به گزارش ایراسین به نقل از صمت، افغانستان یک کشور معدن خیز با ظرفیت بالا است؛ اما در دهه‌های گذشته به دلیل تنش‌های سیاسی و نبود امنیت، بخش معدن افغانستان نتوانسته به‌درستی توسعه پیدا کند. اعداد و ارقامی که پس از سال ۲۰۱۰ انتشار یافت، حکایت از آن دارد که افغانستان بالغ ‌بر ۳ تریلیون دلار ذخیره قطعی معدنی دارد. این اعداد بدون در نظر گرفتن ذخایر قطعی عظیم لیتیوم در افغانستان است. در زمان اشغال افغانستان توسط امریکایی‌ها چنین هم‌افزایی و تقاضای بالای جهانی برای لیتیوم چون زمان حال وجود نداشت و به‌نوعی اولویت اول نبوده است، بنابراین اگر این ذخایر هم اضافه می‌شد قطعا میزان ذخایر افغانستان به بالغ‌بر ۳هزار و ۵۰۰ میلیارد دلار هم می‌رسید. فرصت‌های بسیار زیادی در حوزه معدن افغانستان وجود دارد و مهم‌ترین عاملی که باعث عدم بهره‌برداری صحیح در این حوزه شده، نبود عدم امنیت کافی و نبود ثبات قوانین بحث قاچاق این منابع است.

کیوان جعفری طهرانی، تحلیلگر ارشد بازارهای جهانی معدن و صنایع معدنی در رابطه با آخرین وضعیت معادن افغانستان گفت: قدیمی‌ترین کشوری که در بحث معدن افغانستان فعال بوده یک شرکت بزرگ دولتی چین است که در سال ۲۰۰۷ با عقد قراردادی به مبلغ ۴ میلیارد دلار با دولت وقت، اکتشاف و استخراج از معدن مس عینک را آغاز کرد. معدن مس عینک در ۵۳ کیلومتری جنوب شرق کابل در ایالت لوگر قرارگرفته و بزرگ‌ترین ذخیره مس افغانستان با ذخیره قطعی ۶۹۰ میلیون تن با عیار ۶۵‌.‌۱ درصد است. فعالیت این شرکت تا سال ۲۰۱۳ ادامه داشت تا اینکه حمله و تهدیدی از جانب داعش و نیروهای نظامی مستقل به کمپ معدنی چینی‌ها در ایالت لوگر اتفاق افتد و باعث شد چینی‌ها فعالیت خود را عملا متوقف کنند.

ثروت معدنی افغانستان

به گزارش معدن‌نیوز، جعفری‌طهرانی گفت: بر اساس قرارداد همکاری که بین دولت افغانستان و کنسرسیوم هندی به رهبری شرکت SAIL در سال ۲۰۱۲ به امضا رسید، ۷ عضو این کنسرسیوم که تحت نام AFISCO (کنسرسیوم آهن و فولاد افغانستان) شناخته می‌شدند عملیات استخراج و بهره‌برداری از ۳ معدن از ۴ معدن سنگ‌آهن حاجی گک را طی مناقصه‌ای به عهده گرفتند. کنسرسیوم آهن و فولاد افغانستان قرار بود کنار بهره‌برداری از معدن سنگ‌آهن حاجی گک نسبت به تاسیس یک کارخانه فولاد در ۲ فاز ۳.۱ میلیون تنی و مجموعا ۶.۲ میلیون تن و همچنین ایجاد یک نیروگاه برق ۸۰۰ مگاواتی جهت تغذیه کارخانجات فولاد مذکور کلا به ارزش ۱۰.۸ میلیارد دلار اقدام کند. هرچند جهت جلوگیری از آسیب‌پذیری این پروژه توافق شد فاز نخست فولادسازی در مقیاس بین ۱.۲ تا ۱.۵ میلیون تن و نیروگاه برق با ظرفیت ۱۲۰ مگاوات و با سرمایه‌گذاری ۲.۹ میلیارد دلار اجرا و سپس با افزایش ظرفیت به ۳.۱ میلیون تن فاز اول تکمیل و متعاقبا فاز دوم با ظرفیت مشابه ایجاد شود. خوراک معادن ۱، ۲ و ۳ سنگ‌آهن حاجی گک برای تغذیه ۴۰ سال کارخانجات فولاد ۶.۲ میلیون تنی کافی بود. جالب است که بدانید در مناقصه انجام‌شده در ماه نوامبر ۲۰۱۱ جهت استخراج و بهره‌برداری از معادن سنگ‌آهن حاجی گک، شرکت‌های «سنگ‌آهن گل‌گهر» و «بهین‌صنعت دیبا» نیز از ایران حضور داشتند ولی به دلیل فشارهای امریکا در مرحله ارزیابی مورد تایید قرار نگرفتند.

طهرانی افزود: سومین کشور سرمایه‌گذار در بخش معدنی افغانستان از کانادا بوده است. معدن شماره ۴ سنگ‌آهن حاجی گک با سرمایه‌گذاری ۳.۸ میلیارد دلار به شرکت کانادایی KILO GOLD MINES واگذارشده بود. بدین ترتیب کل حجم سرمایه‌گذاری توسط سرمایه‌گذاران خارجی در معادن سنگ‌آهن ۱، ۲، ۳ و ۴ حاجی‌گک بالغ‌بر ۱۴.۶ میلیارد دلار بوده است هرچند به علت ترک سرمایه‌گذاران خارجی عملا پروژه معدن حاجی گک از سال ۲۰۱۵ متوقف شد. جهت تکمیل مطالب لازم به ذکر است معدن سنگ‌آهن حاجی گک را دوقلوی معدن سنگ‌آهن کودرموخ در ایالت بنگلور هند می‌دانستند. هرچند معدن سنگ‌آهن کودرموخ که قبل از انقلاب ۵۰ درصد آن در تملک دولت ایران جهت تامین خوراک آینده فولاد خوزستان بود، در سال ۲۰۰۷ میلادی به علت مسائل زیست‌محیطی تعطیل شد، هرچند هیچ‌وقت ایران نتوانست بعد از انقلاب از سنگ‌آهن غنی این معدن بهره‌برداری کند و در همان زمان سهم ایران با مبلغ ناچیزی به‌طرف هندی واگذار شد.

وی خاطرنشان کرد: هندی‌ها تا سال ۲۰۱۴ در معدن سنگ‌آهن حاجی گک حضور داشتند و به دلیل مسائل امنیتی و حمله به مهمانسرای هندی‌ها در کابل، فعالیتشان به‌طورکلی در افغانستان متوقف شد. به‌طورکلی چینی‌ها و هندی‌ها و کانادایی‌ها درگذشته در معادن افغانستان فعالیت داشته‌اند گرچه در دوره‌ای در اسفند ۱۳۹۹ نیز شرکت استرالیایی فورتسکی با اشرف غنی قراردادی برای بهره‌برداری از معادن افغانستان ازجمله سنگ‌آهن و لیتیوم امضا کرد که از زمان حضور طالبان در تابستان ۱۴۰۰ این پروژه نیز متوقف شد.