به گزارش ایراسین، معاونت معدنی فولاد مبارکه از سال ۹۸ شروع به کار کرد تا در شرایطی که شرکت‌های بزرگ تولیدکننده کنسانتره آهن کشور به‌جای سرمایه‌گذاری در اکتشاف ذخایر، اقدام به تکمیل دیگر مراحل زنجیره تولید فولاد کرده بودند، بتواند نیاز خود را به‌صورت پایدار تأمین کند. فولاد مبارکه در سال ۱۴۰۴ نیازمند ۲۳ میلیون تن کنستانتره سنگ‌آهن است و رسیدن به این حجم در گِرو دست‌یابی به ذخایر سنگ‌آهن و انجام فعالیت‌های اکتشافی است.

علیرضا رضایی، مدیر ارزیابی و اکتشافات معادن فولاد مبارکه، در برنامه رادیو فولاد با بیان مطلب فوق به سؤالات مجری این برنامه در خصوص اقدامات و برنامه‌های حوزه معدن فولاد مبارکه چنین پاسخ داد:

اکتشافات به‌عنوان اولین گام معدن‌کاری شامل چه مراحلی است؟

در مهندسی اکتشاف چهار مرحله کلی وجود دارد: مرحله شناسایی؛ پی‌جویی؛ اکتشافات عمومی؛ اکتشافات تفصیلی. اکتشاف عملیاتی بسیار پیچیده، پرهزینه و پرخطر است و به یافتن یک سوزن در یک انبار کاه تشبیه شده است. برای این کار ابتدا باید از یک منطقه وسیع شروع کنیم و با کارهای مطالعاتی و تحلیلی بیشتر و کارهای فیزیکی کمتر وسعت منطقه مورد جست‌وجو را کاهش دهیم و بعد در منطقه کوچک‌تر به‌طور هدفمند، به دنبال کارهای پرهزینه حفریات اکتشافی باشیم. در واقع باید با روش‌های علمی و مهندسی بدانیم در آن انبار کاه، کجا دنبال سوزن بگردیم.

آیا توان تأمین تکنولوژی، نیروی انسانی و منابع مالی انجام این مراحل در فولاد مبارکه وجود دارد؟

یکی از باصلاحیت‌ترین مراجع برای پرداختن به فعالیت معدن‌کاری در کشور فولاد مبارکه است؛ چون از نظر بازار مصرف و نیاز بزرگ‌ترین مصرف‌کننده مواد اولیه سنگ‌آهنی در کشور به شمار می‌آید و تابه‌حال مشکلی برای سرمایه‌گذاری در اکتشاف و فعالیت‌های معدن‌کاری نداشته است. دست‌یابی به تکنولوژی و دانش فنی مثل سایر کارهایی که در فولاد مبارکه انجام شده و تجربه آن وجود دارد، در حوزه معدن‌کاری هم قابل تأمین و دست‌یابی است. در مکانیسم ارزیابی صلاحیت فنی داوطلبان معدن‌کاری سازمان صمت، فولاد مبارکه حداکثر نمره را کسب کرده است.

گفته می‌شود فولاد مبارکه در منطقه انارک پهنه اکتشافی دارد. لطفاً در این باره توضیح دهید.

برای پهنه انارک به وسعت ۱۴۴۷۳ کیلومترمربع مطالعات فاز شناسایی و پی‌جویی انجام شده و در ۴۳۵۰ کیلومترمربع آن توسط فولاد مبارکه ژئوفیزیک هوابرد اجرا شده است. گفتنی است این منطقه تنها منطقه در استان اصفهان است که این مطالعات در آن انجام شده است. انجام گرفتن این فاز به ۷ محدوده اکتشافی اولویت اول منتج شد و در شروع به کار، پروانه اکتشاف این ۷ محدوده به وسعت ۱۶۰ کیلومترمربع را اخذ کردیم و طرح اکتشاف تدوین و اقدامات اکتشافی مربوطه انجام شد. در حال حاضر ۴ محدوده تعیین تکلیف شده و ذخایری از هماتیت، هماتیت منگنز و تیتانومگنتیت کشف شده است.

به‌جز پهنه انارک در چه مناطقی اکتشاف داشته‌اید؟

در حال حاضر، علاوه بر اصفهان فعالیت‌های اکتشافی در استان‌های کردستان، کرمان، یزد، هرمزگان، خراسان رضوی، خراسان جنوبی، سمنان، سیستان و بلوچستان و مرکزی در حال انجام است. از نظر زمین‌شناسی استان اصفهان برای دست‌یابی به ذخایر بزرگ و سطحی سنگ‌آهن مستعد نیست؛ بنابراین باید به مناطق پرپتانسیل مثل استان یزد و کرمان که روی کمربند آهن‌زایی قرار گرفته‌اند توجه داشت. در سه پهنه اکتشافی در استان کرمان مشارکت داریم و فاز شناسایی و پی‌جویی اکتشاف را در دست اجرا داریم. همچنین در استان سیستان و بلوچستان به‌عنوان یک استان بکر که تابه‌حال فعالیت‌های اکتشافی و معدن‌کاری گسترده در آن انجام نشده یک پهنه داریم که کارهای شناسایی و پی‌جویی را در آن انجام می‌دهیم. در استان یزد هم عملیات اکتشاف ذخیره موسوم به آنومالی ۱۱ که برآورد می‌شود یک ذخیره متوسط پوشیده باشد آغاز شده است. همچنین مشارکت با دارندگان پروانه‌های اکتشاف و بهره‌برداری یا تملک آن‌ها نیز در دستور کار مدیریت قرار دارد و تاکنون ۱۲۱ محدوده یا معدن معرفی‌شده برای فروش یا مشارکت مورد ارزیابی قرار گرفته است.

