digital Transformation» در ادبیات اقتصادی جهان شد و دستیابی به اقتصاد دیجیتال به صدر اهداف اقتصادی دولت‌ها راه یافت.

۶ ویژگی مهم عصر دیجیتال

اصلی‌ترین ویژگی‌های عصر دیجیتال را می‌توان به صورت خلاصه نوآوری‌محوری، تجربه‌محوری، داده‌محوری، پلتفرم‌محوری، الگوریتم‌محوری و اکوسیستم‌محوری دانست. ایجاد چنین ویژگی‌های در یک سازمان باید با نگاهی تحول کننده باشد و این یعنی گاه ماهیت فعالیت‌ها در یک سازمان و نه رسالت و ماموریت آن، به کلی تغییر می‌کند. این تغییر متحولانه در ابتدا نیاز به تغییراتی اساسی در سبک تفکر مدیران ارشد سازمان‌ها دارد.

فرزین فردیس، رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران، معتقد است مهمترین اقدام برای آغاز فرآیند ایجاد تحول دیجیتال در سازمان‌ها، ایجاد باور در مدیر ارشد سازمان به نیاز به تحول دیجیتال است.

وی در گفت‌وگو با خبرنگار ایراسین می‌گوید:« در ابتدا مدیر سازمان باید باور کند که نیاز دارد تا صدای تغییرات در نیاز مشتریان خود را بشنود؛ تغییراتی که روز به روز سریع‌تر و شدیدتر رخ می‌دهد. مشتری به محصول دیروز راضی نیست و پگیوسته به دنبال محصولات جدید است. حرکت به سمت این قله جدید در سازمان ضرورت است.»

تغییراتی که ذیل تحول دیجیتال در سازمان‌ها ایجاد می‌شود بیشتر تکنولوژی‌های جدیدی را شامل می‌شود که امروز به سر تیتر اخبار فناوری جهان تبدیل شده‌اند؛ اینترنت اشیا، رایانش ابری، تحلیل داده، هوش مصنوعی، رسانه‌های اجتماعی، واقعیت مجازی، بلاکچین یا واقعیت افزوده. فناوری‌هایی که به فناوری‌های تحول آفرین شهرت دارند، محور این تغییرات خواهند بود و قطع یقین صنایعی که از این تکنولوژی‌ها بی‌بهره باشند، جایی در آینده اقتصاد جهان نخواهند داشت.

افزایش ۸ درصدی بهره‌وری با تحول دیجیتال

اکبر گلبو، مدیرعامل شرکت بین‌المللی مهندسی سیستم‌ها و اتوماسیون ایریسا، در گفت‌وگو با خبرنگار ایراسین می‌گوید: به طور کلی طبق تحلیل داده‌های واقعی و برآوردهای انجام گرفته، تحول دیجیتال می‌تواند به افزایش ۷ تا ۸ درصدی بهره‌وری در صنایع کمک کند. چه کاری را می‌توانیم برای افزایش بهره‌وری به این میزان جز تحول دیجیتال انجام دهیم؟ تحول دیجیتال به شفاف‌سازی جریان اطلاعات، روان‌تر شدن فعالیت‌ها، ردیابی کالاها، تجهیزات و ادوات و در نهایت افزایش رضایت همه ذی‌نفعان منجر می‌شود.

آنچه در خصوص تحول دیجیتال حائز اهمیت است، تغییر مسیر سریع حرکت کسب‌وکارها به سمت این نوع فناوری‌ها است. هاروارد بیزینس ریویو در سال ۲۰۱۹ تاکید کرد که در مفهوم تحول دیجیتال بیش از آنکه واژه دیجیتال مهم باشد، واژه تحول حائز اهمیت است و تحول دیجیتال بیش از آنکه چالشی فناورانه برای سازمان‌ها باشد، چالشی انسانی است. این جمله موید این اهمیت منابع انسانی آموزش دیده برای ایجاد تحول دیجیتال است. از این مسئله چنین برداشت می‌شود که منابع انسانی متخصص در سازمان یکی از الزامات ایجاد تحول دیجیتال در سازمان محسوب می‌شود و منافاتی با آن ندارد.

الزامات تحقق تحول دیجیتال در صنایع

فرزین فردیس در بخش دیگری از گفت‌وگوی خود با خبرنگار ایراسین درباره الزامات تحقق تحول دیجیتال در صنایع اظهار می‌کند: از آنجا که هر تغییری نیازمند یادگیری‌های جدید است، باید زمینه یادگیری و تجربه در سازمان فراهم شود. برای این کار بخشی از سازمان که آمادگی بیشتری برای ایجاد تحول دیجیتال دارد را انتخاب کرده و به این مسئله می‌پردازیم که اگر این بخش بخواهد به شکل نوینی در عصر جدید فعالیت کند، چه فرآیندهایی را باید بازطراحی، از چه فناوری‌هایی باید استفاده کند و به چه نیروهایی برای اجرای این مدل جدید نیاز است؟

وی می‌افزاید: طبیعتا تغییراتی که در این بخش ایجاد می‌شود با موفقیت و شکست همراه است. همین مسئله باعث ایجاد یادگیری در سازمان می‌شود. این درس آموخته کمک می‌کند که بتوانیم در نهایت این تغییرات را به کل سازمان تسری دهیم. از ابتدا نباید جراحی را برای کل بدن انجام داد زیرا ممکن است در نتیجه این اقدام، بیمار از دست برود!

