به گزارش ایراسین، زنجان از استان‌های معدنی کشور محسوب می‌شود و وجود معادن غنی در شعاع ۲۰۰ کیلومتری زنجان زمینه و ظرفیت مناسب و قابل توجهی را برای راه اندازی واحدهای فرآوری در آن ایجاد کرده است.

بنا بر اعلام اداره صنعت، معدن و تجارت استان زنجان تاکنون بالغ بر ۳۰ هزار میلیارد ریال در معادن استان سرمایه گذاری انجام شده است و بیش از سه هزار نفر در این بخش اشتغال دارند.

زنجان دارای ۳۶ نوع ماده معدنی بوده و جزو معدود استان‌های کشور با این تنوع مواد معدنی است. در زمان حاضر از ۴۴۷ معدن ثبت شده در استان زنجان حدود ۲۰۰ معدن در وضعیت فعال قرار دارد.

فعالان حوزه معدن در قبال انتفاع خود از عرصه‌های معدنی که جزو انفال محسوب می‌شود، ملزم به پرداخت حقوق دولتی معادن هستند. حقوق دولتی معادن، مبلغی است که دارندگان پروانه بهره‌برداری معدن به‌عنوان سهم دولت از بهره‌برداری از معادن، به صورت ماهانه یا سالانه به دولت پرداخت می‌کنند. این مبلغ بر اساس ارزش و میزان ماده معدنی استخراج شده از معدن محاسبه می‌شود.

طبق قانون خسارت ناشی از فعالیت معادن باید به افراد بومی منطقه پرداخت و ۱۵ درصد حقوق دولتی معادن هم در راستای توسعه منطقه هزینه شود اما این موارد در استان زنجان با ظرفیت‌های بالای معدنی محقق نمی‌شود.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان گفت: امسال تا کنون نزدیک ۱۰ هزار و ۵۰۰ میلیارد ریال حقوق دولتی معادن در استان وصول شده است که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۶۰ درصد افزایش دارد. علت این افزایش هم با وجود ثابت بودن درصدهای پرداختی، وصول معوقات و همچنین به روز کردن پرداخت‌ها نسبت به سال‌های گذشته است.

مجید گلشنی منفرد افزود: طبق قانون ۱۵ درصد حقوق دولتی وصول شده معادن باید برای عمران و آبادانی منطقه محل فعالیت معادن صرف شود، این موضوع مستلزم بازگشت این منابع از مرکز به استان که در عمل، میزان بازگشت مبالغ خیلی پایین است و نمی‌شود با آن کار قابل توجهی انجام داد.

وی ادامه داد: وقتی این پول‌ها بر نمی‌گردد، خرابی و آسیب‌های ناشی از فعالیت معادن سر جایش هست و عمران و آبادانی هم در منطقه دیده نمی‌شود، این امر باعث نگاه منفی ساکنان محلی به فعالیت معادن و موجب بروز بحث‌های اجتماعی هم می‌شود و ممکن است در تولید و فعالیت معدن هم اختلال ایجاد شود.

گلشنی منفرد اظهار کرد: در چنین شرایطی با اینکه معدن کار، حقوق دولتی را سر موقع پرداخت کرده، دوباره مجبور است برای حل چالش‌ها، هزینه‌های دیگری را بکند که خود این موضوع، زمینه ساز باز شدن باب فساد هم می‌شود.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان گفت: علاوه بر آن ۱۵ درصدی که از محل حقوق دولتی معادن باید برای عمران و آبادانی مناطق محلی برگشت داده شود، ۱۲ درصد حقوق معادن سهم منابع طبیعی برای احیای عرصه‌های طبیعی از طریق نهال کاری است که تا حالا این اتفاق هم در استان نیفتاده است.

وی ادامه داد: علاوه بر اینها، نظام مهندسی معدن هم سه درصد از حقوق دولتی معادن سهم دارد که این مورد هم محقق نمی‌شود.

