پایگاه خبری تحلیلی ایراسین- محمد رضایی‌فرد: واردکنندگان زغال سنگ اروپایی و آسیایی در تلاش برای منابع جایگزین سوخت هستند زیرا اتحادیه اروپا ممنوعیت واردات زغال سنگ روسیه را در پیش گرفته است.

با توجه به اینکه صادرکنندگان برتر استرالیا و اندونزی با محدودیت‌های تولید مواجه هستند و تولیدکننده اصلی یعنی آفریقای جنوبی به دلیل مشکلات لجستیکی با محدودیت مواجه شده است، برخی از واردکنندگان ممکن است برای حفظ سطح عرضه محصولات خود دچار مشکل شوند. تعجیل این شرکت‌ها برای تامین مواد اولیه می‌تواند قیمت جهانی زغال سنگ را بالا نگه دارد.

بر اساس گزارش رویترز، به گفته دو منبع در اتحادیه اروپا، به دنبال فشار آلمان برای به تعویق انداختن این اقدام، ممنوعیت اتحادیه اروپا از اواسط آگوست، یک ماه دیرتر از برنامه‌ریزی اولیه، اجرایی خواهد شد.

تلاش برای جایگزینی آفریقای جنوبی به جای روسیه

یکی از ۱۰ تولیدکننده برتر زغال سنگ آفریقای جنوبی گفته است که قبلاً درخواست‌های متعددی از کشورهای اروپایی که مایل به امضای قراردادهای تامین مواد اولیه هستند، دریافت کرده است. این شرکت اعلام کرده که کیفیت مناسبی از زغال سنگ برای بازار اروپا دارد اما تولید فعلی قبلاً تخصیص داده شده است بنابراین معدنچیان نمی‌توانند برای پاسخگویی به تقاضای افزایش یافته صادرات بیشتری داشته باشند.

بر اساس گفته شرکت Exxaro تولیدکنندگان زغال سنگ آفریقای جنوبی قادر به تولید زغال سنگ بیشتری هستند، اما باید اقدامات قابل توجهی برای بهبود لجستیک انجام شود تا عرضه زغال سنگ برای صادرات افزایش یابد.

این در حالی است که ظرفیت شرکت ریلی دولتی «Transnet» برای حمل‌ونقل صادرات مواد معدنی به دلیل سرقت کابل و خرابکاری محدود شده است.

یک شرکت انرژی آلمانی نیز گفته اقداماتی را برای اطمینان از ادامه فعالیت نیروگاه‌های زغال‌سنگ خود در اروپا بدون بدون زغال‌سنگ روسیه انجام داده بنابراین تصمیم گرفته است قراردادهای تامین زغال سنگ خود را با روسیه تمدید نکند.

توبی هاسال، تحلیلگر ارشد شرکت «Refinitiv» نیز گفت بیشتر قراردادهای خریداران اتحادیه اروپا برای زغال سنگ روسیه به مدت یک سال یا حتی کمتر خواهد بود.

همچنین شرکت کورونادو انتظار دارد در سال ۲۰۲۲ بین ۱۸ تا ۱۹ میلیون تن زغال سنگ تولید کند.

اولویت تولیدکنندگان استرالیایی مشتریان فعلی است

برخی تولیدکنندگان استرالیایی هم اعلام کرده‌اند که مشتریان متقاضی احتمالی با آنها تماس گرفته‌اند اما اولویت آنها خدمت به مشتریان فعلی بوده است.

در قاره آسیا نیز حداقل دو شرکت برق در ژاپن و کره جنوبی واردات زغال سنگ روسیه را متوقف کرده اند. در صورت گسترش تحریم‌ها، ممکن است شرکت‌های دیگر نیز مجبور به پیروی از این روند شوند.

ژاپن همراه با اتحادیه اروپا

وزیر صنعت ژاپن روز جمعه اعلام کرد که ژاپن، سومین واردکننده بزرگ زغال سنگ در جهان، قصد دارد واردات زغال سنگ روسیه را به تدریج کاهش دهد و در عین حال به دنبال تامین کنندگان جایگزین به دلیل تحریم‌ها علیه مسکو باشد. با این حال، او اذعان کرد که یافتن تامین‌کنندگان جایگزین به طور ناگهانی دشوار خواهد بود.

سخنگوی شرکت ژاپنی کیوشو الکتریک پاور نیز اعلام کرده که از پایان ماه مارس میلادی خرید زغال سنگ روسیه را متوقف کرد. این شرکت در یک سال منتهی به ۳۱ مارس ۲۰۲۱، هفت درصد زغال سنگ حرارتی خود را از روسیه خریداری کرد اما اکنون منابع مورد نیاز خود از مناطق دیگری تامین می‌کند. این شرکت اشاره‌ای به محل خرید زغال سنگ مورد نیاز خود نکرده است.

سخنگوی این شرکت همچنین اعلام کرده است که هیچ برنامه ای برای خرید زغال سنگ روسیه در سال مالی جاری ندارد.