اکتشافات فرامرزی در دستور کار قرار دارد؟

یکی از مناطق پرپتانسیل برای ذخایر سنگ‌آهن افغانستان است که مقدار ذخایر زمین‌شناسی سنگ‌آهن آن از ایران بیشتر است و از نظر مسافت زمینی، حمل این سنگ‌آهن به داخل کشور توجیه‌پذیری اقتصادی دارد.

فولاد مبارکه از چه راه‌های دیگری برای تأمین سنگ‌آهن موردنیاز خود اقدام کرده است؟

یکی از این روش‌ها شرکت در مزایده‌هاست. سال گذشته در یک مرحله ۶۰۰۰ محدوده معدنی و اکتشافی به مزایده گذاشته شد. با تلاش همکاران این معاونت از این ۶۰۰۰ محدوده ۲۷۰ محدوده بررسی شد و در نهایت ۵ مزایده را برنده شدیم. همچنین از طریق شرکت‌های اقماری نیز اقداماتی انجام شد که امیدواریم بتوانیم در این محدوده‌های اکتشافی ذخایری را اکتشاف کنیم.

رویکرد فولاد مبارکه در مواجهه با معادنی که در مالکیت خصوصی باشد یا درخواست فروش یا شراکت با فولاد مبارکه داشته باشد چگونه است؟

تمامی پیشنهادها را بررسی می‌کنیم و با توجه به اینکه یکی از وظایف این بخش ارزیابی این معادن است، تابه‌حال ۱۲۱ محدوده معدنی مورد ارزیابی دقیق قرار گرفته است.

راهبرد فولاد مبارکه در حوزه مواد معدنی غیرآهنی چگونه است؟

رسالت امور معادن فقط تأمین سنگ‌آهن نیست و کلیه مواد اولیه‌ موردنیاز فولاد مبارکه را شامل می‌گردد. در ره‌نگاشت تهیه‌شده کوشیدیم بر اساس معیارهایی مانند مقدار مصرف، هزینه خرید این مواد، میزان اهمیت و تأثیر آن در تولید فولاد، میزان ذخایر شناسایی‌شده در کشور و استخراج آن‌ها و پتانسیل زمین‌شناسی وجود ذخایر آن در کشور، اولویت‌بندی صورت گیرد. بر اساس سطح اطلاعات فعلی باید روی منگنز، آلومینیوم و زغال‌سنگ نیز متمرکز باشیم.

آیا پهنه‌هایی که فولاد مبارکه در اختیار دارد می‌تواند جوابگوی نیازهای آینده شرکت باشد؟

احتمال کشف یک ذخیره طبق شاخص‌های عمومی جهانی ۰.۰۳ درصد است. در واقع از ۱۰۰۰ محدوده اکتشافی ۳ مورد منجر به معدن می‌شود. ما بزرگ‌ترین مصرف‌کننده کنستانتره هستیم و به نظر نمی‌رسد با وسعتی که الآن در اختیار فولاد مبارکه گذاشته شده بتوانیم کل نیاز فولاد مبارکه را تأمین کنیم. به همین دلیل، فقط به همین محدوده‌های اکتشافی بسنده نکرده‌ایم و سعی می‌کنیم محدوده‌های اکتشافی فولاد مبارکه را گسترش دهیم.

افق آینده فولاد مبارکه در این حوزه چگونه است؟

با تمامی ظرفیت سعی داریم فعالیت‌های اکتشافی را گسترش دهیم. در این راستا پروژه‌ای با دانشگاه اصفهان داریم که در مساحتی حدود ۵۵ هزار کیلومترمربع، با استفاده از روش‌های نوین تلفیق لایه‌های اطلاعاتی اکتشافی و دورسنجی و استفاده از هوش مصنوعی نقاط پرپتانسیل را شناسایی کنیم. همچنین برای استفاده از منابع غیرمتداول سنگ‌آهن که در حال حاضر برای استحصال مگنتیت استفاده نمی‌شوند در حال تحقیق هستیم. علاه بر این، شناسایی و استفاده از ذخایر هماتیت در دست اقدام است و با حمایت‌های مدیریت ارشد سازمان در زمینه استفاده از تکنولوژی‌های نو مانند برداشت‌های ژئوفیزیک پهپادی اقداماتی را آغاز کرده‌ایم.

سخن آخر؟

ورود به حوزه معدن در فولاد مبارکه کار نویی بود که باید با تدوین رویه‌ها و ساختارهای جدید انجام شود. انتظار می‌رود نگاه یک واحد ستادی به امور معادن وجود نداشته باشد، چون در این بخش باید کارهای عملیاتی انجام شود. به خاطر داشته باشیم در فعالیت‌های اکتشافی با فعالیت‌هایی نظیر پیگیری‌های اداری و ارتباط با بسیارهای از مراجع دولتی، تعامل با جوامع محلی، تقابل با معارضان، فعالیت‌های میدانی مهندسی و انجام عملیات‌های فیزیکی مانند انواع حفاری‌ها و جاده‌سازی مواجهیم.