گلشنی گفت: اگر طبق آنچه در قانون آمده عمل می‌شد، از ۱۵ هزار میلیارد ریال حقوق دولتی معادن استان در سال گذشته باید ۱۵ درصد معادل ۲ هزار و ۲۵۰ میلیارد ریال برای عمران و آبادی مناطق محلی به استان داده می‌شد که از این رقم کمتر از ۶۰۰ میلیارد ریال برگشت داده شده است.

وی افزود: از سهم ۱۲ درصدی منابع طبیعی هم باید یک هزار و ۸۰۰ میلیارد ریال به استان داده می‌شد که این اتفاق هم نیفتاده است.

مدیرکل صنعت، معدن و تجارت استان زنجان گفت: اگر طبق قانون سهم‌های در نظر گرفته شده برای حوزه‌های مختلف از محل حقوق دولتی معادن به استان برگردد چالش‌های مربوط به حوزه معان در نگاه مردم و جامعه نیز اصلاح می‌شود چرا که فعالیت معادن هم از طریق وصول حقوق دولتی و خدمات دیگر در اشتغالزایی و ایجاد ارزش افزود موجب خیر و انتفاع جامعه است.

معاون هماهنگی برنامه ریزی و بودجه سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان زنجان گفت: سهم کم استان‌ها از بازگشت حقوق دولتی معادن ناشی از محدودیت‌های بالادستی و مصوبات مجلس در خصوص قانون بودجه است.

خلیل قاسملو افزود: طبق قانون باید ۱۵ درصد حقوق دولتی معادن به مناطق محل فعالیت معدن‌ها برگشت داده شود ولی در عمل، مجلس برای توزیع این منابع در سرجمع کشوری، سقفی تعیین می‌کند که کمتر از سهم واقعی استان هاست.

وی ادامه داد: در واقع با مصوباتی که در مجلس صورت می‌گیرد، منابع قابل توزیع از محل حقوق دولتی معادن محدود و این منابع از حالت اختصاصی به عنوان منابع عمومی در نظر گرفته می‌شود؛ ما بارها اعتراض خود را نسبت به این ساز وکار اعلام کرده ایم چرا که این نحوه عمل، به ضرر استان‌های معدنی است که حقوق دولتی زیادی را هم پرداخت می‌کنند.

معاون هماهنگی برنامه ریزی و بودجه سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان زنجان گفت: منابع برگشتی از محل حقوق دولتی معادن به استان در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ به ترتیب ۵۳۰ و ۴۸۰ میلیارد ریال بوده است که این رقم‌ها فاصله قابل توجهی با آن سهم ۱۵ درصدی دارند.

قاسملو گفت: ۹۰ درصد این منابع محدود برگشتی هم در استان به شهرستان ماهنشان که معدنی ترین شهرستان استان است، اختصاص داده می‌شود.

سهم همه استان‌ها از حقوق دولتی معادن، ناچیز است

رئیس سازمان مدیریت و برنامه ریزی استان زنجان گفت: افزایش میزان برگشتی حقوق معادن به استان‌ها موجب می‌شود مسائل حاصل از فعالیت معادن از جمله تعمیر جاده‌ها و بهسازی حاشیه معادن حل شود البته موضوع کم بودن میزان برگشتی حقوق دولتی معادن مختص استان زنجان نیست و بر اساس یک فرمول محاسبه‌ای که وجود دارد، ساز و کار آن به نحوی است که سهم همه استان‌ها از آن قابل توجه نیست.

بر اساس گزارش ایرنا، احمد خداوردی افزود: همه درآمدهای حاصل از حقوق دولتی معادن ابتدای امر در یک کاسه جمع می‌شود و پس از آن به نسبت واریزی‌ها به استان‌ها برگشت داده می‌شود.

وی خاطرنشان کرد: میزان کم منابع برگشتی به استان از محل حقوق دولتی معادن، یکی از چالش‌ها و مطالبات مورد پیگیری مردم و مسئولان استان است.