به گزارش ایراسین، فصل برداشت زیتون درحالی آغاز شده که بسیاری از فعالان بازار و البته متخصصین امر معتقدند اگرچه برای توسعه کشت زیتون و استفاده از امتیازات اقتصادی آن برنامه‌ریزی شده است اما هنوز تا رسیدن به اهداف تعیین شده و استفاده منطقی از ارزش افزوده فاصله داریم و به قول معروف همچنان قوانین سنتی بر این صنعت حاکم است و شاهد مثال آن هم سرانه مصرف روغن‌زیتون نیز در سال ۱۳۹۸ با احتساب واردات، ۲۰۰ گرم و سرانه مصرف کنسرو زیتون۹۴۵ گرم بوده است.

این گروه بااشاره به سیاست‌های ابلاغی در برنامه اقتصاد مقاومتی و کاهش وابستگی کشور به روغن وارداتی می‌گویند از ابتدای سال 1392 برنامه‌هایی در راستای توسعه کشت زیتون و استحصال این روغن سالم تدوین شده است درحالی که می‌بینیم برخی سوء مدیریت‌ها و البته سوء استفاده‌ها مثل واردات زیتون و روغن زیتون آنهم با ارز دولتی تیشه به ریشه این صنعت است که باید جلوی آن را گرفت.

نگاهی گذرا به آمار

آماهار منتشر شده از سوی وزارت جهاد کشاورزی برای سال جاری نشان می‌دهد در شش سال گذشته 13869 توسعه باغات زیتون اجرا شده و عملیات اصلاحی هم در حدود 44977 هزار هکتار انجام شده است. این درحالی استکه در همین دوره میزان تولید زیتون سبز 43 درصد رشد نشان داده و سال گذشته رقمی معادل 147225 تن زیتون از باغات کشور برداشت شده است.

البته باتوجه به تقاضای موجود در بازار از این مقدار زیتون برداشت شده نزدیک به 53 درصد کنسروی و 47 درصد هم برای استحصال روغن استفاده شده است؛ نکته اینکه میزان تولید روغن زیتون هم نسبت به سال 1392 با رشد 38 درصدی مواجه بوده از رقم 4891 تن به چیزی حدود 11648 تن رسیده است.

در بخش تولید کنسرو زیتون آمارها بیانگر رشد 28 درصدی تولید از ابتدای سال 1392 تا پایان سال گذشته است به صورتی که سال 98 چیزی حدود 76858 تن کنسر زیتون تولید و به بازار عرضه شده است.

جدول نرخ توافقی سال 1399

حمایت واقعی؛ خودکفایی کامل

مهدی عباسی، رئیس شورای ملی زیتون ایران  درباره میزان تولید زیتون در ایران به خبرنگار ماگفت: تا اوایل سال گذشته میزان تولید و مصرف زیتون در ایران برابر نبود بنابراین واردات زیتون و البته روغن آن ثبت شده بود تا بازار به تعادل برسد اما با درنظر گرفتن برنامه‌ریزی‌های توسعه کشت زیتون از سال 92 در سال 98 به خودکفایی رسیدیم.

عباسی در ادامه افزود: به همین دلیل هیچ نیازی به واردات زیتون یا روغن این محصول به کشور نبود تا بتوانیم برای مدیریت بازار و حمایت از تولیدکنندگان برنامه‌ریزی کنیم اما متاسفانه برخی سوء مدیریت‌ها و همچنین سودجویی‌ها باعث شد تا همچنان علی‌رغم امکان تامین نیاز بازار از تولیدات داخلی بازهم شاهد واردات روغن زیتون از سایر کشورها باشیم.

وی تاکید کرد: نکته این است که اتفاقا کیفیت محصولات ایرانی بسیار بالاتر از وارداتی‌هاست و تنها دستاورد واردات ضربه زدن به تولیدات داخلی است و بعضا سودجویان روغن زیتون‌های بی‌کیفیت را با تولیدات ایرانی مخلوط می‌کنند و به عنوان روغن زیتون بکر به خریداران می‌فروشند.

رئیس شورای ملی زیتون درباره اهمیت توجه به توسعه کشت زیتون و روغن زیتون معتقد است قیمت‌های جهانی و همچنین موضوع سلامتی جامعه نکاتی هستند که باید مسئولان در حمایت از تولید این محصول مدنظر داشته باشند درحالی که می‌بینیم درست زمانی که امکان تامین نیاز بازار داخلی را داریم ارز 4200 تومانی برای واردات روغن زیتون تخصیص داده شده که مخالف تمام سیاست‌های اقتصاد مقاومتی و حمایت از تولید داخلی است.

