در این زمینه کارشناسان معتقدند توجه به سیستم توزیع پایدار و مدرن فروشگاه‌های زنجیره‌ای می‌تواند نقطه اتکائی قابل قبول برای مدیریت بازار و جلوگیری از هرگونه سوء استفاده باشد. از این رو گفت‌وگویی با امیرخسروفخریان، رئیس اتحادیه کشوری فروشگاه‌های زنجیره‌ای داشتیم که در ادامه می‌خوانیم:

• واقعا توجه به توسعه و گسترش فروشگاه‌های زنجیره‌ای در مدیریت بازار اثرگذار است؟

بله؛ شفافیت و شبکه گسترده توزیع از اصلی‌ترین امتیازات رونق و توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای است. در شرایط فعلی اصلی‌ترین چالشی که باعث بروز برخی کمبودها در بازار شده سیستم نامناسب توزیع بوده به عنوان مثال کالاهای اساسی براساس آمارهای منتشر شده به اندازه کافی در کشور وجود دارد اما بازهم به همان دلیل که قبلا اشاره شد می‌بینیم در برخی نقاط مردم برای خرید مجبور به صف کشیدن هستند. در بسیاری از کشورهای توسعه یافته فعالیت دقیق و هدفمند فروشگاه‌های زنجیره‌ای ابزاری برای مدیریت صحیح و اصولی بازار است.

• منظور شما از مدیریت صحیح و اصولی چیست؟

ببینید؛ سیستم ثبت سفارش و فروش دقیق و متمرکز فروشگاه‌های زنجیره‌ای هر ثانیه مشغول تولید داده‌های ارزشمندی از تقاضا و تولید و فروش است که می‌تواند مبنای محاسبات کلان قرار گیرد، اما از این داده‌ها در ایران آنطور که شایسته است استفاده نمی‌کنیم. اطلاعات مذکور حتی می‌تواند به مسئولان وزارتخانه‌هایی مثل کشاورزی و صمت برای تولید و حتی واردات یا صادرات محصولات و کالاها داده‌های قابل اعتمادی ارایه کند، درحالی که می‌دانیم یکی از اصلی‌ترین نقاط ضعف بخش تولید درایران نبود آمارهای دقیق و مستند است. اصولا فروشگاه‌های زنجیره‌ای بازویی برای تحقق توزیع مدرن در کشورها شناخته می‌شوند که باید به آنها توجه داشته باشیم.

• تعداد فروشگاه‌های زنجیره‌ای فعال ایران چند واحد است و چقدر اشتغالزایی دارند؟

اتحادیه کشوری فروشگاه‌های زنجیره‌ای هم اکنون 129 عضو دارد که این اعضا در سراسر ایران نزدیک به 4 هزار شعبه را مدیریت می‌کنند و براساس استانداردهایی که در این بخش وجود دارد برآورد می‌کنیم حدود 50 هزار فرصت شغلی مستقیم در این فروشگاه‌ها ایجاد شده باشد.

• به اشتغال اشاره کردید گروهی براین باورند رونق و توسعه فروشگاه‌های زنجیره‌ای باعث بیکاری در میان خرده‌فروشی‌ها می‌شود، نظر شما چیست؟

اجازه دهید توضیح دهم که این یک حاشیه سازی برای دور شدن از واقعیت است. اصولا وقتی یک واحد فروشگاه زنجیره‌ای در یک محله افتتاح می‌شود ممکن است در فاصله‌ای فعالیت اقتصادی واحدهای سنتی خرده فروشی یا همان سوپرمارکت‌ها را تحت تاثیر قرار دهد اما فراموش نکنید فعالیت گسترده فروشگاه‌های زنجیره‌ای در کلان موضوع اشتغالزایی بالایی ایجاد می‌کند که اگر بخواهیم درمقایسه با واحدهای تعطیل شده سنتی برآورد کنیم نه تنها باعث بیکاری نمی‌شود بلکه باعث ایجاد اشتغال پایدار هم می‌شوند.

• در این زمینه بیشتر توضیح دهید.