یک منبع آگاه نیز گفته که در کره جنوبی، حداقل یک واحد از شرکت دولتی کُره الکتریک پاور در ماه فوریه شروع به تنوع بخشیدن به زغال سنگ خارج از روسیه کرده است.

زغال‌سنگ روسیه به مقاصد جدیدی صادر می‌شود

در پی اعلام ممنوعیت واردات زغال سنگ روسیه از سمت اتحادیه اروپا، دیمیتری پسکوف، سخنگوی کرملین اعلام کرد زغال سنگ تقاضای بالایی دارد و در صورت نخریدن زغال سنگ توسط کشورهای عضو این اتحادیه، محموله‌های در نظر گرفته شده برای آن‌ها به بازارهای دیگری هدایت می‌شود.

بر اساس اعلام اتحادیه اروپا، اجرای تحریم خرید زغال سنگ روسیه توسط اتحادیه اروپا از هفته دوم ماه اوت به طور کامل اجرایی می‌شود و از روز جمعه نیز امکان انعقاد قرارداد جدیدی وجود ندارد.

صادرات ۲۲۳ میلیون تنی زغال‌سنگ روسیه در ۲۰۲۱

بر اساس داده‌های وزارت انرژی روسیه، این کشور در سال گذشته در مجموع ۲۲۳ میلیون تن زغال سنگ صادر کرده که مقصد ۴۸.۷ میلیون تن یا ۲۲ درصد آن اتحادیه اروپا بوده است.

نیکلای شولگینوف، وزیر انرژی روسیه پس از انتشار خبر تحریم خرید زغال سنگ این کشور توسط کشورهای اروپایی، هشدار داد که تصمیم این کشورها نتیجه معکوس خواهد داشت زیرا فرآیند جایگزینی محموله‌های زغال سنگ از مبدا مسکو، زمان بر خواهد بود و هزینه‌های تامین مواد اولیه را افزایش خواهد داد. به علاوه شرکت‌های زغال‌سنگ روسی نیز مقصد صادرات خود را تغییر خواهند داد.

این در حالی است که وزیر انرژی روسیه بازارهای مقصد و هدف صادراتی جدید روسیه برای ارسال محموله‌های زغال سنگ خود را اعلام نکرده است.

جایگاه ایران در بازار زغال سنگ جهان

ایران یکی از کشورهای دارای ذخایر زغال سنگ در دنیا است. از آن‌جا که این ماده معدنی در تولید فولاد نقش دارد می‌توان گفت وجود این ماده در کشور حائز اهمیت است اما متاسفانه این بخش از معادن در سال‌های اخیر مورد توجه قرار نگرفته است.

شهرام شریعتی، دبیر کمیسیون معدن خانه صنعت، معدن و تجارت، طی گفت‌وگویی در همین باره گفته است: سال جاری بهار اقتصادی معادن و صنایع معدنی در جهان خواهد بود در حالی که در ایران با ممنوعیت صادرات زغال سنگ و تعیین قیمت و عرضه مطلق در بورس انرژی مواجه هستیم. در صورت تداوم روند فعلی در مورد بازار آهن، زغال سنگ و بسیاری از صنایع معدنی دیگر، بزرگترین ضرر را تجربه خواهیم کرد.

وی با اشاره به جنگ روسیه و اوکراین و تاثیر آن بر بازار زغال سنگ اظهار کرده است: با درگیری نظامی میان دو کشور روسیه و اوکراین که از جمله کشورهای تولیدکننده زغال سنگ هستند، مبادلات تجاری این ماده معدنی با سایر کشورها کاهش یافته است. این در حالی است که با توجه به افزایش قیمت جهانی زغال سنگ، سال ۱۴۰۱ چشم انداز مثبتی برای کشورهایی مانند ایران، پاکستان و سایر تولید کنندگان زغال سنگ محسوب می‌شود.

دبیر کمیسیون معدن خانه صنعت معدن تجارت با اشاره به استراتژیک بودن زغال سنگ، بر لزوم انجام اکتشافات سراسری جدید در همه محصولات معدنی از جمله زغال سنگ طی سال جدید تاکید کرده و گفته است: با توجه به بحران انرژِی در دنیا، فرصت خوبی برای ایران در زمینه تولید زغال سنگ فراهم است. این کشور می‌تواند سود حاصل از آن را در زیر ساخت‌های بخش معدن و یا ... هزینه کند.

اگرچه اکنون اتحادیه اروپا واردات زغال سنگ از بازار روسیه را ممنوع کرده و به دنبال منابع جایگزین برای تامین زغال سنگ مورد نیاز خود است و از طرفی ایران نیز ظرفیت‌هایی برای تامین زغال سنگ دارد اما ورود به بازار جهانی و تثبیت جایگاه در میان دیگر فروشندگان اتفاقی یک شبه نیست و نیاز به زیرساخت‌های داخلی و خارجی و همچنین زمان کافی دارد.