لزوم مشارکت مشتریان در تحقق تحول دیجیتال

رئیس کمیسیون اقتصاد نوآوری و تحول دیجیتال اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی تهران ادامه می‌گوید: الزام کلیدی دیگر در این فرآیند دخیل کردن مشتریان است. دنیای امروز فضایی است که بسیاری از ایده‌ها توسط مشتریان به ما منتقل می‌شود بنابراین اگر مشتری در فرایند بازطراحی دخیل نباشد، سازمان از بخش مهمی از ایده‌های کلیدی و تاثیرگذار محروم می‌شود. در این فرایند بسیار مهم است که داستان‌های موفقیت یا عدم موفقیت سازمان‌ها را رصد کنیم تا بتوانیم از آن‌ها الگو بگیریم و بیاموزیم که چطور سازمان خود را نوآفرینی کنیم. بنابراین رصد کردن بنچ‌ مارک‌ها در هر حوزه اهمیت بالایی دارد.

فردیس که معتقد است فرصت استفاده از تحول دیجیتال هنوز برای ایران باقی است می‌گوید: طبیعی است کشورهای فعال در این حوزه در برخی مسائل از ما جلوتر و در برخی حوزه‌ها نیز عقب تر هستند به علاوه در آن بخشی هم که جلوتر هستند، برخی شرکت‌ها پیشروتر از سایرین هستند. در بسیاری از نقاط دنیا بنگاه‌ها تاز به فرآیند تحول دیجیتال پیوسته‌اند بنابراین مهمتر از زمان آغاز این فرآیند، جدیت در ایجاد تحول دیجیتال و کیفیت اجرا است. اگر بپذیریم که در بلندمدت بقا و موفقیت سازمان در رقابت سالم و بهره‌مندی هرچه بهتر از امکانات جهانی است، می‌توانیم با وجود دیر شروع کردن در این کار موفق باشیم. بنابراین مسئله اصلی در ابتدا این است که آیا اصلا این فرآیند را شروع می‌کنیم؟

تحول دیجیتال مختص صنایع بزرگ نیست

وی در پاسخ به این سوال که آیا تنها صنایع بزرگ قادر به تحول دیجیتال هستند؟ اظهار می‌کند: واقعیت این است که تحول دیجیتال تنها مختص صنایع بزرگ نیست و صنایع کوچک و متوسط نیز می‌توانند از مزایای تحول دیجیتال بهره‌مند شود. وقتی فرآیند تحول دیجیتال را در سازمان طی می‌کنیم، ابعاد سازمان فقط تعیین کننده اندازه درگیری بخش‌های مختلف سازمان در این فرآیند و زمان مورد نیازبرای اجرای کامل تحول دیجیتال در سازمان است. سازمان بزرگ برای ایجاد عزم جمعی ممکن است ۶ ماه زمان نیاز داشته باشد اما یک سازمان کوچک با ۲۰ نفر پرسنل راحت‌تر می‌تواند امکانات خود را برای ایجاد تحول دیجیتال بسیج کند. البته بدیهی است کهک سازمان‌های کوچک ممکن است منابع و فرصت‌های کمتری هم در حوزه تحول دیجیتال داشته باشند.

تحول دیجیتال؛ راهی برای دستیابی به تمایز استراتژیک در تعامل با مشتری

استفاده از فناوری دیجیتال برای دستیابی به تمایز استراتژیک در تعامل با مشتری و نوآوری به جای کارآمدی هزینه و استراتژی‌های دیجیتال جسورانه‌تر که احتمال موفقیت بیشتری نسبت به استراتژی‌های افزایشی دارند، می‌تواند شرکت‌ها را در توسعه و رشد بیشتر یاری کند.

البته ایمان برادری، کارشناس تحول دیجیتال سازمان‌ها و کسب و کارها، معتقد است: مدیرانی که به تحول دیجیتال به عنوان یک نقشه راه جدید برای گذر به عصر مدرن فکر می‌کنند، باید این مساله را هم به خاطر داشته باشند که استفاده صرف و «تک‌ساحتی از فناوری‌ها و دستاوردهای فناوری اطلاعات، به خودی خود منجر به تحول دیجیتال در سازمان متبوع آن‌ها نخواهد شد. از این روست که روی «جامعیت» مقوله تحول دیجیتال تاکید می‌شود و لزوم ارجاع تبیین نقشه راه تحول دیجیتال به شرکت‌های مشاور و متخصصین امر را جدی می‌انگارند.

موارد بیان شده نشان می‌دهد تحول دیجیتال بی شک لازمه حیات کسب‌وکارها در آینده نزدیک خواهد بود. شرکت‌های پیشرو همواره به دنبال راه حلی هستند که بتوانند بهره‌وری در کسب‌وکار خود را حداکثر کنند. در چنین شرایطی تحول دیجیتال می‌تواند نقش پررنگی ایفا کند. مزایای قابل توجه تحول دیجیتال ذیل پرچم انقلاب صنعتی چهارم، قطعا صنایع بسیاری را به سمت خود می‌کشد و این حاوی یک پیام بسیار مهم برای کسب‌وکارها است؛ معادله قدرت در جهان کسب‌وکارها در حال تغییر است...