عباسی تاکید کرد: برخی اظهار نظرها درباره لزوم واردات برای تامین نیاز بازار که مطرح شده را غیرواقعی خواند  به این دلیل که در کشت زیتون سال پربازده و کم بازده وجود دارد و امسال سال کم بازده باغات بوده بنابراین اگر برنامه‌داشته باشیم می‌توانیم این نوسان‌ها را مدیریت کنیم بدون اینکه نیازی به واردات داشته باشیم.

به گفته عباسی امسال برآورد شده میزان برداشت زیتون نزدیک به 40 درصد بنابر شرایط اب و هوایی کاهش داشته باشد که نباید این موضوع را برای سال‌های بعد هم درنظر گرفت چون این دوره کاملا طبیعی است و نباید آن را بهانه کمبود تولید داخلی و اهمیت واردات دانست.

وی درباره سیاست‌های حمایتی از جمله خرید تضمین یا از این موارد نیز به خبرنگار ماگفت: این روند خوبی می‌تواند باشد به شرط اینکه سازوکار دقیقی برای آن ارایه کنیم، اما متاسفانه این روندی برای حذف برخی کارخانه‌های روغن‌کشی که به صورت سنتی و بدون مجوز خواهد شد، چون محصولات خریداری شده توسط دولت تنها به شرکت‌های مجوزدار تخصیص داده خواهد شد.

میزان تولید با پتانسیل‌ها یکسان نیست

از سوی دیگر علی‌وقف‌چی نماینده مردم زنجان و طارم در مجلس دهم به خبرنگار ما درباره جایگاه کشت و تولید محصولات جانبی زیتون به خبرنگار ما گفت: پتانسیل‌های موجود در ایران اگر به صورت دقیق و درست بکارگرفته شود فقط در این محصول می‌توانیم ده برابر بیشتر از شرایط کنونی تولید زیتون داشته باشیم .

وقف‌چی در ادامه افزود: بخش عمده‌ای از کشت زیتون در ایران هم اکنون کاملا سنتی انجام می‌شود که عملکرد بالایی ندارد درحالی که اگر به صورت کشت صنعتی زیتون صورت پذیرد میزان برداشت زیتون در واحد هکتار بسیار بیشتر از شرایط فعلی است و به همین میزان هم می‌توان محصولات جانبی تولید و به بازار عرضه کرد.

وی تاکید کرد: حرکت از سوی کشت سنتی به صنعتی می‌توان تولید زیتون در ایران را به ده برابر میزان فعلی ارتقاء دهد و با توجه به مازاد تولید قطعا درآمد ارزی بالایی برای کشورمان به همراه دارد که نباید به آن بی‌توجه باشیم.

این نماینده سابق مجلس معتقد است اصلاح نژاد نهال‌های موجود و توسعه سطح زیر کشت در بخش‌های مختلف ایران که موقعیت مناسبی دارد راهکارهایی است که در کنار توسعه صنایع تبدیلی نه تنها اشتغالزایی بالایی ایجاد می‌کند بلکه می‌تواند در شرایطی که کارشکنی‌های آمریکا علیه اقتصاد کشورمان ثبت شده ارزآوری بالایی هم ایجاد کند.

وقف‌چی به خبرنگار ما گفت: استفاده از فناوری‌های نوین و تجهیزات کارآمد در فرآوری و بسته بندی زیتون درکنار کاهش ضایعات  تولید محصولات جانبی از تفاله منجر شود که همه آنها ارزش افزوده ایجاد می‌کند و باید از این فرصت استفاده بهینه داشته باشیم بجای اینکه به واردات دامن بزنیم.

وی با اشاره به موضوع کمبود نهاده‌های تولید در بخش کشاورزی اظهار کرد: این اتفاق و عدم مدیریت آن می‌تواند در بخش‌های مختلف از جمله تولید زیتون ایجاد وابستگی کند و درنهایت خروج ارز برای واردات کالاهای اساسی را به ارمغان می‌آورد، درحالی که یکی از امتیازات ایران بخش کشاورزی است.

به گفته وقف‌چی نوسان‌های نرخ ارز در کشور باعث شده تا هزینه‌های تولید برای کشاورزان از جمله تولید کنندگان زیتون تقریبا 4 برابرشده باشد که این موضوع احتمالا صرفه اقتصادی تولید را از میان برمی‌دارد و نهایتا قیمت تمام شده محصول را در بازار افزایش قابل توجهی می‌دهد که دستاورد آن کاهش تقاضا و زیان است و احتمالا می‌تواند دلیلی برای افزایش تخلف و سودجویی‌های گروهی خاص بشود.

این نماینده سابق معتقد است ثبت رکورد رشد در بخش کشاورزی نسبت به سایر بخش‌ها تاکنون توانسته کمک شایانی به اقتصاد کشورمان داشته باشد بنابراین نباید به هیچ عنوان اجازه داد که این بخش با مشکل مواجه شود، چون بخش بالایی از اشتغال و البته ارزش افزوده درکنار امنیت غذایی در این بخش قرار دارد.