ببینید، فروشگاه‌های زنجیره‌ای با توجه به توان مالی و میزان سفارشی که برای تولیدکنندگان معتبر ایجاد می‌کنند قطعا باعث رونق تولید در آن بخش‌ها خواهند شد که رونق تولید یعنی افزایش فرصت‌های شغلی بیشتر و پایدارتر، پس اگر مثلا در یک سوپرمارکت سنتی دو نفر به بیکار می‌شوند یک کارخانه لبنی که سفارش بالایی از سوی فروشگاه‌های زنجیره‌ای دریافت می‌کند اتفاقا چند برابر افراد بیکار شده نیروی کار جدید استخدام خواهد کرد. اتفاقا توجه داشته باشید این اتفاق می‌تواند باعث مهاجرت معکوس نیز باشدچون اغلب کارخانه‌ها در شهرستان‌ها فعالیت می‌کنند و نیروی کار بومی بکار می‌گیرند.

• فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای به رونق تولید آیا اثرگذار است؟

دقیقا؛ این روندی است که از فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای انتظار می‌رود. در شرایطی که اکنون بسیاری از تولیدکنندگان با کمبود تقاضا مواجه هستند سیستم مدرن و دقیق بازاریابی و فروش، فروشگاه‌های زنجیره‌ای باعث عرضه صحیح و منطقی محصولات با کیفیت می‌شود و سفارشات دائمی به تولید کنندگان ارایه می‌کند به این ترتیب تولیدکننده نه تنها با سفارش معقول روبرو می‌شود بلکه گردش مالی صحیح و درستی را هم در کسب و کارش می‌بیند که باعث رونق تولید و پایداری تولید آنها خواهد بود. پس تا اینجا دیدیم هرچه فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای گسترده‌تر باشد تولید و اشتغال بیشتری ایجاد می‌شود.

• آیا استانداردی برای سهم اقتصادی فروشگاه‌های زنجیره‌ای وجود دارد؟

بله؛ قانونگذار دراحکام برنامه ششم توسعه سهم فروشگاه‌های زنجیره‌ای از نظام خرده فروشی کشور را ۲۰ درصد پیش بینی کرده است که با توجه به سهم حدود ۱۰ درصدی کنونی، راه زیادی تا تحقق این مهم مانده است و باید در این بخش برنامه‌ریزی دقیق‌تری داشته باشیم.

• امتیاز واقعی فروشگاه‌های زنجیره‌ای برای عرضه و تقاضا چیست؟

اجازه دهید من چرخه امتیازات ایجاد شده به واسطه فعالیت منطقی فروشگاه‌های زنجیره‌ای را برای شما بیان کنم. بطور کلی از منظر مصرف کننده کاهش قیمت مصرف‌کننده (حذف واسطه‌ها) و افزایش کیفیت محصولات (رقابت)، توجه به سلیقه مصرف‌کننده (تمرکز در این فعالیت اقتصادی)، کاهش هزینه‌هایی مثل صرف زمان، ایجاد قدرت انتخاب برای مشتریان، استفاده از خدمات بیشتر و پاسخگو بودن (گردآوری محصولات متنوع در یک مکان و وجود دفاتر رسیدگی به شکایات مشتریان) و تأمین نظر و نیاز مصرف‌کنندگان از جمله مواردی است که می‌توان به آن اشاره کرد، اما در بخش تولید همانطور که قبلا نیز اشاره شد ثبات در سفارش، گردش مالی مطمئن و ایجاد ارزش افزوده و رقابت منطقی دستاوردی است که نباید به آنها بی‌توجه باشیم. البته دولت هم در این میان منافع قابل توجهی خواهد داشت چون فرار مالیاتی و تخلف‌های موجود به حداقل خواهد رسید. پس بازهم تکرار می‌کنیم با فعالیت فروشگاه‌های زنجیره‌ای در واقع زنجیره‌ای از امتیازات ایجاد می‌شود که به سادگی نباید از کنار آنها بگذریم، بخصوص در شرایط فعلی که اشتغال و معیشت اصلی‌ترین دغدغه مردم و مسئولان است.